صراط: زمین در
گردش به گرد خورشید چهار فصل دارد و دوازده ماه، هر فصل و هر ماهی دارای آب
و هوای ویژه ایست که برای عملی یا کاری مناسب است. آغاز زراعت روزهای خاص
خود دارد و موعد برداشت محصول فصلی دیگر است. روزهایی سرد و روزهایی معتدل و
بهاری و روزهایی گرم و سوزان است. آب و هوای معنوی نیز ایامی ویژه دارد.
روزهایی که برکات الهی بیشتر از ایام دیگر نازل می شود و بر قلب مومنین
فرود می آید. رمضان اوج این آب و هوای بهاری است و البته روزهای دیگری نیز
هست که برای زراعتی پر محصول و استفاده از برکاتی که بیش از پیش بر اهالی
زمین هدیه می شود مناسب و مهیاست.
اهل معرفت و سالکان طریق الی الله سنتی دارند به نام اربعین یا همان چله گیری. یعنی خود را چهل روز با اعمال خاصی برای خدا خالص می کنند و زنگار گناه از قلب می شویند تا به درگاه او یگانه شوند. بهترین آب و هوای معنوی برای این چله¬گیری را از ابتدای ذیقعده تا دهم ذیحجه دانسته¬اند.
وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَ قالَ مُوسى لِأَخِيهِ هارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ (اعراف 142)
و با موسى سى شب وعده كرديم و آن را به ده شب ديگر كامل كرديم، و وعده پروردگارش چهل شب تمام شد موسى به برادر خويش هارون گفت: ميان قوم من جانشين من باش و به اصلاح كارشان پرداز و طريقه مفسدين را پيروى مكن.
حضرت علامه طباطبایی ذیل این آیه در تفسیر شریف المیزان چنین فرموده است: « برگشت معناى آيه به اين است كه خداى تعالى موسى (ع) را براى مدت سى شب به درگاه خود و براى گفتگوى با وى نزديك ساخته و ده شب ديگر براى اتمام آن گفتگوها بر آن مدت افزوده و در نتيجه ميقات پروردگارش چهل شب تمام شده است، و اگر حساب را بر روى شبها برده نه روزها و حال آنكه در اين مدت موسى روزها هم در ميقات بسر برده و معمولا در اينگونه موارد حساب روى روزها برده مىشود نه شبها، شايد براى اين است كه غرض از اين ميقات تقرب به درگاه خدا و مناجات با او است كه شبها اختصاص بيشترى براى اين كار داشته و حواس انسان جمعتر و نفس براى انس گرفتن آمادهتر است، آنهم در چنين مناجاتى كه در آن تورات نازل شده است.
هم چنان كه در باره رسول خدا (ص) هم فرموده:"يا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا" تا آنجا كه فرموده:" إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا، إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِيلًا إِنَّ لَكَ فِي النَّهارِ سَبْحاً طَوِيلًا"اى جامه به خويش پيچيده. شب را به جز اندكى. به پا خيز. مگر يك نيمه شب يا اندكى از آن كم كن. يا بر آن بيفزاى و قرآن را به تانى خوان تانى دقيق. كه ما گفتارى گران به تو القا خواهيم كرد. كه در ساعات شب وفاق خاطر بيشتر و گفتار استوارتر است. كه تو را بروز رفت و آمد طولانى است. (سوره مزمل آيه 7) (1)
این همان ایامی است که حضرت موسی کلیم الله به کوه طور رفت و چهل شب در آنجا به مناجات پرداخت و تورات بر او نازل شد. این ایام به اربعین کلیمی مشهور است و بسیاری از اساتید اخلاق به شاگردان خود دستورات ویژه ای را برای استفاده کامل از این اربعین می دهند.
گرچه ممکن است که اکنون چند روزی از آغاز ذیقعده گذشته باشد اما هنوز هم برای شروع دیر نشده است. شاید ساده ترین بهرمندی از این فرصت بی نظیر، چهل روز عهد بستن با خدا برای ترک یکی دو عیب بزرگمان باشد. هر کس با اندک رجوعی به خود، بزگترین ضعف ها و عیب های خود را خواهد شناخت و اگر این شناخت حاصل نشد می توان با ارسال یک پیامک به دوستان و درخواست اینکه « دوستان! عیب های مرا به من هدیه کنید» از آنها بخواهد که بزرگترین عیب های او را در خلوت به او گوشزد کنند. حال می ماند عهدی مردانه با خدای تعالی که چهل روز خود را برای او خالص گرداند و در این اربعین بر ترک این صفات مضموم مداومت کند. هرگاه آن فعل از او سر زد به درگاه باری تعالی توبه کند و استغفار جوید و از شیطان به خدا پناه برد. هرگز ناامید نشود که آرام آرام و با گذشت زمان ترک آن عمل بر او آسان می¬شود و به توفیق الهی و در روزهایی که بهترین آب و هوا را برای عبودیت و بندگی دارد از این عهد خود رستگار خواهد شد.
