در برخی نوشتههای تاریخی آمده است که مسابقات بزکشی در افغانستان به قرن یازدهم و دوره «چنگیزخان» باز میگردد.
برخی نیز تاریخ بزکشی را به زمان لشکرکشیهای «اسکندر مقدونی» نسبت میدهند؛ زمانی که پهلوانان «آریایی» به لشکر دشمن شبیخون میزدند و افراد دشمن را زنده از اردوگاههایشان با خود میآوردند.
بعدها این مهارتهای جنگی شکل ورزش به خود گرفت و برای سرگرمی و نمایش انجام شد. در اوایل از لاشه بز برای بازی استفاده میشد، اما بخاطر کم وزن بودن آن، گوساله مورد استفاده قرار گرفت.
روش انجام مسابقه
نحوه انجام این بازی به شکلی است عدهای از سوارکاران که «چاپانداز» نام دارند، برای بدست آوری لاشه بز یا گوساله با هم به رقابت میپردازند.
میدان بز کشی محدود نیست اما ریاست المپیک افغانستان حدود این میدان را برای زمین مربع شکل 350*350 متر مربع و حدود میدان مستطیل شکل را 300*350 متر مربع تعیین کرده است.
در میدان بزکشی 2 محل بارز وجود دارد، که یکی «دایره حلال» و دومی «بیرق» نام دارد، که بیرق در یک فاصله معین در مقابل دایره حلال در سمت دیگر میدان بزکشی قرار داده میشود.
در شروع بازی، بز یا گوساله در وسط دایره حلال قرار داده میشود و چاپاندازان سوار بر اسب در اطراف آن حلقه میزنند و لاشه را از روی زمین برداشته و آن را از بیرق عبور میدهند؛ سپس باید دوباره آن را به دایره حلال پرتاب کنند.
ارزش اسبهای مخصوص مسابقات بزکشی بسیار زیاد بوده و صاحبان آن حاضر نیستند آنها را با لوکسترین خودروها عوض کنند.
پیش از برگزاری مسابقات تمرینات بسیار سختی به این اسبها میدهند تا بتوانند شرایط سخت مسابقه را تحمل کنند.
مسابقات بز کشی بیشتر برای مناسبتها و روزهای ملی، جشن سال نو، جشنهای عروسی و غیره برگزار میشود. این مسابقه بیشتر در فصلهای زمستان، بهار و پاییز انجام میشود.
یکی از شهرهایی که در زمستان شاهد برگزاری این مسابقات است شهر «هرات» افغانستان است که هر جمعه در میدان بزکشی هرات این مسابقه با حضور پرشور مردم برگزار میشود.
تصاویر ذیل، روایتگر یکی از مسابقات بزکشی در شهر هرات است: