انتخابات یکی از بارزترین نمود های مردم سالاری در کشورهای مختلف جهان است. کشور ما نیز از این قاعده خارج نیست. اما آنچه در انتخابات‌های مختلف بخصوص در آخرین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ملاحظه شد، نشان می‌دهد که چنانچه مردم و کارگزاران برای مردم سالاری و دموکراسی تربیت نشوند، انتقال قدرت و جابجایی افراد منتخب به آسانی اتفاق نخواهد افتاد و هزینه‌های زیادی را به بار خواهد آورد.
نتیجه چنین روندی تضعیف مردم سالاری و ابهام آفرینی بعضی از افراد که نمی خواهنداز قدرت دور شوند و سر برآوردن روسای جمهوری به مراتب بدتر از دیکتاتورها خواهد بود. در نتیجه برای ایجاد یک روند درست و تصویر عقلایی از نظام انتخاباتی در کشورهای جهان، رسانه‌ها نقش بسیار مهمی بر عهده دارند که نه تنها در فصول انتخاباتی، بلکه در تمام زمان ها از طریق پرداخت درست به موضوع انتخابات و جایگاه درست منتخبان مردم، از آموزش جامعه برای نهادینه شدن مردم سالاری و قانون گرایی غفلت نکنند.
رسانه‌ها رکن مهمی از مردم سالاری هستند، بنابراین از چند جهت در جمهوریت نظام های حاکم به خصوص در ایران اسلامی دارای نقش و تاثیر گذاری می باشند که به بعضی از آنها اشاره ای کوتاه می کنیم تا در آغاز فعالیت های آشکار و پنهان انتخاباتی یادآوری باشد برای همه اهل قلم و ارباب رسانه.
1- تهییج و تبلیغ برای حضور پر شور مردم در انتخابات؛
رسانه‌ها در کنار جریان ها و احزاب سیاسی، مهمترین نقش را در اطلاع رسانی، تبلیغ و تهییج مردم برای حضور در انتخابات دارند. رسانه‌ها با برشماری ضرورت ها، منافع و پیامدهای مثبت انتخابات و اشاره به نتایج عدم مشارکت مردم و انعکاس فعالیت‌های انتخاباتی، همواره توانستند تنور فرهنگی و اجتماعی انتخابات را گرم کرده و نقش مهمی در حضور پرشور مردم در انتخابات داشته باشند. البته باید مراقب بود که این رویکرد باید با حفظ منافع ملی و رعایت موازین اخلاقی و قانونی صورت گیرد و از اقدامات مخرب و کاذب پرهیز شود.
2- آگاهی بخشی و انتخاب اصلح؛
یکی از رسالت های مهم رسانه ها در انتخابات، آگاهی بخشی به انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان است. بدین معنا که اول مردم به درجه ای از آگاهی برسند که بتوانند در انتخاب هدفمند مشارکت نمایند و در انتخاب بهترین ها با بصیرت کامل نقش داشته باشند. از سوی دیگر کسانی که خود را در معرض انتخاب قرار می‌دهند، درک درستی از شرایط، قوانین و امکانات کشور به دست بیاورند و نتوانند با ایجاد حرکت پوپولیستی، آرای عموم را با وعده های غیر واقعی جذب نمایند. در واقع آگاهی بخشی یعنی ارتقاء سطح فکر کلیت جامعه برای انتخاب اصلح و واقع نگرانه.
این اتفاق زمانی خواهد افتاد که رسانه ها بتواند به وظیفه ذاتی خود که همان شفافیت و افزایش درک عمومی پیش، حین و پس از انتخابات درست عمل کرده باشد.
