اکنون نزدیک به چهار ماه از آخرین باری که هیئت مذاکره کننده ایرانی به وین رفتند تا بر سر برجام مذاکره کنند می‌گذرد؛ ایران از ابتدای مذاکرات وین خواستار رفع تمام تحریم‌های برجامی و سایر تحریم‌هایی بوده که در دوران ترامپ وضع شد.
دولت ترامپ ۸۰۰ تحریم یک جانبه و غیرقانونی جدید را علیه ایران اعمال کرد که باید راهی برای اخذ تضمین لازم برای رفع همه این تحریم‌ها به طور موثر پیدا شود. ایران همچنین به دنبال ضمانتی است که با تغییر دولت آمریکا، توفقات حاصله نقض نشود.
سید عباس عراقچی معاون سابق وزیر امور خارجه، پس از پایان دور ششم مذاکرات گفته بود که مذاکرات به مراحل پایانی نزدیک شده و اکنون کشورهای مقابل باید تصمیمات سخت خود را بگیرند تا برجام اجرا شود.
وقتی غرب دست پیش می‌گیرد!
اخیرا وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرده که ایران باید با اقداماتی تمایل خود را برای از سرگیری مذاکرات وین با قدرت‌های جهانی بر سر برنامه هسته‌ای خود نشان دهد و به همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازگردد، همچنین ایران باید تمام نقض‌های توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را متوقف کند و تمایل خود را برای بازگشت به مذاکرات هسته‌ای را در عمل نشان دهد.
پیشتر هم یک مقام دفتر ریاست جمهوری فرانسه با چشم‌پوشی از نقض عهد غرب ذیل برجام درباره توافق هسته‌ای ایران گفت که ایران باید به منظور جلوگیری از هر گونه تنشی به گفت‌وگو‌های هسته‌ای بازگردد. شروط بازگشت به توافق هسته‌ای مشخص است. نباید شروط دیگری برای بازگشت به میز مذاکرات مطرح کرد. جایگزینی برای میز مذاکره درباره توافق هسته‌ای با ایران وجود ندارد. هر مورد دیگری به معنای ایجاد تنش است.
هیاهوی رسانه‌ای سران و دیپلمات‌های غربی برای از سرگیری مجدد مذاکرات در حالی است که حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه کشورمان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل و در دیدار با «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد که ایران در حال بررسی سوابق مذاکراتی است و به زودی به جریان مذاکرات باز خواهد گشت، اما نه رفتار غیرسازنده آمریکا را می‌پذیرد و نه کشور را معطل وعده‌های سابقه دار توخالی خواهد کرد.
این در حالی است که پنجشنبه بیست و دوم مهرماه انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران آمد و دیپلمات‌های تروئیکای اروپایی در بیانیه‌ای به سفر انریکه مورا به تهران واکنش نشان دادند و با بیان آنکه مورا در برهه زمانی خاصی به تهران سفر می‌کند، آن را سفری معمولی ندانستند.
در ادامه اقدامات پوچ غرب رابرت مالی نماینده آمریکا در امور ایران، جمعه در توئیتی از سفر به کشورهای عربی برای بحث درباره موضوعات منطقه‌ای و برنامه هسته‌ای ایران خبر داد.
رابرت مالی در حساب کاربری توئیتر خود نوشت «من منتظر سفرم به امارات، قطر و عربستان از از ۱۵ تا ۲۱ اکتبر (۲۳ تا ۲۹ مهر) برای بحث و بررسی موضوعات منطقه‌ای و تلاش‌مان برای مذاکره درباره بازگشت دوجانبه به برجام، هستم.»
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در بخشی از سخنان خود در جمع خبرنگاران در واشنگتن آمریکا، با اعلام آنکه زمان از سرگیری مذاکرات احیای برجام فرا رسیده است، تنها گزینه موجود را دیپلماسی با ایران دانست. بورل گفت که زمان بازگشت به مذاکرات برجام فرا رسیده است، اگر دیپلماسی با ایران شکست بخورد هیچ گزینه دیگری نداریم، یعنی من نمی‌خواهم به گزینه دیگری فکر کنم، چون هیچ گزینه بهتری به ذهنم نمی‌رسد.
این مقام ارشد اتحادیه اروپا همچنین گفت که دولت جدید ایران زمان بسیاری برای فکر و رایزنی درباره مذاکرات وین داشته و اکنون زمان برای این کشور کم است، ایران درباره زمان از سرگیری مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا مبهم رفتار می‌کند، ایران به چارچوب زمانی که خود در بروکسل خواستار آن شد نیز پایبند نبوده است. آماده پذیرا شدن ایرانیان هستم، البته به اعتقاد من مذاکرات در بروکسل ضرورتی ندارد، اما باید در این مورد صبور باشیم، زیرا نمی‌توانیم عواقب شکست را تاب بیاوریم.
فشار های نافرجام آمریکا بر ایران
خبرگزاری آمریکایی آسوشیتد پرس در گزارشی با پرداختن به مذاکرات هسته‌ای ایران مدعی شد که مریکا و هم پیمانانش در حال افزایش فشار بر ایران به منظور بازگشت به مذاکرات هسته‌ای هستند. در این گزارش ادعا شده است که آمریکا و نزدیک‌ترین شرکایش در حال افزایش فشار به ایران به منظور بازگشت به گفت‌وگو‌های هسته‌ای متوقف شده هستند و هشدار می‌دهند در صورتی که ایران برنامه اتمی خود را به پیش ببرد، با انزوای بین الملل بیشتر و نیز مجازات‌های اقتصادی جدیدی و شاید حتی اقدام نظامی روبرو شود.
