به گزارش صراط، با به روی کار آمدن سلسله آلبویه در ایران عزاداری ایام محرمالحرام رونق گرفت، عزاداران حسینی آزادانه و بی واهمه به سوگواری برای مولای خویش پرداختند و در این میان فرهنگ عاشورا نیز رفته رفته در میان شیعیان ایرانی تجلی یافت و زیبایی خود را روز به روز افزایش داد. اکنون محرم که از راه میرسد کوچهها و خیابانهای کشورمان رنگ عزا به خود میگیرد و همدلی در عزاداریها به اوج میرسد و زیبایی این همدلی زمانی بیشتر رخ مینماید که در گوشه گوشه شهرهای کشور اقوام مختلف از مذهبهای گوناگون گرد هم میآیند و با خلوص نیت به عزاداری میپردازند چرا که امام حسین(ع) تنها متعلق به شیعیان نیست.
نکته مهمی که در این میان نباید از آن غافل باشیم این است که حرکتهای مقدس و خالصانهای مانند واقعه عاشورا در طول تاریخ با تحریفها و بدعتهای فراوانی روبرو بوده است که برخی از آنها چهره مسلمانان را در سراسر جهان خدشهدار میکند. در این میان وظیفه صاحبنظران و عالمان دینی است که همچون همیشه با بصیرت و روشنبینی انحرافات را شناسایی کرده و با عملکرد صحیح خود زنگار از چهره این وقایع مقدس برگیرند.
در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی بزرگانی مانند شهید مطهری بسیاری از ابعاد انحرافات و بدعتهایی که در عاشورا مطرح شده بود را به نقد کشیدهاند، همچنین در سالهای اخیر با توجه به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در این زمینه و پیگیریهای علما و رسانههای مختلف که گوش به فرمان رهبری در زمینه ارشاد و آگاهی مردم حرکت کردهاند این تحریفات کمرنگتر از سالهای پیش شده و نوید این موضوع را میدهد که در آینده عزاداریهای محرم و صفر هر چه بیشتر به نهادینه کردن شعور حسینی در دلهای مشتاقان این امام راستین کمک کند.
* بدعتهای عزاداری، شوری که شرع را به خاک میافکند
حجتالاسلام محمد محمدی با اشاره به اینکه بدعتهای عزاداری، شوری است که شرع را به خاک میافکند، گفت: بدعتهای عزاداری که اغلب آنها برگرفته از قومهایی غیر ایرانی است نه تنها تأثیری مخرب بر جهانیان دارد بلکه شوری نابجا به پا میکند که مانع رسیدن عزاداران به قله سرافراز شعور حسینی است.
وی با اشاره به اینکه در سالهای اخیر، تحریفهایی در عزاداری امام حسین (ع) شکل گرفته که باعث میشود این سوگواریها از محتوای اصیل خود خارج شود، اظهار کرد: برخی از مداحان تنها اشک ریختن عزاداران را سرلوحه کار خود قرار داده و برای تحقق این امر از وارد کردن هر نوع تحریفی واهمه ندارند و به نوعی افسانه پردازی را چاشنی کار خود میکنند.
وی افزود: استفاده از ریتم موزیک و آهنگهای خوانندگان خارج از کشور نیز در عزاداریها باب شده تا جایی که استفاده از این ریتمها در مداحی و سوگواری برخی از مداحان صاحب نام نیز مشاهده میشود که تأثیرات منفی بر اصل عزاداری به جا میگذارد.
این کارشناس مذهبی تاکید کرد: گرچه به جرئت نمیتوان این موضوع را درباره تمام عزاداران صحیح دانست اما حضور برخی از جوانان به منظور خودنمایی و با پوشش و آرایش ظاهری نامناسب در دستههای عزاداری رو به افزایش است و گاهی نوع زنجیر زدن و یا سینهزنی تصنعی برخی عزاداران مبین این موضوع است.
