به گزارش پایگاه خبری صراط، «پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ راه اندازی شبکه ملی اطلاعات، یکی از تکالیف قانونی و از مهمترین اولویت های دولت سیزدهم در عرصه فناوری ارتباطات و اطلاعات به شمار می رود. در واقع می توان گفت شبکه ملی اطلاعات زیرساختی است که از طریق آن می‌توان علاوه بر به دست گرفتن لایه‌های اساسی حاکمیت در فضای مجازی، موجبات پیشرفت کشور در زمینه فضای مجازی را به وجود آورد.
ایجاد شبکه ملی اطلاعات دارای ابعاد بسیار مختلفی است که حصول به ارائه خدمات الکترونیک با تمام الزامات آن برای کشور جز با تحقق آن ممکن نمی‌باشد و از این جهت است که به عنوان یکی از تکالیف اصلی دولت در برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گرفته است. مسلما برای تحقق جامعه‌ای پویا و پیشرو، برخورداری از یک زیرساخت قابل اطمینان، سهل‌الوصول، با قابلیت اجرای سریع، در کنار پایین بودن هزینه‌های اجرایی و بهره‌برداری از آن، به شرط تامین پهنای باند بالا که در آن علاوه بر امکان دسترسی آسان سازمان‌ها، ادارات و عامه مردم به شبکه در یک بازه زمانی کوتاه، امکان اجرای کاربردهای مختلف روی آن وجود داشته باشد، امری اجتناب ناپذیر می‌نماید. علاوه بر این، راه اندازی شبکه ملی اطلاعات دارای ویژگی های منحصربفرد و مزایای متعددی است که در برخی از این موارد عبارت است از:
1- در دست گرفتن لایه های اساسی حاکمیت در دنیا
امروزه راهبرد اساسی ایالات متحده آمریکا در فضای مجازی در دست گرفتن لایه‌های اساسی حاکمیت و مدیریت این فضا است. بر همین اساس نظام سلطه به سرگرم ساختن روزافزون افراد و سایر حاکمیت‌ها در لایه کاربری تاکید دارد تا بتواند موجبات غفلت کشورها از لایه‌های حاکمیت و مدیریت را به وجود آورد. بنابراین بهترین و مناسب‌ترین راه‌حل برای به دست گرفتن لایه‌های حاکمیت و مدیریت در عرصه فضای مجازی آن است که ساختاری مستحکم را ایجاد کرد. در این باره بسیاری از کشور با درک و فهم صحیح از این مساله مهم و با انتقاد از انحصارگرایی ایالات متحده آمریکا در مدیریت اینترنت، شبکه ملی اطلاعات خود را راه اندازی کرده اند که از جمله این کشورها می توان به روسیه، چین و کشورهای اتحادیه اروپا به خصوص فرانسه و آلمان اشاره کرد.
2- توسعه اقتصاد دانش بنیان در کشور
تجربیات کشورهای مختلف به خصوص کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد ایجاد جامعه اطلاعاتی خرد محور، توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و ساختارهای مناسب برای امور اجتماعی و زندگی روزمره شهروندان، نیازمند برخورداری از یک شبکه ملی اطلاعات با پهنای باند وسیع است. لذا توسعه شبکه ملی اطلاعات با تامین پهنای باند وسیع، سهل‌الوصول و به خصوص ارزان قیمت بودن آن، بستر بسیار خوبی برای توسعه فناوری اطلاعات و به تبع آن توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در کشور خواهد بود.
3- سرعت بالا و قیمت پایین اینترنت
بررسی‌ها نشان می‌دهد در فضای سایبری، حدود نود درصد ارتباطات و تبادل اطلاعات، در داخل کشور صورت می‌گیرد (مبدا و مقصد ارتباطات داخل کشور هستند) و تنها کمتر از ده درصد باقی مانده در مقیاس بین‌المللی هستند. از این رو حذف واسطه خارجی امری ضروری به نظر می رسد که این مهم با شبکه ملی اطلاعات میسر خواهد شد که نقش بسزایی در افزایش سرعت و ارزانی قیمت اینترنت خواهد داشت. توضیح بیشتر در این باره اینکه ویژگی اصلی شبکه ملی اطلاعات این است که بسته‌های اطلاعاتی که مبدا و مقصد داخلی دارند بدون واسطه خارجی، صرفا از طریق داخل کشور مسیریابی می‌شوند. مزیت‌های شبکه داخل در خدمت محتوا و کاربر داخلی قرار می‌گیرد و بدون اینکه خدمات‌دهنده‌های خارجی از دسترس خارج شوند، در رقابت سایت‌ها و خدمات‌دهنده‌های داخلی با نمونه‌های خارجی، کاربران بیشتری به سمت محتوا و خدمات بومی اقبال خواهند کرد. در واقع شبکه ملی اطلاعات با مزیت‌هایی از جمله سرعت بالاتر، قیمت پایین‌تر و امنیت بیشتر به شکل خودکار و طبیعی در خدمت سایت‌ها و تولیدکنندگان محتوای داخلی قرار خواهد گرفت.
