دستگیری یکی از چهره های مهم و سران شبکه گولن، همچون یک بمب خبری، توجه رسانه ها و فعالان فضای مجازی ترکیه را به سوی خود جلب کرد.
به گزارش تسنیم اخبار اولیه حاکی از آن است که سرویس اطلاعاتی ترکیه «میت» دو هفته پیش این شخص را در نایروبی پایتخت کشور آفریقایی کنیا دستگیر کرده و پس از دو هفته تلاش، توانسته با یک پرواز عجیب و غریب و محرمانه، او را به ترکیه منتقل کند.
با وجود آن که 5 سال از کودتای نافرجام سال 2016 میلادی ترکیه می گذرد، اما هنوز هم آن چه که در اخبار رویدادهای سیاسی این کشور پایان ندارد، اخبار مربوط به تعقیب و دستگیری اعضای فرقه و شبکه ای است که این کودتا را هدایت و رهبری کرد. شبکه ای که تا همین چند سال پیش، در ترکیه، همه آن را «جنبش خدمت» می نامیدند و از شهروند عادی گرفته تا وزیر و رئیس جمهور، به احترام آن، کلاه از سر بر می داشتند. ولی حالا نام این جریان «شبکه تروریستی فتح الله گولن» به قول خود ترک ها، شبکه فتو است و از آن به عنوان فرقه ای نام برده می شود که تشکیلات مخوف، موذی و پیچیده ای دارد.
ابهام در مورد چند و چون دستیگری گولن
رسانه های وابسته به حزب عدالت و توسعه، ابتدا تلاش کردند که محل دستگیری صلاح الدین گولن را کشوری در شرق آسیا عنوان کنند. برخی رسانه ها نیز اعلام کردند که این فرد برای اهداف مغایر اخلاق و روابط نامشروع به تایلند سفر کرده و در آنجا دستگیر و به ترکیه منتقل شده است. اما ظاهرا همسر این فرد به نام سریه گولن، اطلاعاتی منتشر کرده که به ظن و گمان ها پایان داده و نشان می دهد که فرد مزبور در روز روشن و در یکی از خیابان های نایروبی و با همدستی پلیس کنیا توسط دو مامور سرویس اطلاعاتی میت دستگیر و به مکان نامعلومی برده شده است. گفته می شود، این دو مامور اطلاعاتی ترکیه، با پوشش گردشگری به کنیا رفته بودند. چرا که آنکارا دو هفته پیش اطلاع پیدا کرد که برادرزاده گولن، به منظور بازدید از مدارس شبکه گولن، همراه با همسرش به کنیا رفته است.
ترکیه قبلا هم تلاش کرده بود از راه قانونی و روال دیپلماتیک – حقوقی اعاده مجرمین، صلاح الدین گولن را از نایروبی به آنکارا ببرد اما قوه قضائیه کنیا به این درخواست، پاسخ منفی داده و گولن را یک کارآفرین بی گناه دانسته بود.
آیا صلاح الدین، مهره مهمی است؟
بر اساس اطلاعاتی که امره اوسلو از چهره های مهم فراری شبکه گولن منتشر کرده، «صلاح الدین گولن» یک معلم سی ساله و برادرزاده فتح الله گولن است و کار خلافی انجام نداده است. یکی دیگر از وابستگان فتح الله به نام کمال گولن نیز اعلام کرده که قوه قضائیه کنیا از بی گناهی صلاح الدین مطلع است و او مرتکب جرمی نشده است.
امره اوسلو که از مهمترین افراد فتح الله گولن بوده و علاوه بر کارنامه فعالیت روزنامه نگاری، سابقه کار حفاظتی و امنیتی هم دارد، مدعی شده که سرویس اطلاعاتی میت ترکیه برای انتقال غیرقانونی صلاح الدین گولن، از گروه تروریستی الشباب کمک گرفته است. اما کسی حاضر نشد این ادعا را جدی بگیرد. چرا که خود امره اوسلو، به عنوان فردی که ارتباط و مکالمات او با مسئولین سیا و ناتو افشا شده و به عنوان یک جاسوس فراری شناخته می شود، اعتباری ندارد.
