بر اساس آخرین گزارش هیئت بین دولتی تغییر آب و هوا (IPCC)، دانشمندان تغییرات آب و هوای کره زمین را در مناطق مختلف مشاهده کرده اند. بسیاری از تغییرات مشاهده شده در آب و هوا بی سابقه و برخی از آنها در حال حاضر مانند افزایش سطح آب دریا برگشت ناپذیر است.
با این حال، کنترل مداوم انتشار دی اکسید کربن (CO۲) و دیگر گازهای گلخانهای تغییرات آب و هوایی را کاهش میدهد. بر اساس گزارش گروه کار IPCC، با توجه به تغییرات آب و هوایی در سال ۲۰۲۱، بین ۲۰-۳۰ سال طول میکشد تا دمای جهان ثابت شود. این گزارش اولین قسمت از گزارش ششم ارزیابی IPCC (AR۶) است که در سال ۲۰۲۲ تکمیل میشود. هوسونگ لی، رئیس IPCC گفت: این گزارش نشان دهنده تلاشهای فوق العاده در شرایط استثنایی است. نوآوریها و پیشرفتهای علم آب و هوا باعث بهبود تصمیم گیریهای اقلیمی میشود.
گرم شدن سریع زمین
طبق این گزارش به طور میانگین دمای جهان حدود ۱.۵ درجه سانتی گراد در دهههای آینده افزایش پیدا میکند مگر اینکه با اجرای روشهای نوین، از انتشار بی رویه گازهای گلخانهای جلوگیری شده و گرمایش زمین در همین حوالی ۱.۵ درجه سانتی گراد نگه داشته شود.
انتشار گازهای گلخانهای ناشی از فعالیتهای انسانی حدود ۱.۱ درجه سانتیگراد دمای کره زمین را از سال ۱۸۵۰ تا ۱۹۰۰ افزایش داده است. والری ماسون دلموت، رئیس گروه کاری IPCC، گفت: این گزارش یک واقعیت است. ما اکنون تصویری بسیار واضحتر از آب و هوای گذشته، حال و آینده داریم که برای درک اینکه به کجا میرویم، چه کاری میتوان انجام داد و چگونه میتوان آماده شد، ضروری است.
هر منطقه با تغییرات فزایندهای روبرو است
بسیاری از ویژگیهای تغییرات آب و هوا به طور مستقیم به میزان گرم شدن زمین بستگی دارد. به عنوان مثال، گرم شدن در خشکی بیشتر از میانگین جهانی است و در قطب شمال دو برابر بیشتر است. رئیس گروه کاری IPCC، گفت:در دهههای آینده تغییرات آب و هوایی در همه مناطق افزایش یافته و فصول گرم طولانیتر و فصول سرد کوتاهتر میشوند.
اطلاعات نشان میدهد اگر به طور میانگین دمای سیاره زمین ۲ درجه سانتیگراد گرم شود، بحرانی عظیم برای صنعت کشاورزی و سلامت انسانها به وجود میآید. البته تغییرات دیگر مولفهها مثل رطوبت در خشکیها، باد و طوفان، برف و یخ، مناطق ساحلی و اقیانوسها نیز تبعات بدی خواهند داشت. تغییرات آب و هوایی چرخه آب را تشدید و باعث بارش شدیدتر و سیلابها و همچنین خشکسالی شدیدتر در بسیاری از مناطق میشود.
تغییرات آب و هوایی بر الگوهای بارندگی تاثیر میگذارد. در عرضهای جغرافیایی زیاد، احتمال بارندگی افزایش مییابد، در حالی که پیش بینی میشود در قسمتهای وسیعی از مناطق نیمه گرمسیری کاهش یابد. مناطق ساحلی در طول قرن بیست و یکم با افزایش سطح امواج دریا روبرو خواهند شد که به سیلابهای مکرر و شدید در مناطق کم ارتفاع و فرسایش ساحلی منجر میشود.
گرم شدن بیشتر باعث نابودی پوشش برفی، ذوب شدن یخچالها و ورقههای یخ و از بین رفتن یخهای تابستانی دریای قطب شمال میشود. تغییرات در اقیانوسها شامل افزایش امواج گرمایی دریایی، اسیدی شدن آب و کاهش سطح اکسیژن به وضوح بر روی زندگی انسان تاثیر خواهد گذاشت.
تأثیر انسان بر آب و هوای گذشته و آینده
ماسون دلموت اظهار داشت: دهها سال است که آب و هوای زمین در حال تغییر است و نقش انسان بر سیستم آب و هوایی انکار ناپذیر است. اقدامات انسان پتانسیل تعیین مسیر آینده آب و هوا را دارد. شواهد واضح است که دی اکسید کربن (CO۲) محرک اصلی تغییرات آب و هوا است، حتی اگر سایر گازهای گلخانهای و آلایندههای هوا نیز بر آب و هوا تاثیر بگذارند. تثبیت آب و هوا مستلزم کاهش شدید، سریع و پایدار در انتشار گازهای گلخانهای و رسیدن به صفر خالص انتشار CO۲ است. محدود کردن سایر گازهای گلخانهای و آلایندههای هوا، به ویژه متان، میتواند هم برای سلامتی و هم برای آب و هوا مفید باشد.
این گزارش به روزترین درک فیزیکی از تغییرات آب و هوایی، آخرین پیشرفتها در علم آب و هوا و شبیه سازیهای آب و هوای جهانی را ارائه میکند. همچنین نشان دهنده چگونگی تغییر آب و هوا است و اگر تمرکز بیشتری بر روی اطلاعات منطقهای صورت گیرد، خطرات آب و هوایی با کاهش چشمگیری مواجه خواهد شد.
اطلاعاتی درباره IPCC
این نهاد توسط بخش محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) و سازمان جهانی هواشناسی (WMO) در سال ۱۹۸۸ تاسیس شد تا ارزیابیهای علمی دورهای در مورد تغییرات آب و هوا، پیامدها و خطرات آن و همچنین ارائه راهبردهای سازگاری و کاهش را به رهبران سیاسی ارائه دهد. ارزیابیهای IPCC اطلاعات علمی را در همه سطوح در اختیار دولتها قرار میدهد که میتوانند از آنها برای توسعه سیاستهای آب و هوایی استفاده کنند.
این اطلاعات در ابتدا برای انتشار در آوریل ۲۰۲۱ برنامه ریزی شده بود، ولی چند ماه به دلیل شیوع بیماری COVID-۱۹ به تاخیر افتاد. این اولین بار است که IPCC یک جلسه تایید مجازی برای یکی از گزارشهای خود انجام میدهد.