محمد مرندی کارشناس مسائل بین الملل در این باره معتقد است که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها در پی آن هستند که توافق هسته‌ای را به شکلی که مورد علاقه و نظر آنها است، مجددا احیا کنند و نه توافقی که در سال ۲۰۱۵ میان ایران و گروه ۱+۵ مورد توافق قرار گرفت. آنها در پی این هستند که ایران، توافق جدیدی را بپذیرد که براساس آن، هم برخی مفاد قبلی توافق تغییر یافته و طولانی‌تر شود و هم به مذاکرات منطقه‌ای و موشکی گره زده شود که ایران تا کنون مقابل این خواسته مقاومت کرده و آن را نپذیرفته است.
وی همچنین معتقد است که ایران تنها حاضر به احیای توافق هسته‌ای به همان شکل توافق پیشین و به شرط رفع موثر تمامی تحریم‌ها است و سفر معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و اصرار‌های پی‌درپی، اما بی نتیجه آنها، نشانه ضعف اروپا و آمریکا است به ویژه اینکه قیمت کنونی نفت ۸۰ دلار است و احتمالا به ۱۰۰ دلار افزایش می‌یابد و یک بی‌ثباتی در عراق حاکم است که این مسئله به سود غربی‌ها نیست و می‌تواند موجب افزایش بیشتر قیمت نفت شود.
اروپایی‌ها تا چه اندازه برای رفع تحریم‌ها و بازگشت به مذاکرات آمادگی دارند؟
مرندی کارشناس مسائل بین الملل می‌گوید که اروپا اراده‌ای از خود ندارد و حتی آن ژست و اراده‌ای که زمان ترامپ در مخالفت با آمریکا از خودشان نشان می‌داد، ارزش چندانی نداشت. اروپایی‌ها آنقدر غیرموثر عمل کرده‌اند که اکنون سوال این است که چرا آنها پای میز مذاکره حضور دارند وقتی که از خود اراده‌ای ندارند. اگر غربی‌ها مسیر خود را تغییر داده و عقلایی رفتار کنند، ایران از این تغییر رویکرد استقبال می‌کند. آنها باید بدانند شرایط با ۶ سال قبل تغییر کرده و اکنون شرایط به سود ایران است.
مرندی با اشاره به کمپین شکست خورده «فشار حداکثری» از سوی آمریکا عنوان کرد: ایران فشار حداکثری را تحمل کرد، هر چند متحمل فشار‌ها و خسارت‌هایی شد، اما جمهوری اسلامی ایران باقی ماند و این اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها هستند که با بحران اقتصادی و شکاف‌های سیاسی روبه‌رو هستند و اکنون هم بی‌ثباتی در غرب آسیا می‌تواند فشار‌ها را بر آنها دو چندان کند. انتظار ایران از اتحادیه اروپا این است که آنها به فکر منافع خودشان باشند. آنها در این سال‌ها قربانی سیاست‌های آمریکا شدند. اروپایی‌ها در سوریه از تکفیری‌ها حمایت کردند، اما نتیجه آن، بمبگذاری تروریست‌ها در شهر‌های اروپایی و موج آوارگان سوری به کشورهای اروپایی شد. به لیبی حمله کردند، اما نتیجه‌اش، سرازیر شدن مهاجران به اروپا شد.
وی با بیان اینکه غربی‌ها با سیاست‌های خصمانه و غیرانسانی‌شان فقط برای خود دردسر ایجاد کرده‌اند، خاطرنشان کرد: اتحادیه اروپا باید به آمریکا فشار آورد تا دست از زیاده‌خواهی‌هایش کشیده و به تعهداتش ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ عمل کند، اما من این اراده را نه در اروپا و نه در آمریکا نمی‌بینم.
ایران چه زمانی مذاکرات برجام را از سر می‌گیرد؟
سید نظام الدین موسوی سخنگوی هیئت رییسه مجلس شورای اسلامی، درباره جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان، به خبرنگاران گفـت که در ماه ها و هفته‌های اخیر در غرب آسیا و همسایگان ایران تحولاتی رخ داده که از نگاه افکار عمومی و مردم و نمایندگان مجلس شورای اسلامی حائز اهمیت بود. از وزیر امور خارجه دعوت شد تا درباره تحولات و نقش دستگاه دیپلماسی گزارشی ارائه کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اظهارات وزیر امور خارجه در خصوص مذاکرات هسته ای هم گفت که در موضوع هسته ای مدل‌های مختلفی وجود دارد و راهبردهای مختلفی تاکنون توسط جمهوری اسلامی ایران دنبال شده است. ابتدا ما از طریق ۳ کشور اروپایی به عنوان کشورهای واسط این مسیر را پیش بردیم، سپس با گروه ۱+۵ وارد گفت و گو شدیم که منجر به توافق برنامه جامع اقدام راهبردی شد.
سخنگوی هیئت رئیسه مجلس تاکید کرد: اینکه در دور جدید مذاکرات چه مدلی را انتخاب کنیم نیازمند بررسی دقیق تری است و باید ابتدا مدل هایی که در گذشته دنبال شده، بررسی شود. بهترین مدلی که با همکاری دولت، مجلس و دستگاه های ذیربط از جمله شورای عالی امنیت ملی و براساس سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، انتخاب شود آن را برای مذاکرات هسته ای انتخاب خواهیم کرد تا بتوانیم این موضوع را در قبال مذاکره یا تعامل بر اساس آن پیش ببریم.