وی ادامه داد: همچنین برخی از زنان و دختران با آرایشها و پوششهای بسیار زننده برای مشاهده کارناوالهای عزاداری حضور یافته و چهره عزاداری را خدشهدار و کریه میکنند و این در حالی است که فردی که در اینگونه مراسمها حاضر میشود باید خود را با امام خویش همسو کند چراکه این عزاداریهای ظاهری اگر به منظور تغییر عملکرد نباشد، ارزش چندانی ندارد.
حجتالاسلام محمدی تصریح کرد: لازم است مسئولان نظارت بیشتری بر هیئتهای عزاداری اعمال کنند تا هر ساله شاهد ورود بدعتهای جدید نباشیم چرا که ورود علامت و چلچراغ که به نوعی نماد صلیب مسیحیت باشد اکنون جزو لاینفکی از مراسم عزاداری شده و اسباب ورود خرافه پرستی و بت پرستی مدرن را فراهم کرده است.
* انحراف از سنت الهی از مهمترین خطرات بدعت در دین است
حجتالاسلام امین میر محمد صادقی نیز درباره بدعتها و تحریف های وارد شده به عزاداری ایام محرم با اشاره به اینکه ایجاد فساد و فتنه، افسردگی اهل ایمان، انحراف و گمراهی در جامعه اسلامی و انحراف از سنت الهی از خطرات بدعت در دین است، اظهار کرد: اکنون کیفیت عزاداری بر سید و سالار شهیدان به خرافات و بدعتهایی مانند قمهزنی و قفلزنی آلوده شده که هیچ ارتباطی با عزاداری امام حسین (ع) ندارد و در مرام اهلبیت نیز دیده نشده است.
وی با بیان اینکه ما در عزاداریهای خود باید پیرو اهلبیت باشیم و نه هوا و هوس دل خودمان، تصریح کرد: باید دانست که سنتها و آداب عزاداری به شکل رایج فعلی در سدههای اولیه تاریخ اسلام و به خصوص عصر زندگانی امامان شیعه وجود نداشته است و علمای بزرگی چون شیخ مفید که نقلهایی درباره عاشورا و محرم داشتهاند نیز هیچ روایتی درباره این موضوع و اثبات آن نقل نکرده است.
این کارشناس مذهبی تاکید کرد: در کتاب حماسه حسینی شهدی مطهری آمده است که بسیاری از مراسم و شعائر مذهبی از قبیل زنجیرزنی و تیغزنی، حمل علم و موارد مشابه در زمان صفویه و زمانهای دیگر از برخی قومهای غیر ایرانی و غیر اسلامی اقتباس و به سنتهای عزاداری وارد شده است.
وی ادامه داد: علم در صدر اسلام کاربرد گستردهای داشته و در روایات بسیاری آمده که علمدار رسولالله(ص) در غزوات حضرت علی (ع) بود و همگی میدانیم که حضرت عباس (ع) نیز پرچمدار لشکر امام حسین (ع) بودند.
میر محمد صادقی تصریح کرد: مسلم است که علمی که حضرت ابوالفضل در کربلا در دست داشت غیر از آن است که از مسیحیت و به غلط در سنتهای عزاداری ما وارد شده است، کدام عقل سلیمی میتواند بپذیرد که ایشان در روز عاشورا چنین علمی بر دوش نهاده و در آن بحبوحه جنگ به نبرد پرداخته است؟
وی اضافه کرد: ما قصد نداریم قدرت بازو و توان حضرت عباس را زیر سوال ببریم بلکه معتقدیم که حضرت عباس از شجاعان روزگار خود بوده و دشمن همواره از رویایی با وی ترس و واهمه داشته که کیفیت شهادت حضرت دلیل اعتقاد ماست اما شجاعت ایشان آنچنان گویاست که از اینگونه غلوها منزه است.
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه طبق فتوای تمام مراجع آزار نفس و اذیت کردن بدن حرام است، تاکید کرد: برخی شیوههای عزاداری به ویژه قمهزنی از دیدگاه اکثر مراجع حرام است چرا که حفظ نفس از ضروریات ششگانه اسلامی است.