4- افزایش تاب آوری کشور برای مواجهه با تحریم های اینترنت جهانی
وجود شبکه ملی اطلاعات برای کشور ما ضمن اینکه می‌تواند به عنوان یک شاخص پیشرفت و توسعه به حساب آمده و یک مزیت رقابتی باشد، با توجه به احتمال تحریم اینترنتی از طرف قدرت‌های جهانی و مخصوصاً آمریکا که نبض اینترنت نیز در دست آن کشور است و تاکنون چندین بار نیز شاهد این تحریم‌ها بوده‌ایم و با توجه به آثار منفی جهانی شدن در کم رنگ ساختن نقش فرهنگ‌ها، عقاید، آداب و رسوم بومی و محلی و زبان‌های مادری و نیاز به حفظ، تقویت و شناساندن آن‌ها به جهانیان، همچنین حذف هزینه‌های اضافی ناشی از انتقال ترافیک داخلی به خارج از کشور و برگشت دوباره آن‌ها به داخل که علاوه بر هزینه، مسائل امنیت اطلاعات نیز در این مورد مبحث مهمی به حساب می‌آید، یک ضرورت محسوب می شود.
5- صرفه جویی اقتصادی و جلوگیری از خروج ارز از کشور
ویژگی منحصر بفرد دیگر شبکه ملی اطلاعات، صرفه جویی اقتصادی و جلوگیری از خروج ارز از کشور است؛ توضیح بیشتر در این باره اینکه تا زمانی که شبکه ملی اطلاعات تشکیل نشود و افزایش پهنای باند از طریق واردات پهنای باند بین‌المللی صورت گیرد، با توجه به خرید پهنای باند از قدرت های جهانی، افزایش پهنای باند منجر به خروج ارز از کشور و ریختن آن به جیب کشورهای غربی به خصوص آمریکا و کانادا می‌شود. لذا باید پهنای باند را از طریق راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، در خدمت شبکه فناوری اطلاعات قرار داد و با بومی کردن پهنای باند می‌توان امنیت را در فضای مجازی کشور ایجاد و اطلاعات کشور را حفظ کرد.همچنین باید افزون تأسیس و توسعه شبکه ملی اطلاعات به هیچ عنوان نیازی به پهنای باند بین‌المللی ندارد و تدبیر تاسیس شورای عالی فضای مجازی این بوده است که گسترش پهنای باندی که به شهروندان جمهوی اسلامی داده می شود، با راه‌اندازی و گسترش شبکه ملی اطلاعات اتفاق بیافتد. البته شایان ذکر است راه اندازی شبکه ملی اطلاعات به هیچ وجه به معنای قطع اینترنت جهانی نیست.
6- افزایش چند برابر ظرفیت انتقال اطلاعات در کشور
راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات موجب می شود ظرفیت انتقال اطلاعات کشور چندین برابر شده (پیش‌بینی تا هشت برابر) و با توجه به این که پهنای باند مورد نیاز داخل از پهنای باند دسترسی به شبکه جهانی اینترنت تفکیک می‌شود، محدودیت سرعت دسترسی به اینترنت نیز از روی کاربران برداشته می‌شود. در نتیجه راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، دستیابی به بسیاری از خدمات و فناوری‌های باند پهن همانند خدمات الکترونیکی عمومی در کنار خدمات دیگر چون IPTV، ویدئو کنفرانس، بازی برخط و تحت شبکه، مشاهده فیلم با کیفیت HD، VoIP و مانند آن در کشور امکان‌پذیر خواهد شد. در عین حال، توسعه این شبکه باعث کاهش هزینه‌های خرید پهنای باند، افزایش امنیت اطلاعات ملی، توسعه تجهیزاتی و اطلاعاتی، تبدیل شدن به هاب و شاه‌راه انتقال اطلاعات منطقه، توسعه نرم‌افزاری و امثال آن نیز می‌شود.
نکته پایانی
نکته پایانی اینکه راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات نیازمند ایجاد بسترها و زمینه‌های لازم می‌باشد و به منظور موفقیت در این طرح بایستی زیرساخت‌ها و پیش‌نیازهای لازم پیش‌بینی و فراهم شوند. لازمه انجام پروژه‌ای چنین عظیم و زیرساختی، لحاظ کردن بسیاری از بسترها و پیش نیازهاست. با لحاظ کردن بسترها و پیش‌نیازها در قالب سه دسته مدیریت چالش‌ها، غنی‌سازی محتوا و آموزش و فرهنگ‌سازی درباره این شبکه می‌توان گام‌های اساسی در اجرای درست شبکه ملی اطلاعات برداشت. برای این منظور باید موانع زیرساختی، مهارتی، فرهنگی و اجتماعی را شناخت و نسبت به رفع آن‌ها اقدام نمود تا زمینه بسترسازی لازم برای اجرای شبکه ملی اطلاعات فراهم شود.
