يکشنبه ۰۱ مهر ۱۴۰۳ - ساعت :
۰۴ شهريور ۱۳۹۲ - ۱۵:۱۴

بازخوانی نظرات رهبری درباره قانون ابن سینا

رهبر معظم انقلاب اسلامی ترجمه عبدالرحمن شرف‌كندى از کتاب قانون نوشته ابن سینا را یک اثر بزرگ و پیچیده توصیف کردند و فرمودند: هزار سال اين كتاب كه به زبان عربى به وسيله‌ يك ايرانى نوشته شده و در طول قرن‌ها در دانشگاه‌هاى بزرگ پزشكى عالم مورد استفاده قرار گرفته، به فارسى ترجمه نشده بود.
کد خبر : ۱۳۰۲۳۸
صراط: «قانون» یكی از مهم‌ترین‌ تألیفات علمی ابن سینا است. سایت دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری به مناسبت بزرگداشت حکیم بوعلی سینا و روز پزشک اقدام به بازخوانی فرمایشات رهبری درباره اهمیت و لزوم ترجمه فارسی کتاب «قانون» کرده و انتشار این اثر را کاری خوب، دارای استحكام و استوارى ترجمه و نثر زيبا خوانده‌اند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در یكی از بازدیدهای خود از نمایشگاه كتاب تهران، وقتی در غرفه‌ای كتاب قانون با ترجمه‌ زنده‌یاد عبدالرحمن شرف‌كندی را دیدند، خطاب به وزیر ارشاد فرمودند: شما این كتاب را دیده‌اید؟ عجب ترجمه‌ خوبی دارد! و توضیحاتی را در مورد كتاب دادند كه آن روز از حاشیه‌ آن دیدار مخابره نشد. چند سال بعد كه رهبر معظم انقلاب به کردستان سفر کردند، بار دیگر ماجرای این كتاب را به تفصیل بیان كردند:

«نثر مرحوم عبدالرحمن شرف‌كندى (هژار) كه دوستان اشاره كردند، حقاً كار بسيار بزرگى را انجام داده؛ اين ترجمه‌ كتاب قانون ابن سينا يك كار پيچيده و مركب و بسيار ارزشمند است. هزار سال اين كتاب كه به زبان عربى به وسيله‌ يك ايرانى نوشته شده و در طول قرن‌ها در دانشگاه‌هاى بزرگ پزشكى عالم مورد استفاده قرار گرفته، به فارسى ترجمه نشده بود.

من اطلاع داشتم كه تا اندكى قبل، مثلًا شايد تا صد سال قبل، در مدارس پزشكى كشورهاى اروپائى، قانون به عنوان يك مرجع مطرح بوده و به زبان‌هاى اروپائى ترجمه شده بوده؛ اما فارسى‌زبان از دانستن قانون محروم بود! در سال‌هاى اواسط رياست جمهورى به اين نكته توجه كردم كه ما چرا قانون را ترجمه نكرديم. يك جمعى را صدا كردم، گفتم بيائيد همت كنيد قانون را ترجمه كنيد. يك حكمى داده شد و رفتند دنبال اين كار. خوب، اين كارها عشق لازم دارد؛ با حكم و با فرمان اين كارها انجام نمى‌گيرد.

در همين اثنا به من خبر دادند كه اين كتاب ترجمه شده و -به نظرم كتاب حدود هشت جلد است- كتاب مرحوم هژار را آوردند. من كتاب را كه خواندم -حالا ما نه از پزشكى سررشته داريم، نه نشسته‌ام اين كتاب را با متن عربى قانون تطبيق كنم- ديدم هركسى اين كتاب را بخواند، حقاً و انصافاً در مقابل استحكام و استوارى اين نثر زيبا سر تعظيم فرود مى‌آورد.

خيلى خوب اين ترجمه انجام گرفته. من البته ايشان را نمى‌شناختم؛ پرسيدم، گفتند ايشان كُرد هستند. بعد هم چند سال قبل اطلاع پيدا كردم ايشان از دنيا رفتند.»

همین گزارش می افزاید: متن ذیل به مناسبت روز بزرگداشت ابوعلی سینا و «روز پزشك»، به این شخصیت بزرگ علمی و كتاب ماندگارش می‌پردازد:

ابن‌سینا تألیف قانون را در حدود سال 403 قمری و در گرگان آغاز کرد. بخشی از آن را در سال 405 و هنگام حضور در ری و مابقی را بین سال‌های 405 تا 414 در همدان تألیف کرد.

اين اثر پس از تأليف، مورد توجه پزشكان و محققان بسيارى قرار گرفت كه ترجمه، شرح و حاشيه‌هاى گوناگون، مؤيد اين مدعا است. تا پیش از قانون، آثار مشهوری در زمینه پزشكی اسلامی وجود داشته‌ كه دو عنوان از آن‌ها به ویژه در تألیف قانون نقش داشته‌اند؛ یكی «الحاوی» تألیف محمدبن زكریای رازی و دیگری «الكامل فی صناعة الطب» یا كتاب «الملكی»، تألیف علی‌بن عباس اهوازی. واقعیت این است كه مقایسه‌ این دو كتاب با «القانون فی الطب»، گواهی اهمیت و ممتاز بودن «قانون» است.

تنها ترجمه فارسی «قانون» اثر عبدالرحمن شرف‌كندی است كه توسط انتشارات سروش چاپ شده است. چاپ‌های متعدد این كتاب با استقبال طرفداران طب سنتی و گیاهی در ایران روبرو شده است. چاپ جدید این مجموعه، 8 جلدی و با اصلاحیه‌ای در عنوان كتاب، «قانون» به جای «قانون در طب» به همراه مجلد «نمایه‌ موضوعی: اندام‌ها، بیماری‌ها و داروها» صورت گرفته است. چاپ اول این ترجمه در سال 1362 بوده است و هم اكنون چاپ یازدهم این اثر در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

منبع: مهر