عوامل داخلی، علت اصلی گرانی ارز

به گزارش پایگاه خبری صراط به نقل از ایمنا، امروز تنش‌های بین‌المللی شرایط اقتصادی ایران را تحت تأثیر قرار داده و باعث سردرگمی بازار شده است به نحوی که نمی‌توان برای بازار ارز چشم‌انداز درستی متصور باشیم. برخی در این بین مقصر را بانک مرکزی می‌دانند درحالی که بانک مرکزی آخرین حلقه زنجیره مدیریت بازار ارز است که منابع ارزی محدودی در اختیار دارد.

به نظر می‌رسد تا زمانی که ثبات اقتصادی نباشد روند نرخ ارز نیز چندان قابل پیش بینی نباشد. اکنون انتظارات تورمی، میل به خروج از کشور و طبعاً خروج سرمایه افزایش قابل توجهی داشته که ناشی از آینده مبهم اقتصادی است.

خروج سرمایه همراه با قاچاق، مسئله‌ای است که بانک مرکزی نمی‌تواند در مدیریت آن و در چارچوب قوانین موجود ایفای نقش کند. البته اقدامات فعلی این نهاد که به دخالت مستقیم در بازار ارز با فروش ارز با کارت ملی شده است و پدیده اجاره کارت‌های ملی حتی با قیمت‌های روزانه ۷۰۰ هزار تومان را به وجود آورده است، مشکلاتی را به همراه دارد.

قیمت بالای دلار در ایران توجیه ندارد

«سیدعلی طباطبایی»، کارشناس بازار‌های مالی در خصوص دلایل افزایش قیمت دلار می‌گوید: به نظر می‌رسد ابهامی که از آینده وجود دارد بر رشد قیمت طلا و دلار اثر گذاشته است در حالی که از لحاظ ماهیت قیمت‌گذاری، تغییرات چندانی رخ نداده و حتی با توجه به احتمال ریزش قیمت جهانی طلا، انتظار کاهش قیمت طلا و سکه نیز وجود داشت.

وی اضافه می‌کند: ابهاماتی که امروز مردم برای آینده دارند، پروپاگاندا ایجاد کرده تا روند رشد دلار و طلا ادامه یابد. بعید است این رشد در روز‌های پایان سال جاری ادامه داشته باشد، مگر آنکه اتفاق خاص سیاسی بیفتد. آنچه مسلم است از لحاظ بنیاد اقتصادی مسئله خاصی به وجود نیامده است.

این کارشناس بازار‌های مالی معتقد است: «با توجه به آنچه برای بودجه پیش‌بینی شده و وضعیت فروش نفت که نسبت به سال گذشته تغییر نکرده است، قیمت بالای دلار در ایران توجیه ندارد. اگر شرایط سیاسی پایدار شود، دلار در کانال ۳۳ تا ۳۵ هزارتومان آرام می‌گیرد.»

تأثیر ریزش بورس بر بازار دلار

«عبدالمجید شیخی»، کارشناس اقتصادی نیز معتقد است: «یکی از دلایل افزایش قیمت ارز ناشی از تأثیر ریزش بورس بر بازار‌های رقیب است.»

وی اضافه می‌کند: افرادی که ریسک پذیر نیستند زمانی که بورس ریزش می‌کند سپرده‌های خود را به بانک‌ها انتقال می‌دهند. افراد ریسک پذیر نیز در چنین زمان‌هایی به بازار‌های موازی دلار و طلا رو می‌آورند.

این کارشناس اقتصادی می‌گوید: سرمایه‌های سرگردان به دنبال فرصت‌های با سود‌های بادآورده و کوتاه مدت هستند. عمدتاً افراد صاحبان این سرمایه‌ها، در بخش غیر مولد فعال‌اند و با معاملات، دلالی و دست به دست کردن کالا سعی می‌کنند حاشیه سود بالایی به دست آورند.