اما اطلاعات موجود نشان می دهد که صلاح الدین گولن، یک معلم سی ساله عادی نیست و او در تشکیلات عموی خود، مرتبت خاصی دارد. زیرا نه تنها عضو بالاترین پله موسوم به «محرمین»، بلکه عضو حلقه 5 نفره مشورتی است. اما اصلی ترین ماموریت او، نظارت بر تمام روابط حکومتی شبکه گولن با مقامات دولتی در کشورهای مختلف جهان است. اهمیت این مساله را زمانی می توان دریافت که به خطر بیاوریم شبکه گولن هنوز هم علاوه بر آمریکا و برخی کشورهای آفریقایی، در بیش از 88 کشور جهان، مدرسه، خانه فرهنگ، آموزشگاه و رسانه دارد و علاوه بر این، سرمایه های در گردش و جاری شبکه گولن، در بسیاری از کشورها به ویژه در آسیا و آفریقا، ده ها کمپانی اقتصادی بزرگ به راه انداخته است. به نحوی که در رسانه های رسمی کنیا، از صلاح الدین گولن، به عنوان یک میلیاردر جوان نام برده شده که کار او، آموزش، تجارت و کارآفرینی است.
تحلیل گران سیاسی و امنیتی ترکیه معتقدند که مدارس و کلاس های آموزشی، شرکت های تجاری و به ویژه صنایع غذایی و همچنین رسانه های شبکه گولن، کاورها یا پوشش های اصلی این شبکه برای انجام فعالیت های اطلاعاتی – امنیتی در بسیاری از کشورهای جهان است. چرا که مدارس گولن، از سال 1990 میلادی تاکنون، با تجربه ای سی ساله، در اغلب کشورهای جهان، تمام توان خود را بر روی دو طیف از دانش آموزان و دانشجویان، متمرکز کرده‌اند:
الف)کشف و پرورش دانش آموزان نخبه متعلق به قشر فقیر جامعه و استفاده از آنان به عنوان ستون های اصلی کادرسازی و منابع انسانی با شرط یادگیری دست کم 3 زبان زنده جهان.
ب)جذب فرزندان دولتمردان، سفرا و مقامات عالی رتبه سیاسی، قضایی و امنیتی در مدارس و سرمایه گذاری بر روی آنها به عنوان کادرهای حکومتی نفوذی.
سه چالش مهم ترکیه در رویارویی با گولن
در 19 سال گذشته، حزب عدالت و توسعه، با خطرات بزرگی روبرو شده و حتی با خطر تعطیلی به دستور قوه قضائیه نیز مواجه شده است. اما به جرات می توان گفت، تنها خطری که توانست اردوغان و یاران او را تا لبه پرتگاه سقوط و نابودی ببرد، کودتای سال 2016 میلادی بود.
نفوذ شبکه گولن در ساختار دولت و حکومت ترکیه در قد و قواره ای بود که ارکان حزب، پارلمان، نیروهای مسلح، پلیس و قوه قضائیه را در دست داشتند و حتی در اتاق نخست وزیر و رئیس جمهور، شنود کار گذاشته بودند. به همین خاطر، اردوغان ناچار بود برای انجام اقدامات مهم و حساس، هر بار با اعزام یک مقام مسئول به پنسیلوانیای آمریکا، از «خواجه فتح الله» رخصت بگیرد.
اگر اردوغان، اندکی دیرتر به خود می جنبید و مبارزه با گروه گولن را از رسانه و مراکز آموزشگاه های کنکور شروع نمی کرد، گولن حکومت را رد دست می گرفت. با این حال، هنوز هم چالش ها و نواقص مهمی در رویارویی با این شبکه وجود دارد:
1.دستگیری برادرزاده فتح الله گولن و انتقال او به ترکیه، یک اقدام موفقیت آمیز سرویس اطلاعاتی این کشور است اما اسامی مهم این گروه، هنوز هم مخفی و فراری هستند. افرادی همچون ژنرال علی سوات آک ترک، دریادار مصطفی اوغورلو، ژنرال علی کالیونجو، سردبیر اکرم دومانلی، سردبیر امره اوسلو، قاضی ذکریا اُز، دادستان جلال کارا، دادستان شادان ساکنان، مفتی عبداللطف آک کان، مفتی عادل اُک سوز و ده ها پروفسور، آکادیمیسین، رئیس پلیس، وکیل مدافع، دادستان، قاضی، مفتی، پزشک و کارافرین و بانکدار.
