امسال چند ایرانی به حج می‌روند؟

کاهش ۵۰ درصدی زائران حج تمتع نسبت به قبل از کرونا

با توجه به تصمیم سعودی‌ها برای حج تمتع امسال، تعداد زائران خانه خدا نسبت به ایام قبل از شیوع کرونا تقریبا کاهش ۵۰ درصدی داشته؛ به طوری که در سال‌های گذشته حج تمتع با حضور بیش از ۲ میلیون زائر برگزار می‌شد که امسال این تعداد به یک میلیون نفر کاهش یافته است.

پیش‌بینی اعزام ۳۵ تا ۴۰ هزار ایرانی به حج تمتع امسال

بر همین اساس ممکن است سهمیه کشورها هم در حج تمتع ۵۰ درصد کاهش یابد که در این صورت با توجه به سهمیه ۸۷ هزار و ۵۵۰ نفری ایران در سال ۹۹، این سهمیه به ۴۳ هزار و ۷۵۰ نفر تقلیل خواهد یافت. البته سیدصادق حسینی، رئیس سازمان حج و زیارت نیز پیش‌بینی می‌کند که سهمیه ایران در حج تمتع سال جاری بین ۳۵ تا ۴۰ هزار زائر باشد.

در صورتی که سهمیه ایران در حج امسال با توجه به شیوع کرونا به نصف سهمیه در سال ۹۹ کاهش پیدا کند، روند انتخاب زائران هم باید سازوکار مشخصی داشته باشد تا در حق زائرانی که بیش از ۱۵ سال در انتظار حاجی شدن هستند، اجحاف نشود.

سازمان حج و زیارت برای تشرف به حج تمتع سال ۹۹، اعلام کرد که دارندگان فیش حج تمتع تا پایان آذرماه سال ۸۶ می‌توانند ثبت‌نام کنند که در نهایت حدود ۷۴ هزار نفر وجه این سفر معنوی را واریز کردند. هزینه سفر حج تمتع در سال ۹۹ بر اساس تصمیم مسؤولان کشورمان ۳۲ تا ۴۱ میلیون تومان بود که تفاوت این هزینه‌ها به محل اسکان زائران بستگی دارد. زائران خانه خدا نیز این مبلغ را در ۲ قسط پرداخت کردند که قسط اول ۲۵ میلیون تومان با احتساب سود سپرده بود و باقی این هزینه را زوار فرصت داشتند تا تابستان سال ۹۹ واریز کنند تا برای حج تمتع آینده مشمول افزایش هزینه‌ها نشوند.

۸۵ درصد سهمیه حج تمتع امسال به زائران خارجی تعلق گرفته است

البته آن طور که برخی از منابع آگاه از تصمیم سعودی‌ها خبر می‌دهند، قرار است بین ۸۰ تا ۸۵ درصد سهمیه حج تمتع امسال به زائران کشورهای خارجی تعلق گیرد و حدود ۱۵ هزار زائر ساکن عربستان امسال به حج تمتع مشرف شوند. در ۲ سال گذشته که حج تمتع برای زائران کشورهای خارجی برگزار نشد، عربستان سهمیه حج تمتع را در سال نخست شیوع کرونا، ۱۰ هزار و پس از آن ۶۰ هزار نفر و فقط برای افراد ساکن عربستان اعلام کرد که با توجه به نبود زائران کشورهای مختلف، مقرر شد بیش از ۷۰ درصد این سهمیه به خارجی‌های ساکن عربستان تعلق می‌گیرد.

دولت سعودی برای منعقد کردن تفاهم‌نامه حج تمتع ۱۴۴۳ با برخی کشورها اقدام کرده است، اما هنوز از مسؤولان جمهوری اسلامی ایران دعوت به عمل نیاورده و مسؤولان کشورمان نیز احتمال می‌دهند که بعد از ماه مبارک رمضان سعودی‌ها برای انعقاد تفاهم‌نامه حج تمتع سال جاری از آنها دعوت کنند.

