حسين، فروشنده 25ساله كليه است كه مي‌گويد اين روزها در همه جاي تهران آگهي
فروش كليه مي‌بينيم. كوچه كليه تنها يك كوچه از تهران نيست كه مردم كاملا
با آن آشنا هستند. به‌جرات مي‌توان گفت حالا تهران از كوچه كليه تبديل به
شهر كليه شده است. از بيمارستان لبافي‌نژاد، هاشمي‌نژاد و مركز اهدا و شايد
خيلي از كوچه و خيابان‌هاي ديگر شهر كه عبور كنيم ممكن است با آگهي فروش
كليه مواجه شويم، اين آگهي‌ها معلوم نيست كه واقعا كساني هستند كه نياز به
كليه دارند يا مشكل مالي دارند كه كليه خود را به فروش مي‌رسانند، مي‌توان
گفت بيشتر آنها دلالاني هستند كه در نقاب بيمار مخفي شده‌اند و مردم را
براي رسيدن به پيوند كليه دچار مشكل مي‌كنند.
حسين با گروه خوني B مثبت كه متقاضي اهداي كليه است، مي‌گويد. براي اهداي كليه از طرف انجمن حمايت از بيماران كليوي بروكراسي زيادي وجود دارد چيزي حدود دو تا سه ماه زمان مي‌برد. عباس غلامي 22 ساله مي‌گويد: «شايد روزي فكرش را هم نمي‌كردم كه دست به فروش كليه‌ام بزنم اما حالا آنقدر گرفتارم كه مجبور به اين كار شده‌ام من اگر گرفتار نبودم اصلا خودم را ناقص نمي‌كردم. گروه خوني‌ام O منفي است و آزمايش سونوگرافي كليه و خونم، هر دو سالم است. كليه‌ام مثل ساعت كار مي‌كند.» وي مي‌افزايد: هزينه آن را دولت شش ميليون مي‌گويد. من زير 10 ميليون تومان نمي‌فروشم. ارزش ندارد فردي كه دارد خودش را ناقص مي‌كند ولي مشكلش هم حل نشود. كار بيهوده است.»
خريد و فروش كليه در ايران امري مخفي نيست اما مساله مهم اين است كه در كنار بازار قانوني خريد و فروش كليه كه پس از تصويب قانون اهدا از زنده در كشور رايج شد بازار سياه كليه هم به وجود آمد كه علاوه بر مبالغ آشكار و ثبت شده، مبالغ گزاف ديگر به‌عنوان خريد كليه بين‌دهنده و‌گيرنده و البته دلال واسطه رد و بدل مي‌شود كه گاه از 20 ميليون تومان هم فراتر مي‌شود.
مرتضي 26 ساله مي‌گويد: «كليه‌ام با گروه خوني AB مثبت سالم است. قيمت مدنظر من 15 تا 16 ميليون تومان است و پايين‌تر هم نمي‌آيم.» وي مي‌افزايد: من هم گرفتار هستم. البته زياد نمي‌خواهم قيمت را بالا ببرم. بالاخره وقتي مشكلات اقتصادي اين اندازه به همه فشار مي‌آورد، خب من هم مجبور مي‌شوم دست به اين كار بزنم. مرتضي در ادامه در واكنش به‌سوال من كه مگر چه مشكلي داري كه اين اندازه روي قيمت حساس هستي، مي‌گويد: اگر شما هم قرار بود تا هفته آينده با توجه به مشكلات مسكن صاحبخانه وسايلت را وسط كوچه بريزد و بچه شش ماهه‌ات آواره مي‌شود قطعا همين كار را مي‌كردي.»