2.آنکارا هنوز هم نتوانسته برای پایان دادن به فعالیت شبکه جهانی گولن؛ راهی پیدا کند. چرا که اولا کشورهای مختلف، حاضر نیستند از پیشنهاد ترکیه برای تعطیل کردن مدارس گولن استقبال کنند و دوم این که شرکت ها و سرمایه های او تحت نام افراد دیگر ثبت شده و نمی توان از طریق قانونی با آنها برخورد کرد. یکی از مهم ترین چالش های ترکیه در رویارویی با شبکه گسترده و بین المللی فتح الله گولن در کشورهای مختلف جهان، بی اعتنایی آمریکا به خواسته های ترکیه است. در آمریکا، هنوز هم شاگردان گولن آزادانه فعالیت می کند و همین مساله بهانه به دست بسیاری از کشورها داده که به ترکیه بگویند: اگر این گروه، بر اساس ادعای شما، تروریست و کودتاگر است، چرا در اغلب ایالات آمریکا، فعالیت آزادانه دارند؟
3.سران احزاب مخالف ترکیه، بارها از اردوغان و حزب حاکم خواستند که شاخه سیاسی شبکه گولن نیز افشا شود. آنان می گویند: حالا که بیش از یکصد و پنجاه هزار نظامی، پلیس، کارمند قوه قضائیه، کارمند وزارت بهداشت و وزارتخانه های دیگر به اتهام عضویت در شبکه گولن دستگیر و اخراج شده اند، بگویید که نمایندگان آنان در پارلمان، چه کسانی بودند؟ نفوی های آنان در حزب عدالت و توسعه چه کسانی بودند و چرا هویت آنان را افشا نمی کنید؟
آیا خطر گروه گولن از میان رفته است؟
همچنان که در آغاز این مطلب نقل شد، حالا 5 سال از کودتای نافرجام سال 2016 میلادی ترکیه سپری شده و با این وجود، هنوز هم دستگیری عوامل نفوذی ادامه دارد. همین یک هفته پیش بود که در چند استان ترکیه، ده ها افسر و درجه دار که توانسته بودند 5 سال خود را در میان نیروهای حامی دولت جای دهند، شناسایی و دستگیر شدند. گروه گولن نه تنها در سرویس اطلاعاتی میت، ساختار اقتصادی و بانک ها، رسانه و قوه قضائیه و پلیس، بلکه در ارتش و ژاندارمری ترکیه نینز چنان نفوذ کرده بود که جمعا 155 تن از 140 ژنرال نیروهای مسلح ترکیه، به خاطر ارتباط با گولن، اخراج و خلع درجه شدند. اغلب آن ژنرال ها، از همان کودکان و نوجوانانی بودند که جنبش گولن، سی سال پیش بر روی خود و خانواده هایشان کار کرده و آنها را با خدعه هایی همچون نفوذ در سازمان سنجش ترکیه، دانشکده افسری و رساندن سوالات آزمون ها، به داخل بدنه دوات و نیروهای مسلح، تزریق کرده بود. بنابراین، ساختار پیچیده و تاریخچه دور و دراز گروه گولن، مساله ای نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت.
بسیاری از منتقدین دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه، بر این باورند که هنوز هم خطر سر برآوردن گروهی مانند شبکه فتح الله گولن وجود دارد. چرا؟ به این دلیل که اولا دولت و حزب حاکم، بنا به دلایل سیاسی خاص، با انواع و اقسام حلقه ها، طریقت ها، فرقه ها و تشکیلات کوچک و بزرگ، رودربایستی دارد و راه را برای نفوذ آنان در ساختار دولت، هموار کرده و این گروه ها، با استفاده از عواطف دینی مردم و جمع آوری اعانه های میلیاردی و تزریق آن به بازارهای بورس و پیمانکاری، صاحب ثروتی عظیم شده‌اند.