3-پذیرش جمهوریت به معنای واقعی؛
اگر چه اصطلاح برد و باخت واژه مناسبی برای انتخاب شونده و رقبای ناکام نیست، اما واقعیت این است که در هر انتخاباتی، مثلاً در ریاست جمهوری، یک نفر انتخاب خواهد شد و دیگران از رسیدن به صندلی ریاست جمهوری باز خواهند ماند. پس اگر مردم و کاندیداها قانون جمهوری را به صورت یک اتفاق تقنینی پذیرفته باشند، باید به نتیجه آن پایبند و مطاع باشند و هر کاندیدا بداند همان قدر که ممکن است پیروز شود، ممکن است انتخاب نشود، پس خود را برای هر دو وضعیت آماده کند.
این امر نشانه رشد یافتگی یک جامعه مدنی سالم است و باعث می‌شود، ضمن افزایش شور انتخاباتی و تلاش برای جلب آرای مردم، هر نتیجه ای از تلاش های انتخاباتی حاصل شود، منتخبان با طیب خاطر آن را بپذیرند.
رشد یافتگی به این درجه در یک جمهوری، یکی از وظایف مهم رسانه‌ها است که این میزان از تربیت اجتماعی- سیاسی را در جامعه رواج دهند.
4- ایجاد شفافیت و جلوگیری از شایعات؛
آنچه در انتخابات مردم را از تصمیم‌گیری درست منحرف می‌کند، رواج شایعات در جامعه و دامن زدن برخی رسانه‌ها به آن است. بنابراین اگر رسانه ها بتوانند متعهدانه و در مسیر شفاف سازی، درست عمل کنند، دو نتیجه بسیار مهم حاصل می‌شود. اول اینکه بازار شایعات راکد شده و امکان جوسازی های کاذب به ویژه از سوی رسانه های معاند و دشمنان به له یا علیه برخی از کاندیداها و کشور از بین میرود. دومین نکته، دستیابی به اطلاعات درست توسط مردم و انتخاب گری بهتر بر اساس واقعیات و از طریق سبک سنگین کردن افکار، سوابق و برنامه‌های کاندیداها است. یعنی مردم باید به درجه ای از بصیرت و دانایی برسند که بتوانند به جای فرد، به برنامه‌ها، اندیشه‌ها، سوابق، کارآمدی، روش‌های پیشنهادی و تیم کاندیداهای مورد نظر رای بدهند. در چنین صورتی، هم مردم به وضوح می دانند که از منتخب خود چه توقعی دارند و هم انتخاب شونده می داند که برای کدام برنامه و حرکت در چه مسیری به او رای داده اند.
5- فرهنگ سازی، ارتقاء فرهنگ سیاسی و روش های مناسب برای انتخابات؛
یکی دیگر از رسالت های مهم رسانه‌ها، فرهنگ سازی درست برای کنشگری فرهنگی توأم با نشاط رقابتی در بین منتخبان و انتخاب کنندگان است، به طوری که مانع از شکل گیری اخلاق نا مناسب و فرهنگ غیر ملی در انتخابات شود و از تخریب منافع ملی و شخصیت های نظام جلوگیری کند. از سوی دیگر با افزایش شور و هیجان انتخابات و امید به انتخاب اصلح برای آینده بهتر در کوران انتخابات، جامعه را به مشارکت حداکثری و شور و هیجان اجتماعی هدایت می کند و امکان انتخاب مناسب و اصلح را به دور از هیاهوی تبلیغات کاذب برای مردم فراهم کند. فرد منتخب نیز بعد از انتخاب در چارچوب نظامی که پذیرفته و در قالب آن به انتخابات روی کرد داشته و امانتدارانه در خدمت به مردم و میهن اسلامی بکوشد.
طبیعی است که هر کدام از گونه های مختلف رسانه، متناسب با مخاطب خود می تواند برای این مهم برنامه ریزی کند و هدفمند به عرصة انتخاباتی با نگاهی فراتر از اشخاص و احزاب ورود داشته باشد.
امید است رسانه ها از هم اکنون که آرام آرام مباحث انتخاباتی جدی می شود، با دقت به مسیر سازی درست و سالم برای انتخابات بر اساس رسالت خویش به شایستگی عمل نمایند. ان شاءالله