وی اضافه کرد: شیوههای عزاداری مانند قمهزنی بیشتر از اینکه ناشی از فدا کردن سر برای امام حسین (ع) باشد به شکل خودنمایی برای نشان دادن شجاعت درآمده است.
* قمه زدن دلیل شرعی و عقلانی ندارد
حجتالاسلام سید احمد محیالدین میر مرشدی نیز با بیان اینکه قمه زدن دلیل شرعی و عقلانی ندارد، درباره این بدعتها اظهار کرد: واقعه عاشورا در بیش از یک هزار و 300 سال پیش رخ داده که در آن زمان خبرنگار یا نویسنده برای مستند کردن این واقعه وجود نداشته و بسیاری از اخبار این واقعه مقدس را دشمنان شرکتکننده در جنگ نقل کردهاند.
وی افزود: از لشکر امام حسین (ع) نیز بازماندگان زیادی برای بیان این مطالب وجود نداشته و شخصیتهایی مانند حضرت زینب، امام سجاد و امام باقر (ع) نیز در محدودیتهای شدید قرار داشتند.
میر مرشدی با اشاره به اینکه سالهای بعد از این واقعه نقل قولهای غلط از عاشورا در میان جوامع توسعه پیدا کرد، گفت: برای زنگار زدایی از این مطالب انحرافی و ماندگاری آن، تلاشهای وافری در زمان امامان شیعه (ع) و بعدها توسط اندیشمندان انجام شده تا واقعه عاشورا با کمترین تحریف به دست ما رسیده است.
وی با بیان اینکه با وجود تلاشهای بسیار به دلیل بعد زمانی زیاد بعضی انحرافات مانند قمهزنی وارد اعمال عزاداری عاشورا شده، تاکید کرد: یکی از دعاهای شیفتگان حسینی این است که ای کاش در عاشورا بودیم وبه رستگاری عظیم میرسیدیم.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: کسانی که قمه میزنند نیز استدلالشان این است که سر و جانم فدای امام حسین (ع) و بر این باورند که ایشان سرش را داد و آنها نیز حاضرند سر خویش را فدای امام حسین (ع) کنند.
وی با اشاره به اینکه بین عمل امام حسین (ع) با این عمل تفاوت ماهوی وجود دارد، گفت: اگر کسی در حالی که در حال دفاع از حریم و آرمانهای امام حسین (ع) است، کشته شود شهید محسوب شده و عملش مرضی حقتعالی است اما این موضوع با اینکه انسان به دست خود در شرایطی آرام و بدون دلیل قمه را برسر بکوبد، تفاوت دارد.
مسئول نمایندگی ولی فقیه در نیروی هوایی سپاه با بیان اینکه این عمل در اسلام و در رفتار ائمه اطهار مشاهده نشده است، اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب از چندین سال پیش برای مبارزه با این بدعتگذاری به میدان آمده و فرمودند من از این کار راضی نیستم و آن را جایز نمیدانم و از همه درخواست کردند که از این کار بر حذر بوده و این مسیر را دنبال نکنند.
وی ادامه داد: اکثریت مردم فرمان رهبر خویش و فتوای مرجعیت را در این زمینه پذیرفتهاند اما هنوز گروههای اندکی هستند که بر این امر اصرار ورزیده و موضوع را سیاسی کردهاند.
میرمرشدی با اشاره به اینکه این افراد عمل قمهزنی را ملاک جبههبندی قرار دادهاند، تصریح کرد: اغلب این افراد حرکتشان از حالت اعتقادی در آمده و تنها برای روکم کنی و نشان دادن بخشی از عقدههای درونی بر این موضوع اصرار دارند.
وی افزود: در ماه محرم میلیونها نفر در مراسم سینه زنی و عزاداری امام حسین (ع) شرکت میکنند و عمل چند هزار نفر در این میان دلیل بر این نیست که این موضوع به عنوان اپیدمی در جامعه مطرح باشد.