خب اين از آن لحظاتي بود كه واقعا جوابي براي مرتضي نداشتم. به او لبخند سردي تحويل دادم و به ادامه كارم پرداختم. آمارها نشان مي‌دهد حدود 42 درصد گروه خوني مردم A و B، حدود 9 درصد گروه خوني AB و 42 درصد گروه خوني O دارند و به‌نظر مي‌رسد با توجه به كمبود برخي گروه‌هاي خوني قيمت كليه‌دهنده نيز تغيير مي‌كند. براي پي بردن به صحت اين حرف‌ها فقط كافي است كه يك روز سر به مركز اهدا يا بيمارستان هاشمي‌نژاد بزنيد به‌راحتي با تمام آنها آشنا مي‌شويد. تمام مردمي كه آنجا هستند براي خودشان يك پا دكتر و البته دلال هستند در امور كليه، براين اساس اهداكنندگان كليه با گروه خوني B و A مثبت بين 8 تا 10 ميليون تومان پول مطالبه مي‌كنند، كليه با گروه خوني O مثبت هم همين حدود معامله مي‌شود و قيمت كليه با گروه خوني AB مثبت كه كمياب‌تر است به 15 تا 16 ميليون تومان مي‌رسد و البته گاهي تا 20 ميليون تومان هم خريد و فروش مي‌شود. نكته جالب حرف‌هاي بعضي از دلالان اين است كه همانند مشاوران املاك جا براي چانه‌زدن و تخفيف هم دارد. براي اينكه بتوانم اين مساله را باور كنم تصميم گرفتم تا با يكي از اين شماره‌ها تماس بگيرم.
چند شماره مختلف را نگاه كردم، اكثرا با پيش شماره‌هاي 0919 يا ايرانسل بودند، همين‌طور كه فكر مي‌كردم، پسرك جواني از كنار من رد مي‌شد، آرام به من گفت كه از اين ليست پايين شماره انتخاب كن اينها بهتر پاسخگو هستند. شماره‌يي را انتخاب كردم و تماس گرفتم. بعد از يكي، دو بوق گوشي را برداشت. گفتم: خسته نباشيد براي اين آگهي كليه زنگ مي‌زنم. /مي پرسد: فروشنده‌يي يا خريدار؟/گفتم: چطور؟ مگه فرقي هم دارد؟/گفت: اگر خريداري كه قيمت بدهم توافق كنيم تا به فروش برسد اگر هم فروشنده‌يي كه خب مي‌شنوم بگو. / با اينكه به طرز عجيبي تعجب كرده بودم و شايد اصلا نمي‌دانستم كه بايد چه چيزي بپرسم، گفتم: چه گروه خوني داري؟/ گفت: هر چي بخواي دارم. ولي O منفي گرونتره. / از چند نفر قبل از او درباره گروه‌هاي مختلف خوني اطلاعاتي به دست آورده بودم، گفتم: من شنيده بودم كه AB گرونتره، شما كه چيز ديگري مي‌گويي/ خيلي آرام از پشت تلفن خنديد و گفت: معلومه كه تا حالا اصلا زنگ نزدي، ايرادي نداره برات توضيح مي‌دهم. ببين فرق عمده‌يي ندارند با هم، نهايتا دو تا چهار ميليون اختلاف است./ جوري درباره دو تا چهار ميليون حرف مي‌زد كه خبر نداشت مردي براي همين دو ميليون مي‌خواهد كليه بفروشد تا اسباب و بچه شش ماهه‌اش آواره نشوند. پرسيدم: چرا گرونتره؟/ خب براي اينكه كمياب تره.
گفتم پس بگذاريد من حساب كنم كه كليه از نظر اين حساب و كتاب‌هاي شما چه اندازه قيمت دارد، مجددا تماس مي‌گيرم. گفت: چند سالته؟ گفتم: 22 سال، گفت خوبه پس كليه ات زياد هم مشكل نداره و قاعدتا بايد سالم باشد. گروه خوني‌ام را پرسيد و گفت هر قيمتي بهت دادند من يك تا دو ميليون بيشتر خريدارم. هر وقت كليه خواستي زنگ بزن! در خدمتيم!البته عوامل ديگري مثل سن اهدا‌كننده، مجرد يا متاهل بودن او نيز در كنار گروه خوني‌اش در تعيين قيمت كليه موثر است. در اين بين هم گيرندگان كليه و هم‌دهندگان كليه از ساز و كار اداري انجمن حمايت از بيماران كليوي و به نوعي نوبت‌دهي طولاني اين انجمن براي انجام عمل پيوند گله و شكايت دارند به‌طوري كه برخي از فروشندگان كليه مي‌گويند كه براي اهداي كليه بايد سه ماه و براي دريافت كليه بايد حداقل سه ماه منتظر بمانيم. از طرف ديگر در اين بين دلالاني وجود دارند كه اقدام به خريد و فروش كليه مي‌كنند و در بالا و پايين‌كردن قيمت‌هاي كليه نقش موثر دارند.
قنبر 32 ساله مي‌گويد: با هشت ميليون تومان مشكل من حل نمي‌شود. مي‌خواهم همين 9 ميليون را بدهم وام بگيرم تا مشكلم حل شود. فردي از طريق انجمن حمايت از بيماران كليوي اقدام كرده بود، راضي بود تا 10 ميليون هم بدهد ولي چون از طرف انجمن اقدام كرده بود قبول نكردم چرا كه مراحل اهداي كليه در انجمن طولاني است. اگر كليه را بفروشم و بتوانم از بانك هم وام بگيرم تا حدود زيادي مشكلم برطرف مي‌شود. البته شنيده‌ام كه برخي بيمارستان‌هاي خصوصي تا 20 ميليون هزينه پيوند كليه مي‌گيرند.
پيرمردي كه خانه‌اش نزديكي‌هاي مركز اهداست متوجه مي‌شود كه من خبرنگار هستم و آرام نزديك مي‌شود، به من گفت كه كاشكي مي‌توانستيد در روزنامه‌ها و بقيه مطبوعات به شوراي شهر تهران يا شهرداري پيشنهاد مي‌داديد كه اسم اين كوچه‌ها را بگذارند كوچه كليه تا اين‌گونه مسوولان اگر زماني از خيابان‌ها رد مي‌شدند شايد با ديدن يكي از آنها فكري به حال اين معضل كنند.
زن ميانسالي را نزديكي‌هاي بيمارستان لبافي‌نژاد ديدم كه سرگردان بود و مشخص بود كه اهل تهران نيست. خودم را به نزديكي‌هاي او رساندم و گفتم: اگر كمكي مي‌خواهيد در خدمت هستم. زن از كرمانشاه به تهران آمده بود تا كليه خود را به فروش بگذارد، گفت: اينكه مي‌گويند ديوارها و پلاكاردهاي مخصوصي براي فروش كليه در تهران هست، پس چرا من نمي‌بينم؟ از آن شماره‌هايي كه دلالان كليه بودند دو شماره را به او دادم. مرضيه - 38 ساله از كرمانشاه به تهران آمده است تا خرج عروسي دخترش را با فروش كليه خود فراهم كند، گفتم عروسي به اين قيمت كه شما كليه خودتان را به فروش برسانيد؟ گفت در شهر ما وقتي زمان عروسي دختر رسيده باشد و خواستگار هم خوب باشد ديگر نبايد صبر كرد و هر طور كه هست بايد دخترم را خوشحال كنم. او خبر ندارد كه من به تهران آمده‌ام براي اين كار و اگر بتوانم كليه خود را بفروشم به او مي‌گويم چند روزي براي كار به جايي رفته بودم كه تلفن نداشت. زن آرام هنگامي كه حرف مي‌زد از گوشه چشمانش قطرات اشك جاري مي‌شد. جمله‌يي كه از صبح چندين‌بار شنيده بودم را او هم به من تحويل داد: «اگر مجبور نبودم كه اين كار را نمي‌كردم. واقعا مجبورم.» زن با يكي از شماره‌هايي كه به او دادم تماس گرفت و شروع به چانه‌زدن سر قيمت كليه خود كرد. از قرار معلوم گروه خوني‌اش كمياب بود و به محضي كه فهميد حدود چهار ميليون تومان بيشتر رقم اول به دلال پشت خط قيمت داد. قرار شد آزمايشات خود را تكميل كند و مجددا با او تماس بگيرد.
