صراط: آیت‌الله محمد تقی مصباح‌یزدی پیش از ظهر امروز در همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه که تالار همایش موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد اظهار کرد: مصاحبه‌ها و مقالاتی که برای این همایش تهیه شده نشانه انگیزه قدرتمندی است که برای فعالیت وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: حرکت در مسیر این همایش مسئولیت الهی و تکلیف شرعی محسوب می‌شود که کسب رضایت خداوند را به همراه دارد.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی عنوان داشت: کسانی که در زمینه جمعیت تحقیق و فعالیت می‌کنند به نتایج فوق انتظار می‌رسند زیرا موضوع ذوابعادی است و با چندین علم در ارتباط است.
وی یادآور شد: جمعیت‌شناسی با علوم اجتماعی در ارتباط است و در مسائل کلی‌تر با اصل جامعه‌شناسی ارتباط دارد به عنوان مثال تاثیراتی که در اقتصاد دارد و تاثراتی که از وضع اقتصادی می‌پذیرد و همچنین مسائل حقوقی، اجتماعی، فرهنگی و... هر کدام به نحوی در حل این مسئله موثر هستند.
مصباح‌یزدی با اشاره به ارتباط مسئله جمعیت با فقه و آموزه‌های اسلامی گفت: بخش عمده این ارتباط مربوط به علم فقه است که در این زمینه تلاش‌های خوبی شده است.
وی خاطرنشان کرد: فقه اسلامی و شیعی از ابتدا از روایات پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) نقل شده و منشا گرفته بود و به صورت احکام فقهی تدوین و دسته‌بندی شده بنابراین بسیاری از کتاب‌های اولیه فقهی متن روایات است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ادامه داد: سپس به این نتیجه رسیدند که تجزیه و تحلیل کنند و مطالب کلی را استخراج کنند و در دسترس مردم قرار دهند و به تدریج مطالب به صورت قاعده کلی فقهی به دست ما رسید و سپس برای استنباط احکام جزئی احکام کلی دسته‌بندی شدند.
وی تصریح کرد: کسانی که به متن روایات در اصول اکتفا کردند به اخباری‌گری معروف شدند و شخصیت‌هایی در زمینه اخباری‌گری معروف شدند.
مصباح‌یزدی عنوان داشت: به تدریج مکتب اصولیین در عصر اخیر رشد پیدا کرد و تقویت شد و شیخ انصاری از جمله افرادی بود که در این مکتب رشد پیدا کرد.
وی یادآور شد: برای استفاده از منابع فقهی نباید خودمان را محصور در روایات کنیم بلکه باید قوانین را به صورت قواعد کلی در آوریم و در موارد جزئی از آن استفاده کنیم.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی خاطرنشان کرد: برخی اوقات در فقه شیعه به استنباط و استدلال از قاعده عقلی نیاز است که نشانه این است که می‌توانیم از قاعده عقلی استفاده کنیم.
وی افزود: برخی از مسائل فقهی مبتنی بر علم اصول بوده و مسائلی در علم اصول است که قواعد آن از قواعد دیگری از علم کلام استنباط شده است.
مصباح‌یزدی تصریح کرد: زمانی که در قواعد فقهی از عقل استفاده می‌کنیم با اخباریین اختلاف به وجود می‌آید.
وی با اشاره به سخنانی از شهید بهشتی گفت: این شهید والا مقام در سخنانی می‌گفتند «کسانی که در زمینه قرآن تحقیق می‌کنند ما به تحقیقات آنها احتیاج داریم و در برخورد با اقوام و مذاهب گفت‌وگوهایی صورت گرفته که حس می‌کنم باید در اصول خود تحولی ایجاد کنیم».
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی خاطرنشان کرد: بر اساس این سخنان امروز در علم اصول باید تکامل بیشتری صورت گیرد و مبانی قواعد اصولی که اصول موضوعه برای علم دیگری است باید استنباط کنیم و از آنها برای گسترش و تعمیق تحقیقات فقهی مورد توجه قرار دهیم.
وی به بحث فقهی جمعیت‌شناسی اشاره کرد و افزود: اصل تکثیر جمعیت در اسلام مطلوب است و به عنوان نخستین اصلی است که بر آن تکیه می‌کنیم.
مصباح‌یزدی خاطرنشان کرد: در برخی روایات بر چرایی مطلوب بودن جمعیت اشاره شده به عنوان مثال امت‌هایی وجود دارند که به دلیل کثرت اولاد به آنها مباهات می‌کنیم.
وی عنوان داشت: هدف خداوند از آفرینش، خلق موجودی دارای شعور و دانش است و خداوند خواسته موجودی مطلوب بیافریند.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی یادآور شد: هدف خلقت و حکمت الهی این است که از خاک پست آلوده و نجس موجودات مطلوب بیافریند و در اصل انسانی به وجود آورد که تکامل یافته باشد و دین را بشناسند و لا اله الا الله بگویند بنابراین در مورد مطلوبیت قضیه آفرینش و تولد نمی‌توان شک کرد.
