وقتی کسی وارد بیمارستان می شود، انتظار دارد بهترین خدمات در زمینه درمان را دریافت کند.
پزشکان و پرستاران هر روز با بیماران زیادی سروکار دارند و به آنها کمک می کنند تا دوباره روی پای خود بایستند.
اما گاهی اشتباه رخ می دهد که شاید برای تیم درمانی کوچک به نظر برسد، ولی برای بیمار می تواند پیامدهای بزرگی داشته باشد.
از خطاهای ساده مثل اشتباه در تجویز دارو تا جراحی هایی که به جای بهبود، آسیب زا می شوند. حالا سوال اینجاست: دلیل رخ دادن اشتباه و نحوه پیگیری :
چرا اشتباهات پزشکی رخ می دهند؟
پزشکان و کادر درمانی هم مثل بقیه انسان ها ممکن است خطا کنند. حتی با وجود آموزش های پیشرفته و تجهیزات مدرن، دلایل مختلفی برای این اشتباهات وجود دارد. برخی عبارتند از:
- فشار کاری زیاد: بسیاری از بیمارستان ها، به ویژه در شرایط بحرانی مانند پاندمی ها یا اتفاقات خاص، با کمبود کادر درمان مواجه هستند. این موضوع باعث می شود پزشکان و پرستاران بیشتر از حد معمول کار کنند و در نتیجه دچار خستگی شدید شوند. این خستگی می تواند تمرکز و دقت آنها را کاهش دهد.
- کمبود تجهیزات مناسب: گاهی بیمارستان ها به علت مشکلات مالی یا مدیریتی، تجهیزات کافی یا مناسب برای درمان بیماران ندارند. این مسئله به ویژه در بیمارستان های دولتی شایع تر است و می تواند منجر به خطاهای پزشکی شود.
- اشتباهات سیستمی: گاهی سیستم بیمارستان ها از لحاظ ثبت و نگهداری اطلاعات پزشکی یا داروهای تجویزی دچار نقص می شود. این نقص ها می تواند باعث اشتباه در درمان بیمار شود؛ مثلا اشتباه در دوز دارو یا تجویز داروی اشتباه.
چطور اشتباه پزشکی به قصور تبدیل می شود؟
همه اشتباه های پزشکی منجر به شکایت یا پیگیری قانونی نمی شوند. بعضی از این اشتباهات اجتناب ناپذیر هستند و حتی با بهترین تلاش ها هم ممکن است رخ دهند.
اما آنچه که می تواند باعث شکایت بیمار شود، قصور پزشکی است. قصور به معنای کوتاهی و نادیده گرفتن استانداردهای معمول پزشکی است.
چه زمانی بیمار می تواند شکایت کند
- آسیب جسمانی: اگر اشتباه پزشک به طور مستقیم باعث آسیب جسمی یا جانی به بیمار شود، احتمال شکایت وجود دارد. این آسیب ممکن است شامل صدمه به اندام ها، ایجاد نقص دائمی یا حتی مرگ باشد.
- عدم اطلاع رسانی درست: گاهی پزشکان قبل از انجام جراحی یا درمان، به بیمار به طور کامل توضیح نمی دهند که چه اتفاقی ممکن است رخ دهد یا عوارض جانبی درمان چیست. این عدم اطلاع رسانی می تواند منجر به احساس فریب خوردگی بیمار و شکایت او شود.
ماده قانونی که قصور پزشکی را توضیح می دهد
در قوانین کشورمان ، قصور پزشکی با دقت به جزئیات و به صورت کامل رسیدگی می شود .
بر اساس ماده 495 قانون مجازات اسلامی، هرگاه پزشک در درمان بیمار مرتکب خطا یا قصور شود، مسئولیت جبران خسارت بر عهده او خواهد بود.
در این ماده آمده است که اگر پزشک بدون توجه به اصول و مقررات حرفه ای، اقدام به درمان کند و این درمان به بیمار آسیب برساند، او باید پاسخگو باشد.
مسئولیت پزشک در برابر قانون
طبق ماده 496، اگر پزشک بدون رضایت بیمار یا ولی قانونی او دست به درمانی بزند که باعث آسیب شود، او مسئول جبران خواهد بود.
این ماده به معنای آن است که پزشک باید قبل از هر درمانی، رضایت کامل بیمار را جلب کند. اگر پزشک بدون کسب این رضایت دست به درمانی بزند که منجر به آسیب شود، مسئول کار خود خواهد بود.
همچنین ماده 497 اشاره دارد که پزشک حتی اگر با رضایت بیمار دست به درمان بزند، اما در این درمان اشتباهی کند که باعث آسیب شود، باز هم مسئولیت دارد. به عبارت دیگر، حتی اگر بیمار خودش هم موافقت کند، پزشک باید همچنان اصول حرفه ای را رعایت کند.