مهم‌ترين وظيفه كليه‌ها برداشت مواد زايد از خون و بازگرداندن خون تصفيه‌شده به بدن است. هر دقيقه حدود يك ليتر خون (يك پنجم خوني كه توسط قلب پمپ مي‌شود) از طريق سرخرگ كليوي وارد كليه‌ها مي‌شود. پس از اينكه خون تصفيه شد خون تصفيه شده از طريق سياهرگ‌هاي كليوي به بدن باز مي‌گردد. كليه‌ها همچنين آب بدن را تنظيم مي‌كنند، مواد زايد را برداشت مي‌كنند و هورمون‌هاي مورد نياز بدن را مي‌سازند. از حدود 20 سال پيش كه قانون اهداي كليه از زنده در كشور ما به تصويب رسيد تاكنون بيش از 16 هزار نفر در كشور پيوند كليه گرفته‌اند و سالانه حدود هزار و 500 نفر از اين طريق از رنج دياليز رها مي‌شوند.
بر اين اساس اهداكنندگان كليه به صورت عرفي مبلغي به ازاي كاري كه انجام مي‌دهند از‌گيرنده دريافت مي‌كنند كه اين ميزان تا حدود پنج ميليون تومان پذيرفته شده است اما بازار كاذب خريد و فروش كليه اين هزينه را براي گروه‌هاي مختلف خوني تغيير
داده و تا مرز 20 ميليون تومان و گاه بيشتر كشانده است.
خيلي از مردمي كه به‌ويژه از شهرستان‌ها مسيرهاي سختي را طي كرده بودند و به تهران آمده بودند قصد نداشتند كه توسط دلال اين كار را انجام دهند اما از فرآيند سخت و بسيار طولاني اهدا ناراضي بودند و از اينكه مسوولان رسيدگي نمي‌كردند تصميم به معامله با دلال‌ها گرفته
بودند.
علي اصغر 42 ساله به ما گفت: «نزديك به دو سال است كه به من مي‌گويند اسم شما در ليست هست و هنوز نوبت به شما نرسيده، اما خب من واقعا بيشتر از اين نمي‌توانم منتظر بمانم. واقعا هيچ كسي دوست ندارد كه با اين دلالان كه هيچ چيزي نمي‌فهمند طرف شود ولي برخورد خود مسوولان باعث مي‌شود تا ما به دلالان پناه ببريم. از دو سال پيش تا امروز كه تصميم به اين كار گرفته‌ام روزهاي سختي را مي‌گذرانم.
دو سال پيش ورشكست شدم و حالا با قرض زندگي مي‌كنم.
راهي به جز فروش كليه براي من نمانده است در اين دوسال چندبار خواستم از تصميم خود منصرف شوم اما خب واقعا هيچ راهي جز اين كار برايم باقي نمانده است.»
به قول يكي از محلي‌هاي كوچه فرهنگ حسيني ديواري اينجاست كه آخرين اميدها روي آن نوشته مي‌شود، يعني كساني كه به هر روشي نتوانسته‌اند كليه بخرند يا بفروشند يا در ليست‌هاي چند ساله مانده‌اند روي اين ديوار مي‌نويسند.
رضا 38 ساله در نزديكي‌هاي بيمارستان هاشمي‌نژاد آخرين نفري است كه با او گفت‌وگو مي‌كنم. رضا نزديك به سه ماه است كه دياليز مي‌شود و به‌شدت مشكل مالي دارد او ديگر نمي‌تواند هزينه درمان خودش را بپردازد، نزديك به يك سال است كه در ليست اهداست و خبري از كليه براي او نمي‌شود، رضا به ما گفت: «با چند دلال هم صحبت كرده‌ام اما خب خودم خنده‌ام مي‌گيرد من حتي نمي‌توانم هزينه‌هاي دياليز را بدهم ديگر چه برسد به خريد كليه، شرايط طوري شده است كه واقعا نمي‌دانم بايد چه تصميمي بگيرم، حتي قرص‌ها هم بسيار گران شده است.»
اين مردمي كه حرف‌هايشان را خوانديد و اين دلالان كليه همه بخشي از اين شهر هستند يا بهتر است بگوييم مردم ايران هستند.
