به هر جهت انسان موجودي رو به تكاملي است و اين حس پيشرفت در سياهان با يك نوع فرار از حقارت و تحقير توامان است.
جايزه بهترين فيلم اسكار امسال به فيلم 12 سال بردگي به كارگرداني استيو مك كوين رسيد، فيلمي كه گفته مي‌شود حواشي زيادي هم به دنبال داشته است.
در واقع اخبار حاصله بيانگر نوعي برخورد منفي از سوي جامعه آمريكايي به اين فيلم است. جامعه هفتاد و دو ملتي كه بخش اعظمي از آن را افراد سفيد پوست و بخش ديگري از آن را سياه پوستاني تشكيل مي دهند كه هر كدام به نوعي مي‌توانند خود را به جاي شخصيت‌هاي اصلي اين داستان بگذارند و به نوعي با اثر همزادپنداري كنند.
فيلم مك كوين در واقع حاوي نكات عميقي در اين زمينه است. اين فيلم به درون زندگي سياه پوستاني راه يافته است كه طعم تلخ بردگي و عدم مالكيت بر جان و بدن و ... خود را تجربه كرده اند.
نگاهي به افرادي كه فرهنگ خود را دارند و انسان هستند و داراي تعقل و از سوي ديگر در جامعه در حال مدرن شدن گرفتار رنگ پوست‌شان شده‌اند كه آنها را آزار مي‌دهد. از ديگر سو شاهد توحش سفيد پوستان در طرف مقابل هستيم.
توحشي كه اگرچه با حضور شخصيت « باس»، سفيد پوستي كه طرفدار صلح و انسانيت است و نقش آن را « برد پيت» بازي مي كند، كمي از شدت آن كاسته مي شود اما با وجود تحكم همين سفيد پوستان است كه دنياي سياه پوستان همانند رنگ پوست‌شان سياه است.
از اين روست كه واكنش ها در اين دو قشر كمي با تلخ كامي همراه است. سياهان كه هنوز سعي دارند جايگاه اجتماعي خود را ارتقاء بخشند از نظر به گذشته و يادآوري زندگي شرم‌آوري كه داشته‌اند، خودداري مي كنند و از سوي ديگر سفيد پوستان نيز در مقابل با توجه به توحشي كه در گذشتگان خود نسبت به يك رنگ مي بينند، آنان را ملامت مي كنند.
نقطه اتكا فيلم مك كوئين ورود بي تكلف او به زندگي برده‌هاي سياه پوست است. در اين فيلم نه خبري از قهرمان‌هاي خيالي است و نه سياه پوستان در حاشيه قرار دارند. از اين جهت فيلم مك كوئين سندي تاريخي از يك دوره سياه از توحش و مدرنيته و تحميق است كه جامعه آمريكايي سعي دارد آن را فراموش كند اما هنوز لايه‌هاي عمده اي از آن در اين جامعه وجود دارد.
فيلم مك كوئين در بستري از زندگي رو به پيشرفت با انگاره‌هاي گذشته همچون برده داري توامان است. در اين ميان قشر سياه پوست نيز به عنوان يك انسان سعي دارد خود را از اين بردگي و سياه روزي نجات دهد. به هر جهت انسان موجود رو به تكاملي است و اين حس پيشرفت در سياهان با يك نوع فرار از حقارت و تحقير توامان است.
اين موضوعي است كه در نگرش سياهان به زندگي، بسيار مشهود است. به طور مثال نويسنده سياه پوست ،جيمز بالدوين خاطره‌هاي دوره جواني اش را اينطور توضيح مي دهد: « ما را هميشه با چنان شدتي مي ساييدند و براق مي كردند كه گويي اميدوار بودند لكه سياه پوستمان پاك شود. من فكر مي كنم كه كودكان سياه پوست يا لااقل نسل من، زودتر و دردآورتر از هر كودك ديگري با صابون آشنا شدند.» چنان چه كودكي به سرعت در مي يافت كه پوست او يك داغ ننگ فردي است. اگر هم آنرا مي پذيرفت احتمالا از نظر رواني اعتماد به نفس پيدا نمي كرد. اگر آنرا قبول نمي كرد مي بايست بيش از حد لازم پرخاشگر باشد.
از اين جهت فيلم مك كوئين نه تنها يك فيلم تاريخي بلكه اجتماعي و جامعه شناسانه نيز هست و با مساله اي در عمق اجتماع آمريكا بازي مي‌كند. صحنه هاي سخت و مظلوميت بردگان در اين فيلم به نمايش گذاشته مي شود. اختلاف سياه و سفيد پررنگ مي‌شود. خريد و فروش برده و نوع رفتاري كه با سياه پوستان صورت مي گرفته در تك تك صحنه‌هاي فيلم از فروش و برهنه كردن سياهات تا ضرب و جرح و كار طاقت فرساي آنان در مزارع پنبه پرداخته مي‌شود.
موضوع ديگري كه در اين زمينه قابل بررسي است جايزه اسكاري است كه فيلم «12 سال بردگي» از آن خود كرد. برخي از منتقدين معتقدند كه جايزه به فيلم مك كوئين اين پيام كاملا سياسي را از سوي آمريكا به جهانيان ارائه مي كند كه ما ديگر نژاد پرست نيستيم از اين جهت آمريكا توانسته يك موضوع شرم آور و ننگين را به نفع خود با افتخار تمام، تمام كند.
حضور برد پيت در اين فيلم نيز گاها مورد انتقاد قرار مي گيرد. از اين جهت گفته مي‌شود كه مك كوئين راه نجات سياه پوستان از يك ننگ اجتماعي را كساني چون برد پيت و گسترش چنين تفكراتي در جامعه قلمداد كرده است و اين مساله را تداعي مي كند كه يك سياه پوست با كمك يك سفيد پوست از وضعيت اسف‌بار خود رهايي پيدا كرده است. موضوعي كه تاريخ آمريكا بر غلط بودن آن يك خط بطلان مي كشد. چراكه مردم آمريكا كساني چون « مارتين لوتر كينگ جونيور» و « رزا پاركس» كه هر دو اين افراد سياه پوست بودند و با تشكيل جنبش حقوق مدني در آمريكا نسبت به حقوق سياه پوستان قيام كردند، در ذهن دارند. به هر جهت اين فيلم نوعي غلط تاريخي نيز در بطن خود دارد و قصد دارد اين انديشه را بسط و گسترش دهد. همچنان كه فيلم هاي ديگري مانند « جنگو آزاد شده»كه يك فيلم وسترن است در بطن خود به چنين موضوعي مي پردازد.
با اين شرايط فيلم مك كوئين به يك موضوع تاريخي در جامعه آمريكا مي پردازد كه دستخوش جهت‌گيري‌هايي نيز شده است اما سوژه فيلم، موضوعي قابل توجه است كه با فرم خواستي در بستر جامعه آمريكا روايت شده و از نزديك وارد زندگي اين افراد مي‌شود كه در اين زمينه مي توان گفت كه فيلم «12 سال بردگي» يكي از آثار قابل اعتناي سينماي آمريكا محسوب مي‌شود.
