با توجه به گذشت بیش از یک سال از سقوط شاخص کل بورس و گیر افتادن دعوت شدگان به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه در گرداب ضررهای سنگین، همچنان بورس در دولت جدید هم با نوسان بسیاری همراه است. به طوری که علی‌رغم وعده‌های داده شده مسئولین دولت جدید برای در اولویت قرار دادن مشکلات سرمایه‌گذاران بازار سرمایه اما همچنان این مسائل ادامه دارد و روز به روز به زیان سهامداران خرد اضافه می‌شود. به طوری که کار به جایی رسید که بسیاری از سرمایه گذاران و کاربران شبکه‌های اجتماعی به طرق مختلف ضمن یادآوری وعده‌های ریاست جمهوری از رئیس جمهور می‌خواهند تا مشکلات بورسی را برطرف کند. حال برای بررسی اقدامات مسئولان بازار سرمایه و نتایج آن تا به امروز، به گفتگو با برخی از کارشناسان پرداختیم.
احسان رضاپور کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آقای رئیسی در دوران انتخابات چه وعده‌های بورسی داده بودند؟ اظهار کرد: برگشت اعتماد مردم به بازار سرمایه، رفع نرخ گذاری دستوری و تخصیص ۲۰۰ میلیون دلار برای حمایت از بازار سرمایه که مصوبه شورای هماهنگی سران قوا بود.
سرانجام گزارش عملکرد سازمان بورس به کجا رسید؟
کارشناس بازار سرمایه افزود: همچنین رئیس جمهور جدید وعده داده بود که گزارشی از عملکرد سازمان بورس، ارکان بازار سرمایه و شائبه‌های بورسی که وجود دارد ارائه می‌دهد که تا به حال گزارشی در این مورد ارائه نشده است. البته این امید وجود دارد که به موضوع بازار سرمایه در گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه رئیس جمهور که احتمالا در هفته جاری منتشر خواهد شد، پرداخته شده باشد.
رضاپور در خصوص مواضع وزیر اقتصاد در رابطه با بازار سرمایه قبل از به دست گرفتن سکان وزارت مذکور گفت: وزیر جدید اقتصاد پیش از انتخابات ریاست جمهوری در توییت‌هایی به فاکتور‌هایی از جمله، بحث متنوع سازی محصولات مالی در بازار سرمایه، حذف قیمت‌گذاری دستوری، لغو انحصارات و تسهیل مجوزدهی‌ها در حوزه بازار سرمایه، اصلاح نظام حکمرانی شرکت‌ها برای مدیریت تعارض منافع بین سرمایه‌گذاران، مدیران شرکت و سهامداران خرد و در مجموع مشوق‌هایی که باعث می‌شود سرمایه‌گذار به صورت غیر مستقیم در بازار سرمایه فعالیت داشته باشند، پرداخته بود.
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، وضعیت بورس از زمان شروع به کار دولت و وزیر جدید اقتصاد به چه صورت بوده است؟ بیان کرد: در حال حاضر وضعیت فروش و بنیادی شرکت‌ها نسبت به سال گذشته خوب و رو به بهبود بوده است، اما متاسفانه به دلیل پایدار بودن روند نزولی و کاهش قیمت سهام شرکت ها، شخصی به فکر صیانت از منافع سرمایه گذاران در بازار سرمایه نبوده است و سرمایه گذاران هیچ حمایتی برای آسودگی خاطر و افزایش سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه مشاهده نمی‌کنند.
پیچیدگی سیاسی و اقتصادی نمکی بر زخم بورس
او افزود: هم اکنون با پیچیدگی‌های سیاسی، اقتصادی و ابهاماتی در مسئله برجام، اوراق فروشی دولت برای پر کردن کسری بودجه و نگرانی در خصوص افزایش نرخ بهره مواجه هستیم. تمام این مسائل سبب افزایش بی اعتمادی سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه شده است و می‌تواند اثرات مستقیمی بر روند بازار بگذارد.
او بیان کرد: در حوزه نرخ‌گذاری نیز اظهار نظر‌های بسیار مختلفی از بخش‌های مختلف سیاست گذاری دولت به گوش می‌رسد، اما هنوز هم بعد از گذشت ۳ ماه، در خصوص آزاد و شفاف شدن پروسه فروش شرکت‌ها و قیمت‌گذاری محصولات با مشکل مواجه هستیم.