ایران در انتظار امضای تفاهم‌نامه حج با عربستان

اکبر رضایی، معاون امور حج و عمره سازمان حج و زیارت با بیان اینکه هنوز عربستان سهمیه نهایی ایران را برای تشرف به حج تمتع اعلام نکرده است، می‌گوید: برنامه‌ریزی برای اعزام زائران کشورمان به خانه خدا پس از امضای تفاهم‌نامه بین ایران و عربستان و مشخص شدن سهمیه کشورمان انجام می‌شود؛ چرا که برنامه‌ها بر اساس سهمیه کشورمان طراحی و اجرایی خواهد شد.

با این حال با توجه به اینکه ۲ سال از برنامه‌ریزی ایران برای حج تمتع می‌گذرد و همچنان زائران در انتظار تشرف به این سفر معنوی هستند، سازمان حج و زیارت در این مدت آمادگی لازم را برای زائران خانه خدا فراهم و حتی دوره‌های مختلفی به صورت آنلاین و حتی حضوری برگزار کرده است.

زائران زیر ۶۵ سال که واکسن زدند، به حج مشرف می‌شوند

امسال با توجه به پذیرش زائر خارجی از سوی عربستان، به طور حتم اعزام زائران نیز بر اساس اولویت از پیش اعلام شده خواهد بود. بر همین اساس رضایی با اشاره به اینکه اعزام زائران به سرزمین وحی برای تشرف به حج تمتع امسال از بین افرادی انجام می‌شود که در حج تمتع سال ۹۹ ثبت‌نام و هزینه این سفر معنوی را واریز کرده باشند، خاطرنشان می‌کند: برای ثبت‌نام نهایی از مشمولان حج تمتع باید منتظر سهمیه ایران در حج تمتع سال جاری باشیم. با این وجود با توجه به اطلاعیه اولیه سعودی‌ها، زائران زیر ۶۵ سال که واکسن کرونا تزریق کرده باشند، امکان تشرف به خانه خدا در ایام حج تمتع را دارند.

البته سعودی‌ها در ماه‌های گذشته الزامی بودن تزریق واکسن کرونا برای تشرف به حرمین شریفین را برداشته بودند و اکنون نیز زائران عمره رمضانیه حتی بدون تزریق واکسن کرونا و گذراندن قرنطینه کرونایی به خانه خدا مشرف می‌شوند، اما با توجه به اینکه سفر به سرزمین وحی در ایام حج تمتع سازوکار متفاوتی دارد، عربستان اعلام کرده است که همه زائران باید واکسن معتبر تزریق کرده و گواهی آزمایش منفی کرونا را حداکثر ۷۲ ساعت قبل از ورود به عربستان به همراه داشته باشند.

برخی از منابع آگاه می‌گویند که عربستان واکسن‌های فایزر، جانسون، مدرنا، اسپوتنیک، آسترازنکا و سینوفارم را مورد پذیرش قرار می‌دهد که البته از این بین بیشتر زائران کشورمان ۲ واکسن آسترازنکا و سینوفارم را تزریق کرده‌اند و حتی مسؤولان سازمان حج و زیارت با توجه به تردیدی که درباره پذیرش واکسن سینوفارم از سوی سعودی‌ها اعلام شده بود، از زائران سرزمین وحی خواسته بودند که واکسن آسترازنکا را به عنوان دُز یادآور تزریق کنند تا مشکلی در روند اعزام آنها ایجاد نشود.

احتمال اعمال برخی محدودیت‌های کرونایی در حج تمتع سال جاری

به گفته یک منبع مطلع، حج تمتع سال جاری برای زائران با محدودیت‌هایی همراه خواهد بود و همچون عمره رمضانیه نیست؛ به طوری که زائران باید به استفاده از ماسک نه تنها در فضاهای بسته بلکه در فضاهای باز نیز اهتمام داشته باشند. علاوه بر این، با توجه به اینکه عربستان در سال‌های شیوع کرونا خدمات الکترونیک را به زائران ارائه داده است، به نظر می‌رسد که در حج تمتع سال جاری نیز این روند ادامه پیدا کند.