درصد قصور پزشکان و چگونگی تعیین آن
گاهی یک اشتباه پزشکی مستقیماً به پزشک مربوط نمی شود و ممکن است سیستم درمانی یا تجهیزات ناقص دخیل باشند.
بررسی میزان قصور بسیار مهم است. کمیسیون های پزشکی برای بررسی این موارد تشکیل می شوند. این کمیسیون ها با توجه به شواهد موجود و نحوه عملکرد پزشک، درصد قصور را تعیین می کنند. درصد قصور به این معناست که چه مقدار از آسیب وارد شده به بیمار، به عملکرد پزشک مربوط بوده است.
- قصور 100 درصدی: در مواردی که پزشک کاملاً مسئول اینکار باشد، به این معنا که تمامی اصول پزشکی را نادیده گرفته و اشتباهی غیرقابل قبول کرده است.
- قصور جزئی: در مواردی که اشتباه پزشک تنها بخشی از مشکل بوده و عوامل دیگر نیز دخیل هستند. مثلاً بیمار ممکن است دچار یک بیماری زمینه ای باشد که نتایج درمان را پیچیده تر کند.
چگونه قصور پزشکی را پیگیری کنیم؟
اگر احساس می کنید در جریان درمان دچار آسیب شده اید و این آسیب ناشی از قصور پزشکی است، باید برای پیگیری قانونی این موضوع، مراحلی را طی کنید. این مراحل به شما کمک می کند تا حقوق خود را اگر اشتباهی رخ داده است بگیرید و پزشک یا بیمارستانی که مرتکب اشتباه شده است، پاسخگو باشد.
1. جمع آوری مدارک و شواهد
اولین قدم برای شکایت از قصور پزشکی، جمع آوری مدارک و مستندات مربوط به درمان است. این مدارک شامل پرونده های پزشکی، نسخه های دارویی، گزارش های بیمارستانی و هرگونه مکاتبه با پزشکان یا بیمارستان می شود.
2. مشاوره با یک شخص کاربلد
قبل از هرگونه اقدام قانونی، بهتر است با یک وکیل قصور پزشکی مشورت کنید. وکیل می تواند به شما کمک کند تا بهترین راهکارها برای پیگیری شکایت را پیدا کنید و از اشتباهاتی که ممکن است پرونده شما را تضعیف کنند، جلوگیری کنید.
3. ثبت شکایت در سازمان نظام پزشکی
شکایت های مربوط به قصور پزشکی ابتدا باید در سازمان نظام پزشکی ثبت شود. این سازمان مسئول بررسی اولیه شکایت ها و ارجاع آنها به کمیسیون های تخصصی است. شما باید شکایت خود را به همراه مدارک و مستندات به دبیرخانه این سازمان ارائه دهید.
4. تشکیل کمیسیون پزشکی
بعد از ثبت شکایت، پرونده شما به کمیسیون های تخصصی پزشکی ارجاع داده می شود. این کمیسیون ها از پزشکان متخصص تشکیل می شود که با بررسی مدارک، مشاوره با پزشک معالج و گاهی اوقات حتی دعوت از بیمار، درباره قصور پزشک تصمیم گیری می کنند. درصد قصور مشخص می شود و در صورت اثبات قصور، پرونده به مراحل بعدی وارد می شود.
5. طرح شکایت در دادگاه
شما می توانید هم برای جبران خسارت مالی و هم برای پیگیری کیفری اقدام کنید. دادگاه های حقوقی معمولاً به مطالبه خسارت ها و دادگاه های کیفری به پیگیری مجازات پزشک متخلف می پردازند.
6. جلسات دادگاه و پیگیری حقوقی
در این مرحله، پرونده شما وارد مراحل قضایی می شود. شما یا وکیل تان باید در جلسات دادگاه حضور یابید و مدارک و شواهد خود را ارائه دهید. دادگاه پس از بررسی تمامی مدارک و مستندات و شنیدن نظرات کارشناسان، رأی خود را صادر می کند. بسته به نتیجه دادگاه، پزشک متخلف ممکن است به جبران خسارت مالی، تعلیق یا حتی لغو پروانه طبابت محکوم شود.
7. اجرای حکم
پس از صدور رأی نهایی، اگر پزشک محکوم به پرداخت خسارت شود، می توانید با کمک وکیل خود، اجرای حکم را پیگیری کنید. در این مرحله، ممکن است نیاز به پیگیری مالی از طریق نهادهای اجرای احکام باشد.
