پنجشنبه ۲۵ بهمن ۱۴۰۳ - ساعت :
۲۵ بهمن ۱۴۰۳ - ۱۴:۵۵

وقوع یک خطر واقعی برای جهان

«دارون عجم اغلو»، اقتصاددان ترکیه‎ ای-آمریکایی و برنده جایزه نوبل، در مقاله خود با عنوان «تهدید واقعی برای شکوفایی آمریکا» برای روزنامه فایننشال تایمز ضمن تحلیل و بررسی تأثیر جنگ‌های تجاری ایالات متحده و غرور بیش از حد غول‌های فناوری آمریکایی بر این کشور، آن را به عنوان عاملی در جهت کمرنگ‌تر شدن اعتماد مردم به نهادهای آمریکایی عنوان می‌کند.
کد خبر : ۶۸۹۹۳۳

همزمان با افزایش غیرقابل پیش‌بینی موارد عدم قطعیت در جهان (از جمله در خود ایالات متحده) و تأثیر آشکار سیاست‌های دولت ترامپ بر این روند، این استاد رشته اقتصاد موسسه فناوری ماساچوست (MIT) از مردم آمریکا می‎خواهد با در نظر گرفتن عواقب احتمالی چنین وضعیتی، در مورد نحوه واکنش به آن قدری تأمل کنند.

عجم اوغلو با بررسی روند توسعه ایالات متحده از اوایل قرن گذشته تاکنون، یکی از پایه‌های کلیدی رخ دادن پدیده موسوم به «قرن آمریکا» را توانایی این کشور در شکل دادن به یک نظم جهانی در راستای منافع اقتصادی خود شامل بخش‌های مالی و فناوری عنوان می‎کند.

 طبق استدلال او اقدامات دولت ترامپ در سه هفته نخست کار خود برای اجرای مجموعه‌ای از سیاست‌های مربوط به راهبرد «اول آمریکا» مانند استفاده از سلاح تعرفه، خروج از پیمان‌ها و سازمان‌های بین المللی و دست‎اندازی به قلمرو کشورهای دیگر نشان می‌دهد که ایالات متحده در تلاش است تا با تضعیف همان نظم جهانی که خودش ایجاد کرده، وضعیت را به نفع اقتصاد آمریکا تغییر دهد. با این حال، چنین سیاست‎هایی به جای اینکه «آمریکا را دوباره به شکوه برساند»، تنها موجب متزلزل‌تر شدن پایه‌‌هایی خواهد شد که تا همین امروز ایالات متحده را روی خود نگه داشته‌اند.

 در حالی که جهان به دنبال یافتن دلیل انجام چنین اقداماتی از سوی دولت ایالات متحده است، این استاد دانشگاه ام آی تی به درستی خاطرنشان می‎کند که علت اصلی آن در اختلال عملکرد فزاینده نهادهای مختلف در ایالات متحده نهفته است. او تقابلات حزبی چند سال اخیر  دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان را به عنوان عامل این اختلال عملکرد و در نتیجه « از بین رفتن اعتماد مردم به این نهادها» می‎داند.

 اختلال عملکرد نهادها در آمریکا باعث شده دیگر توانایی اصلاح خود را نداشته باشند و همین امر نیز منجر به متمرکز شدن کنترل قدرت در دستان اَبَرثروتمندان شده است.

 روند افزایش سریع تعداد میلیاردرها در ایالات متحده باعث شده که آنها با به رخ کشیدن ثروت خود بتوانند به نفوذ فزاینده در سیاست دست پیدا کنند و از این طریق زندگی مردم ایالات متحده را تحت تأثیر قرار دهند. اقتصاد ایالات متحده از سال 1980 تاکنون، در مجموع همواره به سرعت در حال رشد بوده اما حدود نیمی از آمریکایی‌ها هرگز از منافع این رشد بهره‎ای نبرده‎اند و همین موضوع باعث شده احساس کنند به آنها خیانت شده است.

 همیشه در چنین شرایطی مردم آمریکا نشان داده‎اند که حاضر به سازش نیستند و می‎خواهند حق خودشان را بگیرند اما این رویکرد مردم که همواره یک عامل مهم در درست  عمل کردن دموکراسی آمریکایی بوده، اکنون موجب تشدید فضای دو قطبی در جامعه ایالات متحده شده است. امروز  تا حدودی به لطف نفوذ قوی رسانه‌های جدید و تحت کنترل غول‌های سرمایه و فناوری، شاهد آن هستیم که رای دهندگان بیشتر تمایل به حمایت از افرادی پیدا کرده‎اند که تجربه سیاسی اندکی دارند. دلیل تمایل نشان دادن مردم به چنین افرادی نیز دقیقا ناشی از ناراضی بودن آنان از وضعیت موجود و اعتقاد پیدا کردن به لزوم ایجاد یک دگرگونی اساسی در سیستم فعلی است اما به باور عجم اوغلو چنین روندی تنها وضعیت را از بد به بدتر تبدیل کرده است.

 این اقتصاددان برجسته رسیدگی به مشکلات ساختاری و نهادی در ایالات متحده را مستلزم یک فرآیند بسیار طولانی و همراه با دشواری‌های فزاینده می‎داند، چرا که بی‌نظمی‎های موجود در نهادهای ایالات متحده یک چرخه معیوب را ایجاد کرده که پیوسته بیشتر آنها را به ورطه سقوط می‎کشاند. در نهایت او خاطرنشان می‎کند که تا پیش از حل این مشکلات در نهادهای ایالات متحده، سراسر جهان پیوسته از عملکرد نادرست آنها آسیب خواهد دید.