صراط: سال 1385، آن زمان که دولت نهم به فکر شیوه‌های
مختلف توزیع عادلانه ثروت و درآمد کشور بود، طرح سهام عدالت مطرح شد. طرحی
که به مانند بنگاه‌های زودبازده، مسکن مهر و هدفمندسازی یارانه‌ها
می‌خواست درآمد انبوهی را در جیب مردم بگذارد اما در عمل فعلا تنها به تعهد
دولت تبدیل شده است.
هرچند تاکنون برگه‌های سهام عدالت به 42 میلیون ایرانی رسیده اما مساله
پرداخت نشدن سود این سهام‌ها است. تاکنون تنها سود سال‌های 1385 و 1386
پرداخت شده و در مورد تاخیر در پرداخت مابقی سودها سازمان خصوصی‌سازی این
طور توضیح داده است: «پس ﺍﺯ ﺗﺼـﻮﻳﺐ ﻭ ﺍﺑـﻼﻍ ﻗﺎﻧﻮﻥ اجرای سیاست‌های کلی اصل
44 قانون اساسی ﻭ به اﺳﺘﻨﺎﺩ ﻣﺎﺩﻩ 6 آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺍﺟﺮﺍیی ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺳﻬﺎﻡ ﻋﺪﺍﻟﺖ،
باید ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺕ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﺎﺑـﺖ ﺍﻗﺴـﺎﻁ ﺳـﻬﺎﻡ، ﺍﺯ ﻣﺤـﻞ ﺳـﻮﺩ ﺳـﺎﻻﻧﻪ ﺷﺮﻛت‌ها ﻭﺍﺭﻳﺰ ﻭ
ﺗﺴﻮﻳﻪ ﺷﻮﺩ ﻭ همچنین به استناد تبصره یک ماده 100 قانون برنامه پنجم توسعه
پرداخت هرگونه سود سهام عدالت تا سقف اقساط سررسید شده ممنوع است. با توجه
به عدم پوشش اقساط با سودهای دریافتی از شرکت‌ها، پرداخت سود از سال 1387
تاکنون ممکن نشده است. بدیهی است با استناد به ماده مذکور در صورتی که سود
پرداختی شرکت‌های سرمایه‌پذیر، اقساط سهام واگذار شده را پوشش دهد،
باقیمانده بین مشمولان توزیع می‌شود.»
حال هرچند این سودها پرداخت نشده اما چشم امید برخی سهام‌داران به روزی است که معاملات این برگه‌های سهام آزاد شود.
میراث‌داران سهام عدالت
هرچند برخی مقامات فعلی مانند وزیر اقتصاد دولت یازدهم معتقد اند، سهام
عدالت نفعی برای مردم نداشت اما برخی از 42 میلیون نفر مشمول سهام عدالت
منتظر آزادسازی معاملات برگه‌های سهام عدالت خود هستند. مراجعه به آمارهای
سازمان خصوصی‌سازی نشان می‌دهد که از این 42 میلیون میراث‌دار برگه‌های
سهام عدالت بیش از 13 میلیون نفر فاقد شغل هستند.
در این لیست از اقشار ضعیف مالی مانند مشمولان طرح شهید رجایی و زنان
سرپرست خانوار بی‌بضاعت مشاهده می‌شود تا شاغلان دستگاه‌های اجرایی که
میانگین حقوقی آنها معلوم نیست.
بر این اساس طبق اعلام سازمان خصوصی‌سازی تا پایان فصل نخست امسال هفت
میلیون و 626 هزار نفر مشمولان طرح شهید رجایی، مددجویان کمیته امداد و
بهزیستی و رزمندگان فاقد شغل، پنج میلیون و 549 هزار نفر از روستائیان و
عشایر فاقد شغل و کم‌درآمد و 11 میلیون و 216 هزار نفر با عنوان «کلیه
روستائیان و عشایر» به عنوان مشمول طرح توزیع سهام عدالت شناسایی شده‌اند.
در مرحله سوم مراحل شناسایی مشمولان طرح توزیع سهام عدالت نیز 13 میلیون و
704 هزار نفر با عنوان شاغلان دستگاه‌های اجرایی، بازنشستگان کشوری، لشگری،
تامین اجتماعی و کارکنان شاغل شهرداری‌ها سهام عدالت دریافت کردند.
در مرحله چهارم این طرح نیز یک میلیون و 281 هزار نفر از ایثارگران شامل
«والدین، فرزندان و همسر شهید، جانبازان و آزادگان» شناسایی شدند.
بر این اساس در بخش سایر گروه‌ها هم شش هزار و 869 زن کارگر سرپرست خانوار
مشمول قانون کار، 30 هزار و 967 خادم مساجد، حسینیه‌ها و امام‌زاده‌ها،
174 هزار و 725 طلبه حوزه‌های علمیه سراسر کشور، 11 هزار و 574 نفر از
بیماران خاص (هموفیلی، ام اس، تالاسمی و دیالیزی)، هفت هزار و 108 نفر از
کارکنان ستادهای نماز جمعه و هشت هزار و 198 خبرنگار شناسایی و مشمول طرح
سهام عدالت شده‌اند.
در گروه‌های عمومی نیز بیش از دو میلیون و 321 هزار نفر شامل هشت گروه
کارکنان نهادهای دست اندرکار شناسایی و واگذاری سهام عدالت، قالیبافان،
فعالان قرآنی، مددجویان تحت پوشش مراکز مراقبت از زندانیان آزاد شده، زنان
سرپرست خانوار بی‌بضاعت، مددجویان و کارکنان موسسات خیریه، تاکسیرانان و
اتوبوسرانان شهری و افراد کم‌درآمدی است که در مراحل دیگر مشمول نشده‌اند و
از طریق خوداظهاری و درخواست‌های مردمی مشمول این طرح شدند.
در مجموع نیز تعداد کل مشمولان شناسایی شده طرح سهام عدالت بیش از 42 میلیون و 19 هزار نفر اعلام شده است.
دارایی 100 هزار میلیاردی
هرچند هنوز آزادسازی سهام عدالت به صورت کامل انجام نشده و نمی‌توان ارزش
قعطی این برگه‌های سهام عدالت در دست 42 میلیون ایرانی را اعلام کرد اما
سخنان مقامات نشان می‌دهد که ارزش تقریبی این برگه‌های سهام بیش از 100
هزار میلیارد تومان است.
طبق گفته داریوش پاک بین، مدیرعامل اتحادیه کشوری تعاونی‌های سهام عدالت
کشور در 24 شهریور ماه امسال ارزش سهام عدالت هر نفر 2 میلیون و 600 هزار
تومان است. این رقم به منزله آن است که ارزش 42 میلیون برگه سهام عدالت بیش
از 109 هزار میلیارد تومان خواهد بود.
اما در طرح پیشنهادی آزادسازی سهام عدالت که به تازگی در دستور کار کمیسیون
اقتصادی مجلس قرار گرفته، ارزش هر برگه سهام عدالت یک میلیون و 400 هزار
تومان برآورد شده که آن وقت ارزش کل 42 میلیون برگه سهام عدالت در دستان
مردم ارزش بیش از 58 هزار میلیارد تومانی خواهد داشت. با وجود این، این
چنین اعتباری شاید تنها در صورت آزادسازی معاملات سهام عدالت به دست مردم
برسد.
آزادسازی سهام عدالت در فاز تاخیر
بر اساس گزارش خبر آنلاین، در مورد زمان آزادسازی معاملات سهام عدالت
می‌توان به چند نقل قول و وعده اشاره کرد که شاید هنوز هیچ کدام به صورت
کامل محقق نشده است.
مثلا محمد‌جواد شیخ، مدیر عامل سابق کارگزاری سهام عدالت ابتدای امسال
اعلام کرده بود که سهام عدالت از شهریور ماه امسال وارد فرابورس می‌شود.
19 فروردین ماه امسال هم محمد رحیم احمدوند، رئیس وقت سازمان خصوصی سازی در
مورد زمان آزاد سازی سهام عدالت گفته بود: آزادسازی سهام عدالت منوط به
بسته شدن ورودی سهام عدالت و مشخص شدن تعداد قطعی مشمولان است که با توجه
به اضافه شدن کارگران فصلی به پرونده سهام عدالت، این پروژه تا مدتی ادامه
پیدا می‌کند.
وی در مورد زمان خریدوفروش سهام عدالت به ایسنا گفته بود: برای آزادسازی
سهام عدالت علاوه بر مشخص شدن تعداد مشمولان ابتدا باید 30 شرکت
سرمایه‌گذاری استانی وارد بازار سرمایه شوند که در حال حاضر مقدمات آن
انجام شده و 22 شرکت اقدامات لازم را انجام داده‌اند. بعد از ورود شرکت‌های
سرمایه‌گذاری استانی به بازار سرمایه و مشخص شدن قیمت آنها، هر کدام از
این شرکت‌ها بر اساس تعداد اعضاء سهم خود را از سبد سهام عدالت مشخص
می‌کنند و سپس بر اساس اقساط واریزی و 2 دهکی که مشمول تخفیف هستند، سهام
عدالت آزاد می‌شود که امیدوار هستیم این کار در سال جدید انجام شود.