* سوء استفاده دشمنان از قمهزنی برای ضربه زدن به شیعیان
این کارشناس با اشاره به سوء استفاده دشمن از مسئله قمهزنی برای ضربه زدن به شیعیان تاکید کرد: نباید به دست خودمان بهانهای برای ضربه زدن به اسلام در اختیار دشمن قرار دهیم بنابراین به همان تعداد اندک هم توصیه میکنیم وقت و عمر خود را در این راه تلف نکنند چرا که دشمن از این مراسم عکسبرداری کرده و آنها را در دنیا پخش میکند.
وی ادامه داد: دشمن با استفاده از این موضوع در دنیا تبلیغ میکند که به سراغ اسلام و شیعه نروید زیرا مردمی که خودزنی کرده و در این راه به کودک خود نیز رحم نمیکند چگونه امکان دارد به دیگران رحم کنند.
* سر کوبیدن حضرت زینب (س) به کجاوه روایتی غیر معتبر است
میر مرشدی با اشاره به اینکه بعضی افراد داستان نامتعبر سر کوبیدن حضرت زینب (س) به کجاوه محمل را دلیل عمل ناشایست خود عنوان میکنند تاکید کرد: در این داستان راوی نقل میکند زمانی که کاروان به سمت شام میرفته زینب(س) در کجاوه بوده و با دیدن سر امام حسین (ع) بر روی نیزه سر خود را به محمل کوبیده به گونهای که خون جاری شده است.
وی ادامه داد: این موضوع علاوه بر اینکه با شان و صبر والای حضرت زینب(س) در طول زندگی، به ویژه در روز عاشورا و در مواجهه با صحنههای دردناکتر جور نیست با عقل سلیم و روایات معتبر نیز منطبق نمیباشد.
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه در زیارت ناحیه میخوانیم که گردن اسیران کربلا در غل و زنجیر بوده و با پای برهنه حرکت میکردهاند و یا روی شتر برهنه سوار بودهاند، تاکید کرد: بنابراین کجاوهای وجود نداشته چرا که هیچگاه اسیر را در محمل که مخصوص شاهزادگان است قرار نمیدهند و از لحاظ تاریخی هم نمیتوان پذیرفت که حضرت زینب کجاوه داشته باشد.
وی افزود: چطور امکان دارد حضرت زینب(س) بپذیرد که در داخل کجاوه باشد و آنگاه سایر زنان و دختران پیاده و پابرهنه به سمت شام بروند و در حالیکه به سمت آنها سنگ پرتاب میشود حضرت زینب تنها تماشا کند، این امر غیر ممکن بوده و با مرامنامه شیعی و امام حسین(ع) همخوان نیست.
*روایت کجاوه، داستانی از اصحاب و لشکریان یزید
میرمرشدی با اشاره به اینکه اصل این روایت تائید نشده است تاکید کرد: روایت کجاوه مخدوش بوده و راویان مستند ساز شیعی درباره عاشورا این اصل را قبول ندارند، ضمن اینکه راوی آن نیز جزو لشکریان یزید بوده و به این روایت نمیتوان استناد کرد.
وی ادامه داد: مداحان و سخنوران باید دقت کنند که مطالبی که نقل میکنند دارای سند معتبری باشد و دقت کنند که حتی اگر مطلبی را از مقتل نقل میکنند با خصوصیات اهل بیت(ع) مطابقت داشته و توهین به شخصیت والای آنها نباشد.
این کارشناس مذهبی تاکید کرد: میتوان گفت، در 30 سال گذشته برای مقابله با بدعتها و خرافات عاشورا در کشور ما تلاشهای بسیاری انجام گرفته است.
وی گفت: امروزه این امر مشهود است که مداحان بیش از پیش مراقب هستند حرف انحرافی به زبان نیاورند و حتی شنوندگان نیز مترصد آن هستند که اگر مداحی یا سخنوری حرف اشتباهی بیان کرد بلافاصله او را به نقد کشیده و اجازه ندهند بدعتی در مباحث مرتبط با عاشورا ایجاد شود.
سر به محمل زد که رسمی شدپدید
شیعیان گر داغ مولا یاد شد
سرشکستن بر شما آزادشد