شیخی اضافه می‌کند: عمدتاً پس از هر بار ریزش بورس، بخشی از افرادی که در بورس بوده‌اند به خرید و فروش دلار، سکه و خودرو روی می‌آورند.

نقش دلالان در افزایش نرخ ارز

وی تصریح می‌کند: همچنین دلالان سفته بازی وجود دارند که کار اصلی آن‌ها انجام همین اقدامات است و وقتی شرایط اجتماعی سیاسی اقتصادی را به نحوی پیش بینی کنند که اختلالی در روان جامعه ایجاد می‌کند به سراغ حبس کردن بازار ارز می‌روند و ارز می‌خرند و احتکار می‌کنند تا با تخلیه بازار منجر به افزایش نرخ ارز شوند. در ادامه به صورت قطره چکانی و با معاملات فردایی کسب سود می‌کنند.

این کارشناس اقتصادی تاکید می‌کند: امروز بانک مرکزی معاملات فردایی را ممنوع کرده، اما همچنان این افراد با این اقدام بازار را مختل می‌کنند.

شیخی اضافه می‌کند: افزایش قیمت دلار در این روز‌ها نتیجه عملکرد دلالان و سفته‌بازان بازار عرض است. این درحالی است که عرضه ارز نسبت به تقاضای آن در بازار بیشتر بوده و در واقع تقاضا کفاف جذب ارز نیمایی عرضه شده در بازار را نداشته است.

وی تصریح می‌کند: براساس معادلات متعارف اقتصادی باید قیمت ارز پایین می‌آمد، اما به فعالیت‌های سوداگرانه دلالان و معاملات فردایی در بازار اختلال ایجاد کرده است. این افراد مفسد اقتصادی هستند و آب در آسیاب دشمن می‌ریزند.

به گفته این کارشناس اقتصادی در شرایط فعلی که قیمت دلار نیمایی تغییر نکرده است، افزایش قیمت دلار و طلا بر قیمت تمام شده تولید تأثیری ندارد. در صورت تغییر نرخ ارز نیمایی، هزینه تولید افزایش یافته و شاهد افزایش نرخ عرضه کالای نهایی به مصرف کنندگان خواهیم بود.

عوامل روانی سبب تشدید افزایش قیمت ارز

«سید مرتضی افقه»، اقتصاددان نیز در این رابطه به ایمنا می‌گوید: یکی از دلایل بالا رفتن قیمت دلار تحریم‌ها است. وجود تحریم‌ها منجر شده جریان ورود ارز صادراتی به طور منظم انجام نشود و ذخایر ارزی بانک مرکزی کاهش یابد و کنترل بازار را برای این نهاد سخت‌تر کند.

وی اضافه می‌کند: در روز‌های اخیر عوامل روانی نیز افزایش قیمت ارز را تشدید کرده است؛ هر اقدام و مذاکره‌ای که بر رفع مشکل تحریم‌ها تأثیر داشته باشد بر قیمت دلار نیز مؤثر است.

این اقتصاددان می‌گوید: در چندسال اخیر با کشور‌های حوزه خلیج فارس و آمریکا، تنش‌های نفتی و غیر نفتی داشتیم و اکنون نیز برخی از التهابات ذهن کارگزاران اقتصادی را تحت تأثیر قرار داده است.
بانک مرکزی اختیار چندانی ندارد

این کارشناس اقتصادی معتقد است: «بانک مرکزی در این بین منفعل است، زیرا ارز به اندازه کافی در اختیار ندارد. بانک مرکزی فقط در بخش تقاضا می‌تواند اقداماتی انجام دهد که البته در چندسال اخیر نتیجه‌ای نگرفته است.»

افقه خاطرنشان می‌کند: در نهایت اقدامات بانک مرکزی در حد چند روز فقط می‌تواند بازار را آرام کند، اما این تأثیرات به سرعت از بین رفته و قیمت ارز افزایش می‌یابد. البته اتفاقاتی همچون بازدید مأموران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روز‌های آتی می‌تواند منجر به کاهش قیمت دلار نیز شود.