وقتي در يك كوچه از تمام ايران آمده‌اند تا براي ادامه زندگي خودشان كليه بفروشند يا گروهي براي ادامه زندگي كليه خريداري كنند نشان مي‌دهد كه مساله شايد بيشتر از اينها بايد بررسي و پيگيري شود. تهران شهر كليه است، شهري كه در تمام موارد از جمله سلامت در بين شهرهاي جهان رتبه و جايگاه خوبي ندارد حالا چند سالي است كه گرفتار خريد و فروش غيرقانوني كليه هم شده است.
اينكه مسوولان چه زماني براي اين مساله فكر اساسي مي‌كنند هنوز براي مردم مشخص نيست و خيلي از مردم از فرآيند قانوني خريد و فروش هم ناراضي و پشيمان هستند.
حسين با گروه خوني B مثبت كه متقاضي اهداي كليه است، مي‌گويد. براي اهداي كليه از طرف انجمن حمايت از بيماران كليوي بروكراسي زيادي وجود دارد چيزي حدود دو تا سه ماه زمان مي‌برد. عباس غلامي 22 ساله مي‌گويد: «شايد روزي فكرش را هم نمي‌كردم كه دست به فروش كليه‌ام بزنم اما حالا آنقدر گرفتارم كه مجبور به اين كار شده‌ام من اگر گرفتار نبودم اصلا خودم را ناقص نمي‌كردم. گروه خوني‌ام O منفي است و آزمايش سونوگرافي كليه و خونم، هر دو سالم است. كليه‌ام مثل ساعت كار مي‌كند.» وي مي‌افزايد: هزينه آن را دولت شش ميليون مي‌گويد. من زير 10 ميليون تومان نمي‌فروشم. ارزش ندارد فردي كه دارد خودش را ناقص مي‌كند ولي مشكلش هم حل نشود. كار بيهوده است.»
خريد و فروش كليه در ايران امري مخفي نيست اما مساله مهم اين است كه در كنار بازار قانوني خريد و فروش كليه كه پس از تصويب قانون اهدا از زنده در كشور رايج شد بازار سياه كليه هم به وجود آمد كه علاوه بر مبالغ آشكار و ثبت شده، مبالغ گزاف ديگر به‌عنوان خريد كليه بين‌دهنده و‌گيرنده و البته دلال واسطه رد و بدل مي‌شود كه گاه از 20 ميليون تومان هم فراتر مي‌شود.
مرتضي 26 ساله مي‌گويد: «كليه‌ام با گروه خوني AB مثبت سالم است. قيمت مدنظر من 15 تا 16 ميليون تومان است و پايين‌تر هم نمي‌آيم.» وي مي‌افزايد: من هم گرفتار هستم. البته زياد نمي‌خواهم قيمت را بالا ببرم. بالاخره وقتي مشكلات اقتصادي اين اندازه به همه فشار مي‌آورد، خب من هم مجبور مي‌شوم دست به اين كار بزنم. مرتضي در ادامه در واكنش به‌سوال من كه مگر چه مشكلي داري كه اين اندازه روي قيمت حساس هستي، مي‌گويد: اگر شما هم قرار بود تا هفته آينده با توجه به مشكلات مسكن صاحبخانه وسايلت را وسط كوچه بريزد و بچه شش ماهه‌ات آواره مي‌شود قطعا همين كار را مي‌كردي.»
خب اين از آن لحظاتي بود كه واقعا جوابي براي مرتضي نداشتم. به او لبخند سردي تحويل دادم و به ادامه كارم پرداختم. آمارها نشان مي‌دهد حدود 42 درصد گروه خوني مردم A و B، حدود 9 درصد گروه خوني AB و 42 درصد گروه خوني O دارند و به‌نظر مي‌رسد با توجه به كمبود برخي گروه‌هاي خوني قيمت كليه‌دهنده نيز تغيير مي‌كند. براي پي بردن به صحت اين حرف‌ها فقط كافي است كه يك روز سر به مركز اهدا يا بيمارستان هاشمي‌نژاد بزنيد به‌راحتي با تمام آنها آشنا مي‌شويد. تمام مردمي كه آنجا هستند براي خودشان يك پا دكتر و البته دلال هستند در امور كليه، براين اساس اهداكنندگان كليه با گروه خوني B و A مثبت بين 8 تا 10 ميليون تومان پول مطالبه مي‌كنند، كليه با گروه خوني O مثبت هم همين حدود معامله مي‌شود و قيمت كليه با گروه خوني AB مثبت كه كمياب‌تر است به 15 تا 16 ميليون تومان مي‌رسد و البته گاهي تا 20 ميليون تومان هم خريد و فروش مي‌شود. نكته جالب حرف‌هاي بعضي از دلالان اين است كه همانند مشاوران املاك جا براي چانه‌زدن و تخفيف هم دارد. براي اينكه بتوانم اين مساله را باور كنم تصميم گرفتم تا با يكي از اين شماره‌ها تماس بگيرم.
