"صراط" - جایزه نوبل معتبرترین جایزه علمی است که به یک دانشمند تعلق میگیرد. جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخانهدار و شیمیدان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به دلیل ابداع دینامیت میشناسند، پایهگذاری شد.
۲ – جایزه نوبل اقتصادی در واقع یک نوبل واقعی نیست
۳ – ماهاتما گاندی هیچ گاه نوبل نبرده است
از سال ۱۹۳۷، گاندی پنج بار نامزد دریافت جایزه نوبل شد. آخرین نامزدی او چند هفته بعد از ترور او در ژانویه سال ۱۹۴۸ صورت گرفت. در آن سال جایزه صلح نوبل به هیچ شخصی تعلق نگرفت، چرا که کمیته در آن زمان اعلام کرد هیچ شخص مناسب زنده ای برای دریافت جایزه طلح نوبل وجود ندارد.
۴ – برای خانواده کوری، دریافت جوایز نوبل امری خانوادگی بوده است
در سال ۱۹۰۳ ماری کوری به عنوان اولین زن به همراه همسر خود پیر کوری جایزه نوبل فیزیک را بردند. هشت سال بعد ماری دومین جایزه نوبل را خودش به تنهایی و در شیمی برد. در سال ۱۹۳۵ ایرن، دختر ماری و پیر، جایزه نوبل شیمی را با همسرش فردریک ژولی اشتراکی برد. در سال ۱۹۶۵ هنری لابوسه، داماد ماری و پیر جایزه صلح نوبل را از آن خود کرد.
۵ – همسر سابق آلبرت انیشتین پول جایزه نوبل انیشتین را دریافت کرد
همسر اول انیشتین میلوا ماریک – Mileva Marić خود یک دانشمند بود که بعد از ازدواج با آلبرت در سال ۱۹۰۳ خود را مشغول بزرگ کردن دو پسر خود کرد و از علم دست کشید. در سال ۱۹۱۴ انیشتین خانواده خود را ترک کرد و به برلین رفت. دو سال پیش از این اتفاق، انیشتین و دختر عمویش السا رابطه خود را با هم آغاز کرده بودند که بعد از آن انیشتین میلوا را تحت فشار قرار داد تا طلاق بگیرد. بعد از پنج سال درگیری، آنها به این نتیجه رسیدند که انیشتین با دریافت هر جایزه نوبلی، پول آن را به دو پسر خود بدهد. میلوا این مسئله را پذیرفت و پس از دریافت جایزه نوبل در سال ۱۹۲۲ در زمینه فیزیک، انیشتین پول آن را به همسر سابق خود منتقل کرد.
۶ – چند نفر از قبول نوبل سر باز زدند
این اتفاق نادر بوده اما افتاده است. در سال ۱۹۶۴ ژان پل سارتر از دریافت نوبل ادبی سرباز زد. در سال ۱۹۷۳ لِ دوک تو رهبر کمونیست ویتنام بصورت مشترک جایزه نوبل را با هنری کیسنجر برای پیمان صلح پاریس دریافت کردند. کیسنجر جایزه را پذیرفت اما تو این جایزه را نپذیرفت چرا که معتقد بود هیچ صلح واقعی میان آنها بعد از جنگ ویتنام بوجود نیامده است. بوریس پاسترناک نویسنده رمان دکتر ژیواگو هم در سال ۱۹۵۸ جایزه ادبی نوبل را تصاحب کرد اما به خاطر فشار دولت شوروی نتوانست آن را قبول کند.
۷ – تنها ۴۳ از برندگان نوبل زن بوده اند
از سال ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۲، تعداد ۸۶۳ نفر برنده جایزه نوبل شده اند که تنها ۴۳ نفر از آنها زن بوده اند. بیشتر جوایز زن ها مربوط به جوایز نوبل صلح بوده است.
شیرین عبادی نخستین ایرانی و همچنین نخستین زن مسلمان بود که برنده جایزه صلح نوبل شد. ۱۶۵ نفر از جمله شیرین عبادی نامزد دریافت این جایزه بودند.
تالار کنسرت استکهلم که هر ساله جشنهای اهدای جوایز نوبل در آن صورت میگیرد
ماری کوری؛ اولین کسی که دو بار برنده جایزه نوبل شد
آلفرد نوبل در طول زندگیاش چندین وصیتنامه نوشت. آخرین وصیتنامه وی در ۲۷ نوامبر سال ۱۸۹۵ اندکی بیش از یک سال قبل از مرگش نوشته شد. او در ۲۷ نوامبر سال ۱۸۹۵ وصیتنامه مذکور را در باشگاه سوئد-نروژ پاریس امضا کرد. اختراع نوبل مستقیما در ساخت مواد منفجره مورد استفاده قرار گرفت و او از استفاده نظامی از اختراعش به شدت ناراحت بود. گفته میشود درآن زمان، یک روزنامه فرانسوی به مناسبت مرگ لودویگ برادر نوبل، به اشتباه یک اعلامیههای درگذشت کودکان را به چاپ رساند و در آن آلفرد نوبل را «سوداگر مرگ» لقب داد؛ نوبل با خواندن این مطلب تصمیم گرفت که آخرین وصیتنامه خود را بنویسید. بر اساس این وصیتنامه، نوبل ۹۶ درصد از ثروت خود را به پایهگذاری مراسم اهدای پنج جایزه اختصاص داد.
تمامی داراییهای نقدشدنی این جانب باید صرف امور زیر شود:
جوایز فیزیک و شیمی باید توسط فرهنگستان علوم سوئد؛ جوایز فیزیولوژی و پزشکی توسط موسسه کارولین در استکهلم؛ جوایز ادبیات توسط فرهنگستان استکهلم و جوایز قهرمانان صلح توسط کمیتهای که توسط استورتینگ انتخاب شده اهدا شوند. خواسته آشکار من این است که در اهدای این جوایز، ملیت شخص مورد توجه قرار نگیرد تا صرف نظر از آن که او اهل اسکاندیناوی است یا نه، شایستهترین فرد این جایزه را دریافت کند.
آلفرد نوبل