سعید خطیب‌زاده امروز در نشست خبری هفتگی، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای دفاع مقدس و گرامیداشت هفته دفاع مقدس، ضمن تشریح سیاست خارجی در هفته‌ای که گذشت، اظهار داشت: ۲۹ شهریورماه گفت‌وگوی تلفنی وزرای امور خارجه ایران و انگلیس انجام شد و همچنین پیام تبریک وزرای خارجه کشور‌های کنگو، مغولستان و مغولستان به آقای دکتر امیر عبداللهیان را داشتیم.
وی افزود: روز سه‌شنبه انتصابات جدید وزارت امور خارجه اعلام شد و سه نفر از معاونان جدید یعنی معاون «سیاسی»، «دیپلماسی اقتصادی» و «اداری و مالی» وزارت امور خارجه معرفی شدند.
خطیب‌زاده تصریح کرد: نشست پیگیری پرونده ویژه حقوقی ترور سردار رشید اسلام سپهبد «قاسم سلیمانی» در وزارت امور خارجه برگزار و تصمیمات جدیدی اتخاذ شد که طی هفته‌های آتی پیگیری‌هایی در آن‌ها انجام خواهد شد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در رابطه با اظهارات نخست‌وزیر لبنان درباره خرید سوخت از ایران گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره متعهد به یاری و کمک به دوستان خود یعنی کشور‌های دوست بوده است. آنچه در خصوص این تجارت انجام‌شده در پاسخ به درخواست تجار لبنانی بوده و یک مسیر خرید کاملاً عادی و معمول صورت گرفته و این محموله ارسال شده است.
وی ادامه داد: درباره مسائل داخلی لبنان اظهارنظر نمی‌کنم. اما می‌توانم به شما اطمینان بدهم اگر همین فردا هم دولت لبنان برای رفع مشکلات مردم لبنان بخواهد از ما سوخت بخرد، ما سوخت را در اختیار آن‌ها قرار خواهیم داد. صلح، ثبات و استقلال در لبنان برای ما از هر چیزی مهمتر است و کمک می‌کنیم دولت لبنان هم بتواند در این راستا موفق باشد.
وی در خصوص گفت‌وگو‌ها درباره افغانستان در اجلاس شانگهای، بیان داشت: آنچه که در شانگهای و در حاشیه این اجلاس اتفاق افتاد به‌طور جدی در همان بیانیه چهار کشور بازتاب داشته است.
سخنگوی وزارت امور خارجه در ادامه افزود: البته در تمامی ملاقات‌های دوجانبه که صورت گرفت موضوع افغانستان یک موضوع جدی بود؛ چه در سخنان رئیس‌جمهور محترم و چه در ملاقات‌های وزیر امور خارجه و همتایان خود چند نکته توافق جدی شد و شکل‌گیری یک دولت فراگیر با مشارکت تمام اقوام و قومیت‌هاست که بازتاب ترکیب قومیتی و جمعیتی افغانستان باشد.
وی با بیان اینکه افغانستان باید محلی عاری از تروریسم برای همسایگان و در حال توسعه برای مردم باشد، اضافه کرد: همچنین خواست و اراده مردم افغانستان در آینده آن باید محقق شود و هیچ دخالت خارجی توسط هیچ کشوری قابل‌قبول نیست. همه باید کمک کنند مردم افغانستان به آینده آن کمک کند. من فکر می‌کنم در روز‌های آتی هم نتایج گفت‌وگو‌هایی که در سطح سران و همچنین میان هیئت‌ها انجام شده است، بیشتر روشن خواهد شد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در تشریح وضعیت پرونده ترور سردار شهید سلیمانی، گفت: وزیر محترم امور خارجه همان روز‌های اول، در وزارت این وزارتخانه میان همکاران جلسه‌ای را داشتند.