چند شماره مختلف را نگاه كردم، اكثرا با پيش شماره‌هاي 0919 يا ايرانسل بودند، همين‌طور كه فكر مي‌كردم، پسرك جواني از كنار من رد مي‌شد، آرام به من گفت كه از اين ليست پايين شماره انتخاب كن اينها بهتر پاسخگو هستند. شماره‌يي را انتخاب كردم و تماس گرفتم. بعد از يكي، دو بوق گوشي را برداشت. گفتم: خسته نباشيد براي اين آگهي كليه زنگ مي‌زنم. /مي پرسد: فروشنده‌يي يا خريدار؟/گفتم: چطور؟ مگه فرقي هم دارد؟/گفت: اگر خريداري كه قيمت بدهم توافق كنيم تا به فروش برسد اگر هم فروشنده‌يي كه خب مي‌شنوم بگو. / با اينكه به طرز عجيبي تعجب كرده بودم و شايد اصلا نمي‌دانستم كه بايد چه چيزي بپرسم، گفتم: چه گروه خوني داري؟/ گفت: هر چي بخواي دارم. ولي O منفي گرونتره. / از چند نفر قبل از او درباره گروه‌هاي مختلف خوني اطلاعاتي به دست آورده بودم، گفتم: من شنيده بودم كه AB گرونتره، شما كه چيز ديگري مي‌گويي/ خيلي آرام از پشت تلفن خنديد و گفت: معلومه كه تا حالا اصلا زنگ نزدي، ايرادي نداره برات توضيح مي‌دهم. ببين فرق عمده‌يي ندارند با هم، نهايتا دو تا چهار ميليون اختلاف است./ جوري درباره دو تا چهار ميليون حرف مي‌زد كه خبر نداشت مردي براي همين دو ميليون مي‌خواهد كليه بفروشد تا اسباب و بچه شش ماهه‌اش آواره نشوند. پرسيدم: چرا گرونتره؟/ خب براي اينكه كمياب تره.
گفتم پس بگذاريد من حساب كنم كه كليه از نظر اين حساب و كتاب‌هاي شما چه اندازه قيمت دارد، مجددا تماس مي‌گيرم. گفت: چند سالته؟ گفتم: 22 سال، گفت خوبه پس كليه ات زياد هم مشكل نداره و قاعدتا بايد سالم باشد. گروه خوني‌ام را پرسيد و گفت هر قيمتي بهت دادند من يك تا دو ميليون بيشتر خريدارم. هر وقت كليه خواستي زنگ بزن! در خدمتيم!البته عوامل ديگري مثل سن اهدا‌كننده، مجرد يا متاهل بودن او نيز در كنار گروه خوني‌اش در تعيين قيمت كليه موثر است. در اين بين هم گيرندگان كليه و هم‌دهندگان كليه از ساز و كار اداري انجمن حمايت از بيماران كليوي و به نوعي نوبت‌دهي طولاني اين انجمن براي انجام عمل پيوند گله و شكايت دارند به‌طوري كه برخي از فروشندگان كليه مي‌گويند كه براي اهداي كليه بايد سه ماه و براي دريافت كليه بايد حداقل سه ماه منتظر بمانيم. از طرف ديگر در اين بين دلالاني وجود دارند كه اقدام به خريد و فروش كليه مي‌كنند و در بالا و پايين‌كردن قيمت‌هاي كليه نقش موثر دارند.