کارشناس بازار سرمایه افزود: حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز که فرصت‌های رانتی بزرگی را ایجاد کرده و با رویکرد حمایت از مصرف تمدید و استقرار پیدا کرده است، همچنان ماه‌هاست که بلاتکلیف مانده است.
فرار سرمایه گذاران بورسی با ضررهای ۶۰ درصدی
کوروش آسایش کارشناس بازار سرمایه در خصوص وضعیت بازار سرمایه اظهار کرد: در جامعه سهامداری روز به روز نارضایتی سهامداران خرد افزایش می‌یابد و سرمایه‌گذاران با ضررهای بیش از ۵۰-۶۰ درصد از بازار سرمایه خارج می‌شوند.
او بیان کرد: دولت دوزادهم با تبلیغات گسترده در زمینه بورس بسیاری از اقشار جامعه را به سمت بازار سرمایه کشاند و بعد از اینکه از بازار سرمایه تامین مالی کرد، بورس را به حال خود رها کرد و ریزش سنگین بورس آغاز شد. اما مسئولان دولت سیزدهم در ابتدا وعده هایی دادند که سرمایه گذاران به این صحبت‌ها دلخوش کردند و این موضوع سبب شد برخی از سهامداران در بازار سرمایه بمانند و امید به دولت جدید داشته باشند.
او بیان کرد: پس از گذشت مدتی از روی کار آمدن دولت جدید که در آن زمان سهام شاخص ساز بازار سرمایه نیز رشد خوبی را تجربه کردند، مجددا بورس دچار ریزش شد.همه سکوت کرده بودند تا روز گذشته که مجددا رئیس سازمان بورس و وزیر اقتصاد روی خوش به بازار سرمایه نشان دادند و در خصوص بازار سرمایه صحبت کردند.
آسایش در ادامه اظهار کرد: حدود دو ماه است که ریزش سنگینی را در بازار سرمایه شاهد هستیم و هیچ نوع حمایتی در این بازه زمانی از بازار سرمایه صورت نگرفت تا جایی که کمپین‌های حمایتی و اعتراضی شدید در فضای مجازی به حمایت از بازار سرمایه پرداختند. تا جایی که باعث واکنش رئیس جمهور شد و از وزیر اقتصاد خواست که در خصوص بازار سرمایه و اقداماتی که قرار است انجام شود، با مردم صحبت کند.
کارشناس بازار سرمایه افزود: صحبت‌های کلی ریاست جمهوری بیشتر گفتار درمانی و در جهت ایجاد انگیزه‌ای در بازار سرمایه بوده است. عملا از تاریخی که رئیس‌جمهور وزیر جدید اقتصاد را معرفی کرد وضعیت بازار سرمایه روز به روز بدتر شده است. لازم به ذکر است که، گفتار درمانی رئیس جمهور نیز فقط تاثیر کوتاه مدتی بر روی بازار خواهد داشت و بعد از مدتی بازار سرمایه مجددا به روند خود ادامه خواهد داد.
آسایش در خصوص اظهارات اخیر وزیر اقتصاد گفت: وزیر اقتصاد در جلسه که با حقوقی‌های بازار داشت در خصوص وظیفه خود در راستای افزایش شفافیت بازار سرمایه صحبت کرد و اینکه از این به بعد دولت برای تامین کسری بودجه از طریق فروش اوراق اقدامی انجام نمی‌دهد و اموال مازاد خود را می‌فروشد. همچنین تاکید کرد که در ۴۰ روز اخیر هیچ اوراقی توسط دولت فروش نرفته است.
او بیان کرد: همچنین وزیر اقتصاد در خصوص برنامه‌های خود به مواردی همچون، پیش‌بینی پذیر شدن بازار سرمایه و اقتصاد کشور، حذف قیمت گذاری دستوری، هماهنگی با وزارت صمت و بانک مرکزی در خصوص بازار سرمایه اشاره کرده است.
گفتار درمانی دردی از بازار سرمایه دوا نمیکند
او افزود: در چند ماه اخیر پس از روی کار آمدن وزیر اقتصاد، اقدام مثبتی از جانب او برای بازار سرمایه به غیر از گفتار درمانی صورت نگرفته است.