وی اضافه کرد: متعاقب آن بلافاصله با حضور تمامی سازمان‌های ذیربط از جمله قوه قضاییه و دادستانی، نیروی قدس سپاه پاسداران، وزارت اطلاعات، سپاه پاسداران و برخی مسئولان مرتبط جلسه‌ای در وزارت امور خارجه برگزار کردند که تکلیف شود برخی از افراد و پیگیری‌های حقوقی و بین‌المللی این ترور ناجوانمردانه و بزدلانه تعیین شود.
خطیب‌زاده اضافه کرد: سردار سلیمانی به دست شقی‌ترین اشقیا ترور شد و شهادت فیض عظیمی بود که نصیب ایشان شد؛ اما از این که بگذریم اجازه نخواهیم داد از بعد حقوق بین‌الملل بدون کیفر باقی بماند. در داخل کشور دادخواست‌های لازم تهیه شده است. در این جلسه ابعادی است که باید تکمیل شود.
وی گفت: در چند ساعت صد‌ها صفحه در خصوص متهمان پرونده (آن‌هایی که در دولت ایالات متحده بودند یا کشور‌هایی که کمک کردند و حتی پایگاه‌ها و اطلاعاتی که به این عملیات بزرگ کمک کردند) در جلسات قبلی و این جلسه، تهیه شد. مقرر شد در خصوص اینکه در حوزه بین‌المللی از چه مسیر‌هایی می‌توان مقامات سابق ایالات متحده را مورد سؤال قرار داد و آن‌ها را متوجه عدالت کرد، بحث شد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ابراز امیدواری کرد: سالگرد دوم ترور سردار سلیمانی پیش است، امیدواریم که اولین دادگاه آن پیش از رسیدن دومین سالگرد برگزار شود. با همکاری قوه قضاییه، قاضی ویژه برای آن تعیین شده است و وزارت امور خارجه هر آنچه در ارتباط با نهاد‌های بین‌المللی و موضوعاتی که در نهاد‌ها باید انجام شود، انجام داده است.
رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه در خصوص اقدامات وزارت امور خارجه بیان داشت: واکسن به تعدادی که برای تزریق روزانه و هفتگی ضروری بوده در طی یکی دوماه گذشته وارد شده است، اما نه به تعداد کافی، در ماه آینده ۶۰ میلیون دوز دیگر وارد خواهد شد.
خطیب‌زاده اضافه کرد: این‌ها به غیر از مواردی است که شرکت‌های خصوصی در حال واردات هستند. در خصوص اینکه چه واکسنی وارد ایران می‌شود فقط و تنها وزارت بهداشت تصمیم می‌گیرد و بر این اساس هر واکسنی که مورد تایید وزارت بهداشت بوده وارد ایران خواهد شد.
خطیب‌زاده اضافه کرد: این‌ها به غیر از مواردی است که شرکت‌های خصوصی در حال واردات هستند. در خصوص اینکه چه واکسنی وارد ایران می‌شود فقط و تنها وزارت بهداشت تصمیم می‌گیرد و بر این اساس هر واکسنی که مورد تایید وزارت بهداشت بوده وارد ایران خواهد شد.
خطیب‌زاده تصریح کرد: آقای دکتر امیر عبداللهیان فردا برای شرکت در مجمع عمومی عازم نیویورک خواهد بود. ایشان در این سفر حدود ۴۵ ملاقات در سطح دوجانبه با وزرای خارجه کشور‌های مختلف از قاره‌های مختلف آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین و منطقه در همکاری با درخواست‌هایی که صورت گرفته، انجام خواهد شد.
این دیپلمات ارشد اضافه کرد: دیدار‌ها با روسای سازمان‌های بین‌المللی، دبیرکل، رئیس شورا و همه آن‌هایی که درخواست داشتند و یا امکان ملاقات بوده صورت خواهد گرفت. البته برنامه‌های جانبی برایشان در نظر گرفته شده در خصوص این موضوع نشست وزرای خارجه ۱+۴ هم این نکته را تاکید می‌کنم که سعی کردیم ببینیم که این ملاقات می‌تواند در مسیر آنچه که ما گفتیم و مذاکره سودمند و مفید باشد.