قنبر 32 ساله مي‌گويد: با هشت ميليون تومان مشكل من حل نمي‌شود. مي‌خواهم همين 9 ميليون را بدهم وام بگيرم تا مشكلم حل شود. فردي از طريق انجمن حمايت از بيماران كليوي اقدام كرده بود، راضي بود تا 10 ميليون هم بدهد ولي چون از طرف انجمن اقدام كرده بود قبول نكردم چرا كه مراحل اهداي كليه در انجمن طولاني است. اگر كليه را بفروشم و بتوانم از بانك هم وام بگيرم تا حدود زيادي مشكلم برطرف مي‌شود. البته شنيده‌ام كه برخي بيمارستان‌هاي خصوصي تا 20 ميليون هزينه پيوند كليه مي‌گيرند.
پيرمردي كه خانه‌اش نزديكي‌هاي مركز اهداست متوجه مي‌شود كه من خبرنگار هستم و آرام نزديك مي‌شود، به من گفت كه كاشكي مي‌توانستيد در روزنامه‌ها و بقيه مطبوعات به شوراي شهر تهران يا شهرداري پيشنهاد مي‌داديد كه اسم اين كوچه‌ها را بگذارند كوچه كليه تا اين‌گونه مسوولان اگر زماني از خيابان‌ها رد مي‌شدند شايد با ديدن يكي از آنها فكري به حال اين معضل كنند.
زن ميانسالي را نزديكي‌هاي بيمارستان لبافي‌نژاد ديدم كه سرگردان بود و مشخص بود كه اهل تهران نيست. خودم را به نزديكي‌هاي او رساندم و گفتم: اگر كمكي مي‌خواهيد در خدمت هستم. زن از كرمانشاه به تهران آمده بود تا كليه خود را به فروش بگذارد، گفت: اينكه مي‌گويند ديوارها و پلاكاردهاي مخصوصي براي فروش كليه در تهران هست، پس چرا من نمي‌بينم؟ از آن شماره‌هايي كه دلالان كليه بودند دو شماره را به او دادم. مرضيه - 38 ساله از كرمانشاه به تهران آمده است تا خرج عروسي دخترش را با فروش كليه خود فراهم كند، گفتم عروسي به اين قيمت كه شما كليه خودتان را به فروش برسانيد؟ گفت در شهر ما وقتي زمان عروسي دختر رسيده باشد و خواستگار هم خوب باشد ديگر نبايد صبر كرد و هر طور كه هست بايد دخترم را خوشحال كنم. او خبر ندارد كه من به تهران آمده‌ام براي اين كار و اگر بتوانم كليه خود را بفروشم به او مي‌گويم چند روزي براي كار به جايي رفته بودم كه تلفن نداشت. زن آرام هنگامي كه حرف مي‌زد از گوشه چشمانش قطرات اشك جاري مي‌شد. جمله‌يي كه از صبح چندين‌بار شنيده بودم را او هم به من تحويل داد: «اگر مجبور نبودم كه اين كار را نمي‌كردم. واقعا مجبورم.» زن با يكي از شماره‌هايي كه به او دادم تماس گرفت و شروع به چانه‌زدن سر قيمت كليه خود كرد. از قرار معلوم گروه خوني‌اش كمياب بود و به محضي كه فهميد حدود چهار ميليون تومان بيشتر رقم اول به دلال پشت خط قيمت داد. قرار شد آزمايشات خود را تكميل كند و مجددا با او تماس بگيرد.
مهم‌ترين وظيفه كليه‌ها برداشت مواد زايد از خون و بازگرداندن خون تصفيه‌شده به بدن است. هر دقيقه حدود يك ليتر خون (يك پنجم خوني كه توسط قلب پمپ مي‌شود) از طريق سرخرگ كليوي وارد كليه‌ها مي‌شود. پس از اينكه خون تصفيه شد خون تصفيه شده از طريق سياهرگ‌هاي كليوي به بدن باز مي‌گردد. كليه‌ها همچنين آب بدن را تنظيم مي‌كنند، مواد زايد را برداشت مي‌كنند و هورمون‌هاي مورد نياز بدن را مي‌سازند. از حدود 20 سال پيش كه قانون اهداي كليه از زنده در كشور ما به تصويب رسيد تاكنون بيش از 16 هزار نفر در كشور پيوند كليه گرفته‌اند و سالانه حدود هزار و 500 نفر از اين طريق از رنج دياليز رها مي‌شوند.