او بیان کرد: در صورت اجرایی شدن صحبت‌های رئیس جمهور، وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس، بازار سرمایه به ارزش واقعی خود می‌رسد و متعادل می‌شود و بسیاری از سرمایه گذاران مجدد به این بازار روی خود نشان می‌دهند.
او گفت: روز گذشته پس از مدت‌ها بازاری صعودی را تجربه کردیم، اما اکثرا نماد‌های بزرگ تحت حمایت و رو به رشد بودند. هنوز هم بسیاری از سهام شرکت‌های کوچک در صف فروش قرار دارند؛ بنابراین باید حمایت از بازار سرمایه به صورت واقعی صورت بگیرد در غیر این صورت در روند واقعی بازار تغییر واقعی ایجاد نخواهد شد.
کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، دولت چه راهکاری را باید برای بهبود بازار سرمایه در پیش گیرد؟ اظهار کرد: در حال حاضر قیمت و P/E بسیاری از سهم‌ها به بهار ۹۸ برگشته است و بسیاری از سهام سطوح حمایتی خود را به راحتی از دست دادند. در شاخص هم وزن نیز طی چند ماه اخیر هیچ رشدی وجود نداشته است و اکثر شرکت‌های کوچک با ریزش بسیاری مواجه بودند به طوری که تنها برخی از سهام شرکت‌های بزرگ رشد خوبی را تجربه کردند. ادامه این روند به سود دولت و سهامداران خرد نخواهد بود و سهامداران خرد باقی مانده نیز با بعد از یک مدت خسته و از بازار سرمایه خاج خواهند شد.
تامین کسری بودجه از مسیر ناپایدار
مهدی میرزایی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در پاسخ به این پرسش که، دولت به غیر از فروش اوراق بدهی از چه راه‌های دیگری می‌تواند تامین مالی کند که بازار سرمایه را در این حد تحت تاثیر خود قرار ندهد؟ اظهار کرد: یکی از کار‌های نادرستی که در تامین کسری بودجه توسط دولت انجام می‌شد، تامین کسری از طریق درآمد‌های ناپایدار است. درآمد‌های ناپایداری مثل، فروش نفت و فروش اوراق بدهی که پشتوانه خوبی ندارند و برای دولت نیز هزینه دارد. دولت از دو سال قبل برای تامین کسری بودجه به سمت فروش اوراق بدهی رفته است که بهره سنگینی نیز به آن تعلق می‌گیرد و می‌تواند ضربه‌هایی را به بازار سرمایه وارد کند.
تامین کسری بودجه از روش‌های مالیاتی
او بیان کرد: اما از طرف دیگر درآمد‌های پایدار شامل درآمد‌های مالیاتی است که دولت از این راه می تواند کسب درآمد کند. احصا درآمد‌های مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی می‌تواند سبب پوشش کسری بودجه شود. همچنین کشور ما منابع طبیعی زیادی مثل، معدن و فلزات اساسی دارد که می‌تواند در این زمینه‌ها ورود و از آن‌ها درآمد زایی کند.
میرزایی در پاسخ به این پرسش که، چه راهکاری برای بهبود بازار سرمایه باید در پیش گرفت؟ اظهار کرد: یکسری راهکار‌ها وجود دارد از جمله، بسته‌ای که تحت عنوان ۳+۷ توسط دولت قبلی تهیه شد و هنوز به طور کامل اجرایی نشده است، می‌توان از بخشی از آن در جهت بهبود بازار استفاده کرد. البته حذف قیمت گذاری دستوری نیز در کوتاه و بلند مدت می‌تواند بازار سرمایه را احیا کند.
طبق نظر کارشناسان، بهتر است دولت برای بهتر شدن وضعیت بازار سرمایه تنها به گفتار درمانی اتکا نکند و در عمل، با اهمیت بودن بازار سرمایه و وضعیت سهامداران آن را ثابت کند. اگر مسئولین بازار سرمایه به همین منوال به گفتار درمانی بسنده کنند شاید در کوتاه مدت اثر مثبتی بر بورس داشته باشد اما مطمئنا با وارد نشدن سرمایه‌های جدید و جلب نشدن اعتماد عمومی با اتخاذ تصمیمات پایدار و موثر اقتصادی، خیلی سریع بازار به حالت ریزشی خود باز خواهد گشت و دیگر به اظهارات و وعده‌ها هم توجهی نخواهد داشت.