وی خاطرنشان کرد: حرکت در مسیر این همایش مسئولیت الهی و تکلیف شرعی محسوب می‌شود که کسب رضایت خداوند را به همراه دارد.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی عنوان داشت: کسانی که در زمینه جمعیت تحقیق و فعالیت می‌کنند به نتایج فوق انتظار می‌رسند زیرا موضوع ذوابعادی است و با چندین علم در ارتباط است.
وی یادآور شد: جمعیت‌شناسی با علوم اجتماعی در ارتباط است و در مسائل کلی‌تر با اصل جامعه‌شناسی ارتباط دارد به عنوان مثال تاثیراتی که در اقتصاد دارد و تاثراتی که از وضع اقتصادی می‌پذیرد و همچنین مسائل حقوقی، اجتماعی، فرهنگی و... هر کدام به نحوی در حل این مسئله موثر هستند.
مصباح‌یزدی با اشاره به ارتباط مسئله جمعیت با فقه و آموزه‌های اسلامی گفت: بخش عمده این ارتباط مربوط به علم فقه است که در این زمینه تلاش‌های خوبی شده است.
وی خاطرنشان کرد: فقه اسلامی و شیعی از ابتدا از روایات پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) نقل شده و منشا گرفته بود و به صورت احکام فقهی تدوین و دسته‌بندی شده بنابراین بسیاری از کتاب‌های اولیه فقهی متن روایات است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ادامه داد: سپس به این نتیجه رسیدند که تجزیه و تحلیل کنند و مطالب کلی را استخراج کنند و در دسترس مردم قرار دهند و به تدریج مطالب به صورت قاعده کلی فقهی به دست ما رسید و سپس برای استنباط احکام جزئی احکام کلی دسته‌بندی شدند.
وی تصریح کرد: کسانی که به متن روایات در اصول اکتفا کردند به اخباری‌گری معروف شدند و شخصیت‌هایی در زمینه اخباری‌گری معروف شدند.
مصباح‌یزدی عنوان داشت: به تدریج مکتب اصولیین در عصر اخیر رشد پیدا کرد و تقویت شد و شیخ انصاری از جمله افرادی بود که در این مکتب رشد پیدا کرد.
وی یادآور شد: برای استفاده از منابع فقهی نباید خودمان را محصور در روایات کنیم بلکه باید قوانین را به صورت قواعد کلی در آوریم و در موارد جزئی از آن استفاده کنیم.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی خاطرنشان کرد: برخی اوقات در فقه شیعه به استنباط و استدلال از قاعده عقلی نیاز است که نشانه این است که می‌توانیم از قاعده عقلی استفاده کنیم.
وی افزود: برخی از مسائل فقهی مبتنی بر علم اصول بوده و مسائلی در علم اصول است که قواعد آن از قواعد دیگری از علم کلام استنباط شده است.
مصباح‌یزدی تصریح کرد: زمانی که در قواعد فقهی از عقل استفاده می‌کنیم با اخباریین اختلاف به وجود می‌آید.
وی با اشاره به سخنانی از شهید بهشتی گفت: این شهید والا مقام در سخنانی می‌گفتند «کسانی که در زمینه قرآن تحقیق می‌کنند ما به تحقیقات آنها احتیاج داریم و در برخورد با اقوام و مذاهب گفت‌وگوهایی صورت گرفته که حس می‌کنم باید در اصول خود تحولی ایجاد کنیم».
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی خاطرنشان کرد: بر اساس این سخنان امروز در علم اصول باید تکامل بیشتری صورت گیرد و مبانی قواعد اصولی که اصول موضوعه برای علم دیگری است باید استنباط کنیم و از آنها برای گسترش و تعمیق تحقیقات فقهی مورد توجه قرار دهیم.
وی به بحث فقهی جمعیت‌شناسی اشاره کرد و افزود: اصل تکثیر جمعیت در اسلام مطلوب است و به عنوان نخستین اصلی است که بر آن تکیه می‌کنیم.
مصباح‌یزدی خاطرنشان کرد: در برخی روایات بر چرایی مطلوب بودن جمعیت اشاره شده به عنوان مثال امت‌هایی وجود دارند که به دلیل کثرت اولاد به آنها مباهات می‌کنیم.
وی عنوان داشت: هدف خداوند از آفرینش، خلق موجودی دارای شعور و دانش است و خداوند خواسته موجودی مطلوب بیافریند.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی یادآور شد: هدف خلقت و حکمت الهی این است که از خاک پست آلوده و نجس موجودات مطلوب بیافریند و در اصل انسانی به وجود آورد که تکامل یافته باشد و دین را بشناسند و لا اله الا الله بگویند بنابراین در مورد مطلوبیت قضیه آفرینش و تولد نمی‌توان شک کرد.