در جدیدترین اظهار نظر نیز میر علی اشرف عبدالله پورحسینی، به عنوان رئیس
سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرده است که چون در قانون بودجه سال جاری، دولت
مکلف شده، متناسب با مقدار اقساط تسویه شده مشمولان طرح از محل سود سهام
عدالت، سهم آنها را آزاد کند، تا اواسط سال آینده و با احتساب 50 درصد
تخفیف اعمال شده برای خانواده‌های تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد، حدود 15
درصد سهام مذکور، در وجه شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی آزاد شده و در
اختیار مردم قرار می‌گیرد. پورحسینی تصریح کرد: بدیهی است، پس از تاریخ
مذکور، مردم می‌توانند، تا سقف سهام آزاد شده، آن را تملک یا خرید‌و فروش
کنند.
در همین حال مجلس نیز با ارائه طرح پیشنهادی آزادسازی سهام عدالت به دنبال
اجرا شدن این موضوع است. در این طرح پیشنهادی کمیسیون اقتصادی مجلس اشاره
شده است که دولت بابت واگذاری سهام شرکت‌های خود به سهام عدالت 34 هزار
میلیارد تومان از شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی طلبکار است و براساس این
طرح پیشنهادی دولت مکلف می‌شود 34 هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های
واگذار شده را بابت مطالباتش به فروش رسانده و ارزش خالص سهم مردم در سهام
عدالت را در قالب یک صندوق سرمایه‌گذاری به ارزش روز حدود 56 هزار میلیارد
تومانی تبدیل کند که در این صورت میانگین ارزش سهام عدالت هر خانوار 5 نفره
ایرانی حدود 7 میلیون تومان بر آورد می‌شود.
سودهایی که به مردم نرسید
با وجود آن دارایی بالقوه بیش از 100 هزار میلیارد تومانی سهام عدالت، اما
هنوز سود خاصی به دارندگان سهام عدالت نرسیده است. طبق اعلام سازمان
خصوصی‌سازی تاکنون تنها سود سال‌های 1385 و 1386 پرداخت شده است.
با وجود این، مدتی پیش مدیر عامل سابق سازمان خصوصی‌سازی خبر داد که امکانی
فراهم شده تا مشمولان طرح سهام عدالت که طی سال‌های 85 و 86 به هر دلیلی
برای دریافت سود سهام عدالت خود به بانک‌های عامل مراجعه نکرده‌اند بتوانند
سود سهام عدالت خود را دریافت کنند و به این ترتیب قرار است حدود 40
میلیارد تومان از سودی که طی سال‌های 85 و 86 برای مشمولان واریز شده بود،
به 900 هزار نفر از مشمولان سهام عدالت پرداخت شود.
کارگران فصلی، آخرین سهام‌عدالتی‌ها
در روند شناسایی مشمولان سهام عدالت آخرین گروه کارگران فصلی بودند که طبق
اعلام سازمان خصوصی‌سازی بیش از دو میلیون و 300 هزار خانوار شناسایی
شده‌اند.
طبق این اعلام سازمان خصوصی‌سازی شناسایی و ثبت نام کارگران فصلی و
ساختمانی از شهریور ماه سال گذشته با ثبت نام اولیه کارگران آغاز و پس از
بررسی و پالایش آمار و اطلاعات دریافتی در نهایت دو میلیون و 300 هزار
خانوار کارگر فصلی و ساختمان شناسایی شد.
براساس این گزارش از این تعداد خانوار تنها فرم بیش از یک میلیون و 300 هزار خانوار کارگر فصلی و ساختمانی تکمیل شده است.
دو هفته پیش نیز در همایش مدیران شرکت‌های تعاونی سهام عدالت مازندران و
مراسم نمادین توزیع برگه‌های سهام عدالت کارگران فصلی و ساختمانی این
استان، معاون مدیر کل دفتر امور سهام تخصصی سهام عدالت کشور از اهدای
نمادین توزیع برگه‌های سهام عدالت به سه سهامدار کارگران فصلی و ساختمانی
در مازندران و توزیع آن میان حدود 7.5 میلیون کارگر فصلی و ساختمانی کشور
خبر داد.
به گفته اسماعیل مختاری دولت‌آبادی، در حال حاضر غیر از توزیع برگه‌های
سهام کارگران فصلی و ساختمانی، هیچ ثبت‌نام جدیدی از افراد نخواهد شد و
ثبت‌نام‌های جدید فقط با مجوز و دستورالعمل خاصی انجام می‌شود.
منبع: اقتصاد آنلاین
