از جمله نقدهای جدی ای که در اینباره طی سال های اخیر مطرح شده که با واکنش وزارت نیرو نیز همراه بوده است، سدسازی های بی رویه و بدون کارشناسی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه و مناطق تاثیرگذار بر حفظ تعادل آبی این دریاچه است. همچنین برداشت های بی رویه از رودخانه هایی که به این دریاچه می ریزند و از سویی احداث چاه های متعدد در مسیر این دریاچه نیز به عنوان دیگر دلایل وقوع خشکی دریاچه ارومیه یادشده است.
چرا دریاچه ارومیه خشک شد؟
در کنار دلایل ذکر شده، به موضوع استفاده نادرست و غیراستاندارد آب کشاورزی در این حوزه آبریز نیز اشاره شده است. با این حال، مقامات سابق وزارت نیرو اعلام کرده اند سدسازی ها و تغییراتی که در اثر احداث سدهای آبی در مسیر دریاچه ارومیه ایجاد شده است مجموعا 15 درصد دلایل بروز خشکی در این دریاچه را تشکیل می دهد و آنچه که منجر به وقوع چنین اتفاقی شده، خشکسالی های متعددی است که کشور حداقل در یک دهه اخیر با آن مواجه است.
با این وجود، خطر خشکی کامل همچنان دریاچه ارومیه را تهدید می کند و با اینکه گفته می شود سطح آب این دریاچه نسبت به سال گذشته اندکی بهتر شده است، اما هنوز بخش های وسیعی از این دریاچه امکان بازگشت به وضعیت سابق را پیدا نکرده است.
راهکارهای گوناگونی نیز از سوی وزارت نیرو و کارشناسان آبی درباره توقف روند خشکی دریاچه ارومیه مطرح و برررسی شده است که می توان به انتقال آب از سایر حوزه ها از جمله ارس و دریای خزر به دریاچه ارومیه، متوقف کردن سدسازی ها، رهاسازی رودخانه ها و بستن تمامی چاه های برداشت غیرمجاز آب، باروری ابرها در حوزه دریاچه ارومیه و موضوعاتی از این دست اشاره کرد.
خطر نابودی کامل دریاچه ارومیه
این موضوع باعث شد تا دکتر حسن روحانی؛ رئیس جمهوری بر اساس وعده قبلی خود به مردم ساکن در غرب کشور درباره دریاچه ارومیه، در اولین نشست هیئت دولت یازدهم بحران خشکی دریاچه ارومیه را در دستور کار قرار دهد که ماحصل آن مصوبه ایجاد کارگروه نجات دریاچه ارومیه با مسئولیت وزیر نیرو و عضویت وزرای جهاد کشاورزی، کشور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و نماینده معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی بود.
بر اساس تصمیم دولت، این کارگروه ماموریت یافت با استفاده از سوابق مطالعات و اقدامات قبلی به عمل آمده در این زمینه و بررسی های تخصصی و میدانی بیشتر، ظرف 2 ماه راهکارهای نجات دریاچه ارومیه را تدوین و جهت تصمیم گیری نهایی به دولت ارائه نماید.
حمید چیت چیان؛ وزیر نیرو نیز در این خصوص در روز اخذ رای اعتماد خود در مجلس خطاب به نمایندگانی که موضوع دریاچه ارومیه را مطرح کرده بودند گفت: این اطمینان را می دهم که در رابطه با دریاچه ارومیه برنامه کاملی در دست اقدام داریم تا تجدیدنظر در مورد سدسازی‌ها و بازنگری آنها انجام شود و نیز انتقال آب از حوزه‌های دیگر از جمله خزر که رود ارس بخشی از آن است مدنظر وزارت نیرو خواهد بود.
انتقال آب ارس به دریاچه ارومیه
طی روزهای گذشته نیز علی علی لو؛ نماینده مردم شبستر از طرح مجلس برای نجات دریاچه ارومیه در کمتر از 3 سال خبر داد و گفت: برای این طرح چندین ماه کار مطالعاتی صورت گرفته و دو پژوهشکده تحقیقاتی نیز این طرح را مورد مطالعه قرار داده‌اند. هزینه این طرح بسیار مقرون به صرفه تر از هزینه 24 طرح قبلی است و با عملیاتی شدن آن نه تنها دریاچه ارومیه احیاء می‌شود، بلکه بخش کشاورزی نیز رونق و توسعه خواهد یافت.
محمد طاهری؛ کارشناس اقتصاد انرژی نیز در اینباره معتقد است: دریاچه ارومیه که زمانی دومین دریاچه بزرگ شور جهان پس از بحرالمیت با 102 جزیره کوچک و بزرگ به شمار می رفت طبق پیش بینی کارشناسان با وجود 21 رودخانه و 39 مسيل تغذيه كننده از جمله زرينه رود، سيمينه رود، گادر، باراندوز، شهر چاي، نازلو و زولا اين درياچه تا چند سال ديگر كاملا خشک خواهد شد.
این کارشناس اقتصاد انرژی با اشاره به اینکه نسبت به 15 سال گذشته یک سوم آب این دریاچه خشک شده است افزود: خطر پراکنده شدن ریزگرهای نمکی از دیگر زیان های خشک شدن دریاچه ارومیه به شمار می رود که می تواند زندگی شهروندان آذربایجانی از جمله تبریز و ارومیه را با خطرات جدی مواجه کند.