بر اين اساس اهداكنندگان كليه به صورت عرفي مبلغي به ازاي كاري كه انجام مي‌دهند از‌گيرنده دريافت مي‌كنند كه اين ميزان تا حدود پنج ميليون تومان پذيرفته شده است اما بازار كاذب خريد و فروش كليه اين هزينه را براي گروه‌هاي مختلف خوني تغيير
داده و تا مرز 20 ميليون تومان و گاه بيشتر كشانده است.
خيلي از مردمي كه به‌ويژه از شهرستان‌ها مسيرهاي سختي را طي كرده بودند و به تهران آمده بودند قصد نداشتند كه توسط دلال اين كار را انجام دهند اما از فرآيند سخت و بسيار طولاني اهدا ناراضي بودند و از اينكه مسوولان رسيدگي نمي‌كردند تصميم به معامله با دلال‌ها گرفته
بودند.
علي اصغر 42 ساله به ما گفت: «نزديك به دو سال است كه به من مي‌گويند اسم شما در ليست هست و هنوز نوبت به شما نرسيده، اما خب من واقعا بيشتر از اين نمي‌توانم منتظر بمانم. واقعا هيچ كسي دوست ندارد كه با اين دلالان كه هيچ چيزي نمي‌فهمند طرف شود ولي برخورد خود مسوولان باعث مي‌شود تا ما به دلالان پناه ببريم. از دو سال پيش تا امروز كه تصميم به اين كار گرفته‌ام روزهاي سختي را مي‌گذرانم.
دو سال پيش ورشكست شدم و حالا با قرض زندگي مي‌كنم.
راهي به جز فروش كليه براي من نمانده است در اين دوسال چندبار خواستم از تصميم خود منصرف شوم اما خب واقعا هيچ راهي جز اين كار برايم باقي نمانده است.»
به قول يكي از محلي‌هاي كوچه فرهنگ حسيني ديواري اينجاست كه آخرين اميدها روي آن نوشته مي‌شود، يعني كساني كه به هر روشي نتوانسته‌اند كليه بخرند يا بفروشند يا در ليست‌هاي چند ساله مانده‌اند روي اين ديوار مي‌نويسند.
رضا 38 ساله در نزديكي‌هاي بيمارستان هاشمي‌نژاد آخرين نفري است كه با او گفت‌وگو مي‌كنم. رضا نزديك به سه ماه است كه دياليز مي‌شود و به‌شدت مشكل مالي دارد او ديگر نمي‌تواند هزينه درمان خودش را بپردازد، نزديك به يك سال است كه در ليست اهداست و خبري از كليه براي او نمي‌شود، رضا به ما گفت: «با چند دلال هم صحبت كرده‌ام اما خب خودم خنده‌ام مي‌گيرد من حتي نمي‌توانم هزينه‌هاي دياليز را بدهم ديگر چه برسد به خريد كليه، شرايط طوري شده است كه واقعا نمي‌دانم بايد چه تصميمي بگيرم، حتي قرص‌ها هم بسيار گران شده است.»
اين مردمي كه حرف‌هايشان را خوانديد و اين دلالان كليه همه بخشي از اين شهر هستند يا بهتر است بگوييم مردم ايران هستند.
وقتي در يك كوچه از تمام ايران آمده‌اند تا براي ادامه زندگي خودشان كليه بفروشند يا گروهي براي ادامه زندگي كليه خريداري كنند نشان مي‌دهد كه مساله شايد بيشتر از اينها بايد بررسي و پيگيري شود. تهران شهر كليه است، شهري كه در تمام موارد از جمله سلامت در بين شهرهاي جهان رتبه و جايگاه خوبي ندارد حالا چند سالي است كه گرفتار خريد و فروش غيرقانوني كليه هم شده است.
اينكه مسوولان چه زماني براي اين مساله فكر اساسي مي‌كنند هنوز براي مردم مشخص نيست و خيلي از مردم از فرآيند قانوني خريد و فروش هم ناراضي و پشيمان هستند.
