به گزارش پایگاه خبری صراط، پیشوای دوم جهان تشیع، اولین ثمره زندگی مشترک علی علیه السلام و فاطمه، در نیمه ماه مبارک رمضان سال سوم هجری در «مدینة الرسول» دیده به جهان گشود.
پس از تولّد، حضرت فاطمه علیهاالسلام او را برای نام گذاری خدمت امیر المؤمنین علیه‌السلام آورد، آن حضرت فرمود: من در نام گذاری او بر رسول خدا پیشی نمی‌گیرم. پس او را به نزد رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌وآله و سلم) آوردند، ایشان فرمودند: من در نام گذاری او برخداوند عزّوجل پیشی نمی‌گیرم. در این هنگام خداوند به جبرئیل فرمود: محمّد (صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلم) صاحب فرزندی شده، فرود آی و به او سلام برسان و تبریک بگو و بگو که علی علیه‌السلام نسبت به تو به منزله هارون نسبت به موسی علیه‌السلام است، پس نام فرزند هارون را بر او بگذار. جبرئیل فرود آمد و پس از ابلاغ سلام و تبریک، عرض کرد: خداوند به تو امر کرده که نام فرزند هارون را بر او بگذاری. حضرت رسول(صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلم) فرمود: نام او چه بوده است؟ عرض کرد: «شبَّر». حضرت فرمود: زبان ما عربی است. جبرئیل عرض کرد: پس نام او را «حسن» بگذار، و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلم) نیز چنین کرد.
مجتبی (برگزیده)، سید (سرور)، زکی (پاکیزه)، سید شباب اهل الجنه، ریحانه نبی الله ،سبط از القاب و ابومحمد و ابوالقاسم از کنیه‌های امام حسن مجتبی (ع) امام دوم شیعیان است.
امام حسن (ع) بعد از شهادت امام علی (ع) در ۲۱ رمضان سال ۴۰ هجری قمری به امامت رسید و به مدت ۱۰ سال عهده دار این مقام بود.
امام حسن مجتبی (ع) صاحب مقام و منزلت و کرامات و معجزات زیادی بوده است که در ادامه گوشه ای از آن را می خوانید.
تاریخ نویسان درباره امام حسن مجتبی (علیه السلام) فضایل و مناقبی را ذکر کردند که برخی از آنها چنین است:
۱. نام گذاری امام حسن از سوی خداوند
جابر بن عبدالله می گوید: هنگامی که حضرت زهرا امام حسن (علیهما السلام) را به دنیا آورد، به امام علی (علیه السلام) گفت: برایش نام انتخاب کن. علی (علیه السلام) فرمود: من در نام گذاری این فرزند بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) پیش نمی گیرم. قنداقۀ امام حسن را خدمت رسول الله (صلی الله علیه و آله) آوردند و گفتند، یا رسول الله، برایش نام انتخاب کن. پیامبر فرمود: در این نام گذاری بر خدای متعال سبقت نمی گیرم. پس خدای متعال به جبرئیل وحی فرستاد که محمد (صلی الله علیه و آله) صاحب فرزند شد، به جانب وی برو، تبریک بگو، و به او بگو که علی نسبت به تو مثل هارون است نسبت به موسی، پس نام فرزند هارون را بر وی بگذار. جبرئیل بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرود آمد، تولد فرزند را از جانب خداوند بر وی تبریک گفت و گفت: خدای متعال فرمود: نام مولود فاطمه را به اسم پسر هارون نام گذاری کن. پیامبر فرمود: نام پسر هارون چیست؟ جبرئیل گفت: شبر.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: زبان ما عربی است! پس جبرئیل در جواب گفت: او را حسن نام بگذار و پیامبر نام حسن را برایش برگزید.
۲. امام حسن (علیه السلام) سرور جوانان بهشت
جابر از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل می‌کند: هر کس خواست سرور جوانان بهشت را ببیند، پس به چهره حسن بن علی (علیه السلام) نگاه کند.