وی درباره برگزاری جلسه اعضای ۱+۴ در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل گفت: الان تصمیمی اتخاذ نشده و قطعاً باید دستور کار را ببینیم. چیزی که مهم است این است که وزیر امور خارجه با همه وزرای امور خارجه ۱+۴ ملاقات‌های جداگانه‌ای خواهند داشت. اما تا الان تصمیمی اتخاذ نشده است.
این دیپلمات ارشد اضافه کرد: دیدار‌ها با روسای سازمان‌های بین‌المللی، دبیرکل، رئیس شورا و همه آن‌هایی که درخواست داشتند و یا امکان ملاقات بوده صورت خواهد گرفت. البته برنامه‌های جانبی برایشان در نظر گرفته شده در خصوص این موضوع نشست وزرای خارجه ۱+۴ هم این نکته را تاکید می‌کنم که سعی کردیم ببینیم که این ملاقات می‌تواند در مسیر آنچه که ما گفتیم و مذاکره سودمند و مفید باشد.
وی درباره برگزاری جلسه اعضای ۱+۴ در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل گفت: الان تصمیمی اتخاذ نشده و قطعاً باید دستور کار را ببینیم. چیزی که مهم است این است که وزیر امور خارجه با همه وزرای امور خارجه ۱+۴ ملاقات‌های جداگانه‌ای خواهند داشت. اما تا الان تصمیمی اتخاذ نشده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای گفت: آنچه که در خصوص تعیین سند عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای گفته شد، حاصل یک پروسه آیینی است که شاید یک سال یک تا سال و نیم طول بکشد و در طول این مدت باید کار‌های تشریفاتی و آینه از جمله تایید تمامی مستندات سازمان شانگهای توسط نهاد‌های ذیربط در داخل ایران صورت می‌گرفت.
خطیب‌زاده اضافه کرد: لذا این تایید نهایی پایان یک پروسه‌ای بوده که جمهوری اسلامی ایران آغاز کرده بود. اما آنچه روشن است این است که سازمان همکاری‌های شانگهای یک سازمان چند بعدی و یک سازمان فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اهمیتی است؛ لذا هم سازمان شانگهای و هم جمهوری اسلامی ایران می‌توانند از ظرفیت‌های متقابل یکدیگر برای ارتقاء روابط و همچنین جایگاه این سازمان استفاده کنند. همانطور که رئیس جمهوری روسیه هم اشاره کرد حضور ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای باعث قدرتمند بودن این سازمان خواهد شد.
خطیب‌زاده اضافه کرد: لذا این تایید نهایی پایان یک پروسه‌ای بوده که جمهوری اسلامی ایران آغاز کرده بود. اما آنچه روشن است این است که سازمان همکاری‌های شانگهای یک سازمان چند بعدی و یک سازمان فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اهمیتی است؛ لذا هم سازمان شانگهای و هم جمهوری اسلامی ایران می‌توانند از ظرفیت‌های متقابل یکدیگر برای ارتقاء روابط و همچنین جایگاه این سازمان استفاده کنند. همانطور که رئیس جمهوری روسیه هم اشاره کرد حضور ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای باعث قدرتمند بودن این سازمان خواهد شد.
وی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره حضور کاروان‌های ورزشی کشورمان در تورنمنت‌های ورزشی، اظهار داشت: توصیه ما به فدراسیون‌ها این بوده نه فقط وقتی ویزا صادر نمی‌شود و به مشکلی برمی‌خورند به وزارت خارجه مراجعه کنند بلکه از ابتدایی که سفر در حال برنامه‌ریزی است به وزارت خارجه اطلاع دهند. درباره جزییات صدور روادید برای دوچرخه سواران ایرانی اطلاعی ندارم، لکن سفارت بلژیک در تهران تاکنون همکاری خوبی در چارچوب مراودات عادی داشته است و باید ببینیم موضوع چه بوده و اگر کمی و کاستی بوده قطعا تذکر داده خواهد شد.
رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه درباره ترکیب هیئت مذاکره‌کننده گفت: ترکیب هیئت مذاکره‌کننده در حال بررسی است و طبیعتاً تغییراتی صورت خواهد گرفت و شکل و شمایل این تغییرات هنوز نهایی نشده و به محض نهایی شدن به اطلاع خواهم رساند.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره برگزاری کمیسیون حقوق بشر گفت: نماینده دائم ما در مقر سازمان ملل در ژنو سخنرانی مبسوطی در این خصوص داشتند و من همه عزیزان را دعوت می‌کنم برای اینکه آن پنل ویژه را حتما ببینند. از جمله سخنرانی سفیر و نماینده ما را مواضع خودمان را گفتیم و گفتیم که انتظاری که جامعه جهانی از نهاد‌های حقوق بشری دارد تا امروز برآورده نشده و ایالات متحده به عنوان بزرگترین ناقض حقوق بشر و خاک کشور‌ها و حقوق اولیه از جمله حق حیات حق دسترسی به امکانات اولیه مثل آب و غذا متهم است و بی‌کیفر ماندن اقدامات ایالات متحده واقعاً دردناک است.
وی در ادامه گفت: هفته گذشته شاهد آن بودیم که یک کاروان ۱۰ نفره مردم عادی افغانستان مورد حمله قرار گرفت. ابتدا گفتند که گروه‌های افراطی مورد حمله قرار گرفتند و بعد خودشان تشکیک کردند و دیروز یا پریروز هم اعلام کردند که ببخشید اشتباه شد. یعنی یک سبوعیت و کشتار زنان و کودکان و مردم بی‌دفاع را به عنوان یک اشتباه به راحتی اعلام می‌کنند و از آن عبور می‌کند. این وضعیت واقعاً شرایط دردناکی را برای دنیا ایجاد کرده است. باید قانون وجود داشته باشد و همه این قانون را اعمال و اجرا کنند و به آن احترام بگذارند.
وی در ادامه گفت: هفته گذشته شاهد آن بودیم که یک کاروان ۱۰ نفره مردم عادی افغانستان مورد حمله قرار گرفت. ابتدا گفتند که گروه‌های افراطی مورد حمله قرار گرفتند و بعد خودشان تشکیک کردند و دیروز یا پریروز هم اعلام کردند که ببخشید اشتباه شد. یعنی یک سبوعیت و کشتار زنان و کودکان و مردم بی‌دفاع را به عنوان یک اشتباه به راحتی اعلام می‌کنند و از آن عبور می‌کند. این وضعیت واقعاً شرایط دردناکی را برای دنیا ایجاد کرده است. باید قانون وجود داشته باشد و همه این قانون را اعمال و اجرا کنند و به آن احترام بگذارند.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره گزارش یک روزنامه درباره جزئیات ترور شهید فخری‌زاده گفت: این گزارش فقط گزارش یک روزنامه است و باید به اندازه یک روزنامه به آن توجه کرد. نهاد‌های اطلاعاتی و امنیتی ما موضوعاتی از این دست را با جزئیات در فضای خودشان پیگیری کردند. جزئیات آن عملیات تا آنجایی که من دیدم و می‌دانم کاملاً برای نهاد‌های اطلاعاتی و امنیتی ما روشن است و در چند مسیر پیگیری‌های ایران انجام می‌شود.
خطیب‌زاده در ادامه افزود: قطعاً آن مسیری که باید توسط نیرو‌های اطلاعاتی و امنیتی در مسیر خود انجام شود انجام شده و باز هم انجام خواهد شد این‌ها چیز‌هایی است که آن‌هایی که باید بدانند می‌دانند. اما این تعهد حقوقی خاصی است برای آن‌هایی که به ترور یکی از افتخار‌های ایران، دانشمند بزرگ هسته‌ای کمک کردند.