در صورتی که خدمات حج تمتع الکترونیک شود، دیگر برخی از امور اجرایی از گردونه اعزام حذف خواهند شد. همچنین به دلیل جلوگیری از شیوع کرونا، احتمال حذف خدمات آشپزخانه و حتی ذابحین وجود دارد؛ چرا که در سیستم جدید سعودی‌ها این اقدامات را به صورت الکترونیک انجام خواهند داد و حتی در مانیتورهایی که در اطراف مسجدالحرام در نظر گرفته شده است، خدمات فرهنگی، مشاوره و پاسخگویی به شبهات و سؤالات زائران پیش‌بینی شده است.

با این وجود، با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران به حج ابراهیمی تأکید دارد، حذف برخی از این امور برای زوار کشورمان امکان‌پذیر نیست و مسؤولان کشورمان باید در کنار تیم فرهنگی از سوی بعثه مقام معظم رهبری، تدابیری به منظور سهولت خدمات به زائران اتخاذ کنند تا با الکترونیکی شدن خدمات حج تمتع، زائران و حتی مدیران کاروان‌ها با مشکل روبه‌رو نشوند.

کاهش زمان حضور زائران در سرزمین وحی

یکی دیگر از اموری که ممکن است در حج تمتع امسال رخ دهد، کاهش مدت زمان حضور زائران در سرزمین وحی و حتی مشرف نشدن زائران به مدینه منوره است. البته در نخستین سال برپایی حج تمتع در ایام کرونا نیز این امر رخ داد و در کنار محدود بودن زمان برپایی حج تمتع به مدت حدود ۲ هفته، هیچ زائری به مدینه منوره اعزام نشد. در مدینه منوره در طول سال‌های گذشته به دلیل برنامه بلندمدت سعودی به منظور توسعه این مکان مقدس، ساخت و سازهایی در حال انجام است و هنوز هتل‌های اطراف مسجدالنبی به صورت کامل احداث نشده و بیشتر هتل‌های موجود قدیمی و با ظرفیت محدود و البته قیمت بالاست.

بر همین اساس، ممکن است در صورتی که زائران کشورمان قصد تشرف به مدینه منوره را داشته باشند، هزینه این سفر معنوی مجدد افزایش خواهد یابد. البته شاید مسؤولان کشورمان تدابیری اتخاذ کنند تا با هزینه کمتر زوار به زیارت حرم نبوی و قبرستان بقیع هم مشرف شوند. با این وجود، باید برای تصمیم‌گیری نهایی در این رابطه منتظر تفاهم‌نامه ایران و عربستان برای حج تمتع سال جاری بود.

به گزارش فارس، کشورهای اندونزی، پاکستان، هند، بنگلادش، مصر و ایران بیشترین تعداد زائر خانه خدا برای حج تمتع را در سال‌های گذشته به خود اختصاص داده‌اند که با شیوع کرونا برخی کشورها همچون اندونزی، هند، مالزی، سنگاپور و برونئی از تشرف به حج تمتع سال ۱۴۴۱ قمری (۱۳۹۹ شمسی) انصراف دادند و در آن سال عربستان حج تمتع را فقط برای ۱۰ هزار ساکن این کشور برگزار کرد و هیچ زائری از کشورهای خارجی به سرزمین وحی اعزام نشد. همچنین مناسک حج تمتع با محدودیت خاص و فاصله‌گذاری اجتماعی برگزار شد. اما سال گذشته عربستان با افزایش ۶ برابر تعداد زائران، ۶۰ هزار زائر را که ساکن این کشور بودند، پذیرش کرد که امسال این تعداد با افزایش بیش از ۱۶ برابری به یک میلیون نفر رسید که در حج تمتع سال جاری نه تنها افراد ساکن عربستان بلکه زائران خارجی هم به سرزمین وحی مشرف می‌شوند.