۳. هیبت و ابهت امام حسن (علیه السلام) هیبت رسول خدا (صلی الله علیه و آله)
ابن علی رافعی از پدرش، از جده اش زینب دختر ابی رافع، نقل می کند: حضرت فاطمه با دو پسرش حسن و حسین (علیهما السلام) خدمت رسول الله (صلی الله علیه و آله) رسید … و فرمود: این دو پسرانت هستند، پس چیزی به ارث و یادگار آن دو را بیاموز، پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین دربارۀ آنها فرمود: “حسن هیبت و ابهت مرا دارد، و اما حسین دارای جود و بخشش و شجاعت من است”. مؤید این روایت، روایتی است که محمد بن اسحاق نقل کرده است: کسی در شرافت بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به حسن بن علی (علیهما السلام) نرسیده است. وی می گوید من در مسیر مکه خود شاهد بودم که امام حسن (علیه السلام) از مرکبش پایین آمد و پیاده می رفت از همراهانش کسی نماند، مگر این که او نیز از مرکبش پیاده شد، حتی سعد بن ابی وقاص هم پیاده شد و در کنار حضرت راه می رفت.
۴. امام مجتبی (علیه السلام) شبیه ترین مردم به رسول خدا (صلی الله علیه و آله)
از انس بن مالک نقل شده است که کسی در شباهت به رسول الله (صلی الله علیه و آله) مانند حسن بن علی (علیهما السلام) نبود.
۵. شدیدترین ابراز محبت های رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نسبت به امام مجتبی (علیه السلام)
در صحیح مسلم روایتی است که پیامبر (صلی الله علیه و آله) دربارۀ امام حسن (علیه السّلام) می فرماید: “من حسن را دوست می دارم، خدایا تو نیز او را و هر کسی که او را دوست می دارد، دوست بدار”.
در روایتی دیگر از براء بن عازب آمده است: من دیدم که حسن بر دوش رسول الله (صلی الله علیه و آله) بود، در حالی که می فرمود: “خدایا من او (حسن) را دوست می دارم، تو نیز او را دوست بدار”.
۶. زهد و عبادت امام حسن (علیه السلام)
در کتاب امالی آمده است: امام مجتبی عابدترین، زاهدترین و با فضیلت ترین مردم زمانش بود و زمانی که عازم حج می شد، با پای پیاده می رفت و گاهی هم پا برهنه، امام حسن (علیه السلام) زمانی که یاد مرگ می کرد می گریست و هنگامی که به یاد قبر و قیامت می افتاد، اشک از چشمانش سرازیر می شد.
۷. بذل و بخشش در راه خدا
امام مجتبی (علیه السّلام) اهل جود و بخشش بود و در میان مردم به این خصلت معروف بود. روایات فراوان در این باره آمده است. علامه مجلسی از حلیة الاولیاء نقل می کند: امام حسن (علیه السلام) دو بار تمام زندگی اش را در راه خدا بین مستمندان تقسیم کرد.
۸. تواضع و محبت نسبت به فقرا
ابن شهر آشوب در کتاب الفنون از احمد مؤدب و کتاب نزهة الابصار از ابن مهدی نقل می کند: امام حسن (علیه السلام) در حال گذر از جایی بود، دید عده ای از فقرا بر زمین نشسته اند و مقداری نانِ خشکِ خورد شده در سفرۀ آنها است و مشغول خوردن هستند، از حضرت دعوت کردند از آن نان خشک میل کند، حضرت از مرکب پیاده شد در کنارشان نشست و از آن نان میل کرد، به برکت وجود امام نان آن قدر زیاد شد که همه از آن خوردند و سیر شدند، پس از غذا امام مجتبی (علیه السلام) از آنها دعوت کرد و در منزل خود از آنان پذیرایی نمود و … .