خطیب‌زاده در ادامه افزود: قطعاً آن مسیری که باید توسط نیرو‌های اطلاعاتی و امنیتی در مسیر خود انجام شود انجام شده و باز هم انجام خواهد شد این‌ها چیز‌هایی است که آن‌هایی که باید بدانند می‌دانند. اما این تعهد حقوقی خاصی است برای آن‌هایی که به ترور یکی از افتخار‌های ایران، دانشمند بزرگ هسته‌ای کمک کردند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره ورود مهاجرین افغانستانی به ایران گفت: ایران میزبان حدود ۴ میلیون از خواهران و برادران افغانستانی در داخل ایران بود و طی چهار دهه گذشته تلاش کرده است با جدیت تمام امکانات خود را برای تسهیل حضور برادران و خواهران از افغانستان در ایران به کار بگیرد.
وی ادامه داد: آنچه که اتفاق افتاده طی چند ماه گذشته با برخی تخمین‌ها حدود نیم میلیون از برادران و خواهران ما از افغانستان، برخی به صورت قانونی و برخی هم به صورت غیرقانونی وارد کشور می‌شدند. موضوع فراگیری کرونا هم موضوع خیلی جدی است، اما به‌رغم تمامی فشار‌هایی که بر اقتصاد ایران شاهد هستیم تلاش کردیم تا آنجا که بضاعت ما امکان داشته کمک کنیم.
خطیب‌زاده گفت: اما یک واقعیتی وجود دارد؛ ما از پذیرفتن بیش از ۴ میلیون از برادران و خواهران افغانستانی برای مردم و اقتصاد ایران کار سختی است و بدون کمک‌های ضروری سازمان‌های بین‌المللی ممکن نیست. ما حتی در خصوص واکسن برادران و خواهران افغانستانی هم تلاش می‌کنیم که هم سازمان‌های بین‌المللی و هم کشور‌هایی که ممکن است به ما کمک کند تا از این وضعیت عبور کنیم.
وی ادامه داد: آنچه که اتفاق افتاده طی چند ماه گذشته با برخی تخمین‌ها حدود نیم میلیون از برادران و خواهران ما از افغانستان، برخی به صورت قانونی و برخی هم به صورت غیرقانونی وارد کشور می‌شدند. موضوع فراگیری کرونا هم موضوع خیلی جدی است، اما به‌رغم تمامی فشار‌هایی که بر اقتصاد ایران شاهد هستیم تلاش کردیم تا آنجا که بضاعت ما امکان داشته کمک کنیم.
خطیب‌زاده گفت: اما یک واقعیتی وجود دارد؛ ما از پذیرفتن بیش از ۴ میلیون از برادران و خواهران افغانستانی برای مردم و اقتصاد ایران کار سختی است و بدون کمک‌های ضروری سازمان‌های بین‌المللی ممکن نیست. ما حتی در خصوص واکسن برادران و خواهران افغانستانی هم تلاش می‌کنیم که هم سازمان‌های بین‌المللی و هم کشور‌هایی که ممکن است به ما کمک کند تا از این وضعیت عبور کنیم.
وی درباره اختلال در بخشی از مسیر اصلی ترانزیتی ایران به ارمنستان که از خاک جمهوری آذربایجان عبور می‌کند، بیان کرد: تمامیت ارضی کشور‌های همسایه برای ما از هر چیزی مهمتر است. در عین حال همکاری‌های منطقه‌ای مبنای توسعه، صلح و ثبات در این منطقه است. فکر می‌کنیم آنچه الان در حال اتفاق است، باید به یک همکاری دسته جمعی تبدیل شود.
