به گزارش سرویس وبلاگ صراط؛ آرش فهیم در وبلاگ کارگری در روزنامه نوشته است:
تصویر حجاب، در اوج مظلوميت!
طی 15 سال اخير، همواره چادر، اين پوشش برتر که زينت بخش و هویت ساز بانوان است، در آثار نمايشي به ويژه سينماي كشور، با بی احترامی مواجه می شود. با اینکه گفتمان فرهنگی غالب و رایج در کشورمان مدافع فرهنگ عفاف و حجاب است، اما سینمای ما چندان با این موضوع همراه و همداستان نیست. شايد آن روزهايي كه مردم ايران با اتحاد در مسير پيروزي انقلاب گام برداشتند هيچ گاه تصور نمي كردند كه روزي چادر برترين نوع حجاب، در سينمايي كه ادعاي اسلامي بودن را دارد، تخريب شود. البته مسئله تنها به سینما محدود نمی شود، بلکه تلویزیون نیز به رغم تلاش برای پرهیز در نمایش پوشش های نامناسب و رعایت حدود شرعی در برنامه هایش اما، در فرهنگسازی برای پوشش برتر کم کاری کرده است.
الگوسازی معکوس
یکی از کارکردهای رسانه ها، الگوسازی است. عامل اصلی این الگوسازی نیز نمایش شخصیت ها و انسان هایی است که در قاب رسانه های تصویری ظاهر می شوند. آن ها یا در مقام فرد محبوب و یا قهرمان ظاهر می شوند و همذات پنداری مخاطب را بر می انگیزند. در این میان، کودکان، نوجوانان و جوانان بیشتری تأثیر را از شخصیت های سینمایی و تلویزیونی دریافت می کنند. یکی از الگوهای متداولی که دختران جوان در اغلب فیلم های سینمایی و برخی آثار تلویزیونی می بینند این است که زنان دارای مرتبت و احترام اجتماعی ظاهری غرب زده و غیراسلامی دارند و برعکس، زنان چادری عمدتا افرادی مفلوک و بحران زده و شکست خورده هستند! مخاطبان سينما و رسانه ملي ديگر به اين موضوع عادت كرده اند تا زنان آسيب ديده، فقير، كم سواد و بزهكار را با پوشش چادر مشاهده كنند و در طرف مقابل، خانمي مانتويي با آرايشي كامل! و اين موضوع ديگر سناريوي ثابت اكثر فيلم هاي ايراني است.
نفيسه كاظمي، كارشناس مطالعات زنان و خانواده سازمان بسيج دانشجويي با بيان اينكه كارگردان ها و تهيه كنندگان سعي مي كنند واقعيت هايي كه در جامعه مشاهده مي كنند را در قالب فيلم و سريال انعكاس دهند، اظهار داشت: اگرچه بخشي از تصاويري كه در رسانه ها منعكس مي شود، جزء واقعيت هاي جامعه است، اما نمايش اين چنيني زنان محجبه در فيلم ها و سريال ها در واقع موجب كم رنگ جلوه دادن نقش عفاف و حجاب در رسانه ملي و سينماست.
وي عنوان كرد: اين گونه نمايش زنان محجبه در فيلم ها و سريال ها موجب مي شود تا نسل جوان از حجاب گريزان شوند، چرا كه نسل جوان گمان مي كنند زني با حجاب كه با فرهنگ عفاف رشد يافته است، نمي تواند به لحاظ جايگاه علمي، اقتصادي و فرهنگي به رشدي كه ايده آل جوانان و نوجوانان است، برسد.
این کارشناس افزود: از آسيب هاي ديگر اين نوع به تصوير كشيدن زنان، متزلزل شدن خانواده هاست، چرا كه براي جذاب تر جلوه دادن كاراكتر ها اغلب در فيلم ها و سريال ها از زناني استفاده مي شود كه در رفتار و فرهنگ آنها ريشه فمينيستي مشاهده مي شود.
یک تناقض فرهنگی
اما رسانه های تصویری ما ، به ویژه سینما و تلویزیون در این زمینه دچار یک تناقض فرهنگی بزرگ هم هستند. به این ترتیب که یک بازیگر که نقشی مثبت را در یک فیلم یا سریال ایفا می کند و مثلا بانوی محجبه و با نجابتی است، با شخصیتی کاملا متضاد با آنچه در آثارش نمایش می دهد در جامعه و در میان مردم ظاهر می شود. این تناقض رفتاری، ذهن افراد نوخاسته و جوان را دچار اغتشاش می کند. ضمن اینکه در این زمینه، نوعی بی عدالتی در اجرای قوانین نیز دیده می شود. یعنی بسیاری از مردم دچار این پرسش می شوند که آیا رعایت پوشش سالم فقط برای مردم عادی قانون است و بازیگران سینما با هر پوششی می توانند در اماکن عمومی و مثلا برنامه ها و مجامع فرهنگی حضور یابند؟
حتی دیده می شود که برخی بازیگران زن سینما در سایت ها و صفحات اینترنتی خود، با افتخار تمام تصاویر نامناسبی را از خود منتشر می کنند. این کار در ذهن بعضی نوجوانان این شبهه را ایجاد می کند که حتما بدحجابی کار خوبی است که شخصیت های مشهور و موفق سینما و تلویزیون به آن مبادرت می ورزند!
در همين زمينه معصومه حاج حسيني، مدرس دانشگاه گفت: كارگردان و تهيه كننده اي كه بر اساس شاخص ها و ارزش هاي انقلاب اسلامي تربيت شده باشد، مي تواند فيلم هاي مناسبي را توليد كند، اما هم اكنون كمتر شاهد حضور چنين افرادي هستيم.
اين استاد دانشگاه با اشاره به اينكه هم اكنون در فيلم هاي سينمايي و تلويزيوني، زناني كه هيچ نسبتي با چادر و عناصر مذهبي ندارد، نقش هاي مذهبي را ايفا می كنند، افزود: بازيگري كه هيچ اعتقادي به چادر ندارد، نه تنها نمي تواند حقيقت آن شخصيت را به خوبي ايفا كند، بلكه با بد پوشيدن چادر موجب توهين به زنان محجبه مي شود.
اين كارشناس حوزه زنان بيان كرد: در اكثر فيلم هاي ساخته شده، شخصيتي كه در عرصه جامعه بدترين نوع پوشش را دارد، در نقش افراد محجبه حضور پيدا مي كند و اين دوگانگي و تعارض شخصيت در مخاطب اثر رواني ايجاد كرده و به او القا مي كند كه به اقتضاي فضاي جامعه يك چهره و شخصيت داشته باشد و به اقتضاي فضاي كاري خود نيز نقش يك شخصيت مذهبي را ايفا كند؛ اين تعارض ها نه تنها مذهب را منتقل نمي كند بلكه تغيير شخصيت و دورويي را در مناسبت هاي مختلف زندگي به مخاطب آموزش مي دهد.
اكنون جامعه متدين و انقلابي ايران، به ويژه بانوان كشور انقلابي مان، منتظر اقدامات پيرامون بي حرمتي به چادر در آثار نمايشي هستند. آيا نتيجه اي زودرس خواهد داشت يا بازهم شاهد تساهل در اين زمينه خواهيم بود؟