مشابه این گونه روایات و ده ها آیۀ قرآن که درباره فضایل و مناقب اهل بیت و امام مجتبی وارد شده، فراون است و به همین مقدار درباره آن حضرت اکتفا می کنیم. درباره فضیلت و شخصیت امام حسن (علیه السلام) همین مقدار بس که آن حضرت از اهل بیت (علیهم السلام) است، کسانی که خداوند پلیدی را از آنان دور کرده و آنان را پاک و مطهر گردانید، و از کسانی است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به اتفاق آنان با نصارای نجران مباهله کرد.
چرا به امام حسن (ع) کریم اهل بیت می‌گویند؟
طبق روایات و احادیث دلیل اصلی اینکه به امام حسن مجتبی (ع)، کریم اهل بیت می‌گویند این بوده است که امام حسن مجتبی (ع) نسبت به دردمندان و تیره بختان جامعه بسیار دلسوز بودند و با خرابه نشینان دردمند و اقشار مستضعف و کم‌درآمد همراه و همنشین می‌شدند و دردِ دلِ آنها را با جان و دل می‌شنیدند و به آن ترتیب اثر می‌دادند، و در این حرکت انسان‌دوستانه جز خداوند را مدنظر نداشتند. هیچ فقیر و مسکینی از در خانه حضرت ناامید برنگشت و حتی خود ایشان به سراغ فقرا می‌رفتند و آنها را به منزل دعوت می‌کردند و به آنها غذا و لباس می‌دادند.
امام حسن مجتبی (ع) تمام توان خویش را در راه انجام امور نیک و خداپسندانه به کار می‌گرفت و اموال فراوانی در راه خدا می‌بخشید. مورّخان و دانشمندان در شرح حال زندگانی پر افتخار ایشان، بخشش‌های بی‌سابقه و انفاق‌های بسیار بزرگ و بی نظیری ثبت کرده اند. آن حضرت در طول عمر خود دو بار تمام اموال و دارایی خود را در راه خدا خرج کردند و سه بار نیز ثروت خود را به دو نیم تقسیم کردند و نصف آن را در راه خدا به فقرا بخشیدند.
روایت شده که روزی امام حسن (ع) بر جمعی از مساکین گذشت که پاره‌ای چند از نان خشک‌ها را بر روی زمین گذاشته اند و می‌خورند، چون نظر ایشان به آن حضرت افتاد از امام دعوت کردند و حضرت از اسب پیاده شدند و فرمودند: «خدا متکبّران را دوست نمی‌دارد» و با ایشان نشستند و از طعام ایشان تناول کردند و سپس از همه‌ی مساکین خواستند که برای صرف غذا به خانه‌ی حضرت بروند و حضرت با غذاهای خوب از ایشان پذیرایی نموده به همه‌ی آنها لباسهای مناسب هدیه دادند.
بسیاری از فضائل است که گاهی از امام حسن (ع) روایت می‌شود و گاهی از امام حسین (ع) و این ناشی از شباهت آن دو بزرگوار است. روایت فوق هم در مورد هر دو امام (ع) نقل شده است.
روایات تاریخی مربوط به بخشش‌های آن حضرت فراوان می‌باشد که ذکر تفصیلی آنها مناسب این نوشته نیست. وقتی از خود امام پرسیدند، چرا هرگز سائلی را ناامید برنمی‌گردانید؟ فرمودند: «من هم سائل درگاه خداوند هستم و می‌خواهم که خدا مرا محروم نسازد و شرم دارم که با چنین امیدی سائلان را ناامید کنم. خداوندی که عنایتش را به من ارزانی می‌دارد، می‌خواهد که من هم به مردم کمک کنم».
به خاطر این بخشندگی‌ها و کارهای نیکی که از سوی امام حسن مجتبی (ع) در مسیر خیر، احسان و کمک به طبقات درمانده و نیازمند انجام می‌گرفت آن حضرت را کریم اهل بیت لقب داده اند؛ و با توجه به کرامت‌ها و بخشش‌های کم نظیر و گاهی بی نظیر آن امام بزرگوار لقب «کریم» برازنده آن حضرت است.