خطیب‌زاده ادامه داد: ایران با توجه به روابط بسیار خوب با باکو و ایروان تلاش می‌کند توافقات قبلی بین دو کشور بعد از جنگ را تسهیل کند. تنها مسیر، مسیری است که با اجماع و مرضی الطرفین صورت بگیرد. ایران توسعه این کشور‌ها را توسعه خود می‌داند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: همه همسایگان باید بدانند مسیر توسعه، صلح و ثبات یک مسیر دسته جمعی است و در یک مسیر دسته جمعی قطعا صلح و ثبات موفق‌تر خواهد بود.
خطیب‌زاده ادامه داد: ایران با توجه به روابط بسیار خوب با باکو و ایروان تلاش می‌کند توافقات قبلی بین دو کشور بعد از جنگ را تسهیل کند. تنها مسیر، مسیری است که با اجماع و مرضی الطرفین صورت بگیرد. ایران توسعه این کشور‌ها را توسعه خود می‌داند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: همه همسایگان باید بدانند مسیر توسعه، صلح و ثبات یک مسیر دسته جمعی است و در یک مسیر دسته جمعی قطعا صلح و ثبات موفق‌تر خواهد بود.
رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه در خصوص بی‌عملی سئول در بازپرداخت بدهی‌هایش به ایران، اظهار داشت: متاسفانه در مورد کره جنوبی هنوز با کندی بسیار سؤال برانگیزی این مسیر در حال طی شدن است و میزان بی عملی سئول در خصوص بازپرداخت بدهی‌ها به ایران جای ناامیدی دارد.
وی در خصوص آمادگی آمریکا برای برداشتن تحریم‌ها، تصریح کرد: آمریکا باید رویکرد یکجانبه‌گرایی را کنار بگذارد. یکجانبه‌گرایی در دوران ترامپ با اعمال تحریم‌های یکجانبه، فراسرزمینی و غیرقانونی تجلی پیدا کرده بود. آنچه امروز می‌بینیم یکجانبه‌گرایی در تعریف آن چیزی است که در برجام آمده و انتفاعی که ایران از برجام باید می‌برد و ببرد و همچنین وظایف و تکالیف تمامی طرف‌های امضا کننده برجام است.
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه اگر آمریکا این یکجانبه گرایی را کنار بگذارد چه در مقام اجرا و چه در مقام تفسیر و رویکرد مطمئنا گفتگو‌های وین در مسیر بهتری جلو خواهد رفت، گفت: ایران تأکید کرده که آمریکا به عنوان متهم اصلی وضعیت فعلی است که در برجام شاهدیم.
خطیب‌زاده اضافه کرد: آمریکایی‌ها اعمال فشار‌های یکجانبه و ظالمانه را بر علیه مردم ایران همچنان ادامه می‌دهند و اگر این رویکرد در عمل کنار گذاشته شود و ما اطمینان حاصل کنیم که آمریکا قابل اعتماد است، آن وقت مسیر وین مسیر جداگانه‌ای خواهد بود. ما نه بیش از برجام به کسی تعهدی می‌دهیم و نه کمتر از برجام انتفاعی از برجام را قبول می‌کنیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه اگر آمریکا این یکجانبه گرایی را کنار بگذارد چه در مقام اجرا و چه در مقام تفسیر و رویکرد مطمئنا گفتگو‌های وین در مسیر بهتری جلو خواهد رفت، گفت: ایران تأکید کرده که آمریکا به عنوان متهم اصلی وضعیت فعلی است که در برجام شاهدیم.
خطیب‌زاده اضافه کرد: آمریکایی‌ها اعمال فشار‌های یکجانبه و ظالمانه را بر علیه مردم ایران همچنان ادامه می‌دهند و اگر این رویکرد در عمل کنار گذاشته شود و ما اطمینان حاصل کنیم که آمریکا قابل اعتماد است، آن وقت مسیر وین مسیر جداگانه‌ای خواهد بود. ما نه بیش از برجام به کسی تعهدی می‌دهیم و نه کمتر از برجام انتفاعی از برجام را قبول می‌کنیم.
