گرانی مسکن طی سال‌های اخیر موجب شده تا افراد بیشتری به محلات پایین شهر تهران و حاضیه شهر‌ها برای اجاره خانه مراجعه کنند، اما اجاره خانه در محلات ارزان‌تر که همیشه تراکم جمعیتی بالایی هم داشته، تورم زیادی را تجربه کرده است. مناطقی مثل شهر ری، جوادیه، میدان خراسان، شمیران‌نو، یافت‌آباد، سه‌راه آذری، خواجه‌نظام، پاسدار گمنام، بروجردی، قلعه حسن خان، صد دستگاه، جشنواره، حکیمیه، نیکنام، استاد معین، وحیدیه و بریانک آخرین سنگر تهرانی‌ها برای اجاره خانه هستند. ممکن است خانواده‌ای با سقوط وضعیت معیشتی‌اش و افزایش قیمت‌های اجاره‌بها مجبور باشد سال جدید را در محله پایین‌تری زندگی کند. اما تورم اجاره‌بها در این محلات شاید منجر به مهاجرت از شهر‌ها شود.
به گزارش اقتصاد ۲۴ در تابستان سال ۹۷ پیدا کردن یک خانه کوچک در این محلات با رهن کامل ۲۰ میلیون تومان ممکن بود. مثلا در جوادیه برای رهن کامل یک واحد مسکونی ٥٥ متری باید ٣٠ میلیون تومان هزینه می‌کردیم یا مثلاً درمنطقه آذری تهران نیز برای رهن یک واحد مسکونی٣٥متری، ٩ساله باید ٢١میلیون تومان پرداخت می‌شد. همچنین قیمت رهن یک واحد مسکونی ٥٦ متری نوساز درشهرری، نیز بیشتر از ٣٠ میلیون تومان نبود.
اما در کمتر از ۳ سال بعد یعنی در بهار سال ۱۴۰۰ برای اجاره یک آپارتمان ۵۰ متری در محله آذری باید ۱۱۰ میلیون تومان هزینه کنید. همچنین برای اجاره یک آپارتمان ۵۰ متری نوساز در جوادیه ۱۲۰ میلیون تومان باید داشته باشید. در شر ری نیز رهن خانه نوساز برای واحد ۵۵ متری تقریباً ۱۴۰ میلیون تومان است؛ بنابراین طی سه سال قیمت رهن آپارتمان در برخی از این مناطق تا ۴ برابر افزایش یافته است. آنهم در شرایطی که حداقل دستمزد کارگری در این سال‌ها چهار برابر نشده است و مهم‌تر اینکه اغلب این حاشیه‌نشینان، کارگران بدون بیمه هستند که غالباً با دستمزد‌هایی کمتر از حداقل مصوب شورایعالی کار مشغول به کار هستند.
این است که اغلب کارگران مجرد و خانواده‌هایی که توان مالی چندانی برای پرداخت اجاره‌ها ندارند، به اجاره خانه‌های ۳۰ و ۴۰ متری روی آورده‌اند.
رهن خانه‌های ۴۰ متری در امیریه، تقریباً ۱۳۰ میلیون تومان، محله هاشم‌آباد ۹۰ میلیون تومان، محله آذربایجان ۱۲۰ میلیون تومان، محله وحیدیه ۱۱۰ میلیون تومان، محله گمرک ۱۰۰ میلیون تومان، محله مولوی ۶۰ میلیون تومان و محله نازی‌آباد ۱۰۰ میلیون تومان بوده است.
این روز‌ها به ندرت با ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان بتوان خانه‌ای اجاره کرد. رهن ۱۲۰ میلیون تومانی براساس حداقل دستمزد سال ۱۴۰۰ معادل ۳۴ ماه پس انداز کارگران است. اگرچه در شرایط سخت اقتصادی فاصله فاحش دستمزد کارگران با سبد معیشت خانوار موجب شده تا هر ساله کارگران توان کمتری برای پس انداز از دستمزد خود و کنار گذاشتن آن برای رهن خانه داشته باشند. این امر عملاً اجاره خانه برای جوانان را سخت کرده است.
در نهایت بحران مسکن دهک‌های پایین جامعه به حدی افزایش یافت که دولت در تابستان سال گذشته متعهد شد تا وام ودیعه مسکن به مستاجران بدهد. مبالغ این وام‌ها از ۱۵ تا ۵۰ میلیون تومان بود که متقاضیان با ارائه اجاره نامه می‌توانستند آن را پرداخت کنند. مستاجران اگر می‌توانستند مبالغ بیشتری در بازپرداخت وام‌ها به دولت بپردازند، می‌توانستند در نهایت کل وام را بردارند، اما درصورتی که توان بازپرداخت زیادی نداشتند در نهایت نهایت این کمک هزینه به موجر داده می‌شد و در پایان سال نیز کل مبلغ مجدداً به دولت باز می‌گشت.
این نوع طرح‌های مقطعی اگرچه حکم مسکن را دارد، اما هیچ وقت نتوانسته بحران مسکن در کشور را به طور کامل رفع کند. به خصوص که قیمت مسکن بعد از سال ۹۷ رشد زیادی داشته است. افزایش قیمت مسکن تهران در سال‌های ۹۷ تا ۹۹ در دو مرحله اتفاق افتاد و نرخ تورم سالانه قیمت مسکن تهران در اسفند ۹۹ به میزان ۸۰ درصد بود. این شرایط مستقیماً به بازار اجاره‌بها نیز منتقل شده و همین امر موجب شده تا طبقات پایین دست برای اجاره مسکن حتی شرایط ۳ سال قبل خود را نیز نداشته باشند.