استاد فرزانه، حضرت آیت الله جوادی آملی درباره این اربعین چنین می¬فرمایند:
«از اول ذيقعده تا دهم ذي حجّه كه اربعين موساي كليم است، اين يك فصل مناسبي است؛ بهار اين كار است. اين اربعين گيري،اين چله نشيني همين است ! وجود مبارك موساي كليم 40 شبانه روز مهمان خدا بود. فرمود : و واعدنا موسي ثلاثين ليلهً فاتممناها بعشر فتمّ ميقات ربّه اربعين ليله. به او وعده ديدار و ملاقات خصوصي داديم؛ آمد به ديدار ما. اوّل 30 شب بود؛ بعد 10 شب اضافه كرديم، راهش باز بود؛ جمعاً شد40 شب.
فرمود : او40 شب مهمان ما بود. چون بركاتي كه در شب نصيب انسان مي شود، در روز نمي شود. روز مشغول كار و گفتن و خريدن و فروختن است؛ در قرآن كريم فرمود: شب را در يابيد. انّ لك في النّهار سبحاً طويلاً. درس است، بحث است، گفتن است، شنيدن است، ديدار است، مصاحبه است، مناظره است؛ با يك كثرت همراهيد. امّا انّ ناشئه اللّيل هي اشدّ وطئاً و اقوم قیلاً. شب يك نشئه اي دارد، شب يك حسابي دارد، يك كتابي دارد ؛ شب كجا، روز كجا ! فرمود : روز، كار فراواني داريد؛ مي گوئيد، مي شنويد، مي خوانيد، مي خوريد؛ اين كارهاي روزتان است. به وجود مبارك پيامبر (ص) فرمود : روز، كارهاي فراواني داري، شب را درياب ! هر كس به جائي رسيد، از شب زنده داري به جائي رسيد.
در طول سال آدم مي تواند چله بگيرد، ولي بهارش اين 40 شب است؛ يعني از اوّل ذي قعده تا دهم ذيحجّه،آدم مواظب دهانش باشد كه غذاي بد وارد نشود؛ مواظب زبانش باشد كه حرف بد نزند؛ مواظب گوشش باشد كه حرف بد نشنود؛ مواظب چشمش باشد كه نگاه بد نكند؛ آنوقت سائر كارها خوب است. اينقدر كارهاي حلال هست كه آدم فرصت نمي كند به سراغ كار حرام برود ! فرمود : لزومي ندارد كه آدم كار خلافي رامرتكب شود، مثل اينكه اينقدر غذاي حلال هست كه ديگر آدم فرصت نمي كند به سراغ غذاي حرام برود!»
اهل معرفت و سالکان طریق الی الله سنتی دارند به نام اربعین یا همان چله گیری. یعنی خود را چهل روز با اعمال خاصی برای خدا خالص می کنند و زنگار گناه از قلب می شویند تا به درگاه او یگانه شوند. بهترین آب و هوای معنوی برای این چله¬گیری را از ابتدای ذیقعده تا دهم ذیحجه دانسته¬اند.
وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَ قالَ مُوسى لِأَخِيهِ هارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ (اعراف 142)
و با موسى سى شب وعده كرديم و آن را به ده شب ديگر كامل كرديم، و وعده پروردگارش چهل شب تمام شد موسى به برادر خويش هارون گفت: ميان قوم من جانشين من باش و به اصلاح كارشان پرداز و طريقه مفسدين را پيروى مكن.
حضرت علامه طباطبایی ذیل این آیه در تفسیر شریف المیزان چنین فرموده است: « برگشت معناى آيه به اين است كه خداى تعالى موسى (ع) را براى مدت سى شب به درگاه خود و براى گفتگوى با وى نزديك ساخته و ده شب ديگر براى اتمام آن گفتگوها بر آن مدت افزوده و در نتيجه ميقات پروردگارش چهل شب تمام شده است، و اگر حساب را بر روى شبها برده نه روزها و حال آنكه در اين مدت موسى روزها هم در ميقات بسر برده و معمولا در اينگونه موارد حساب روى روزها برده مىشود نه شبها، شايد براى اين است كه غرض از اين ميقات تقرب به درگاه خدا و مناجات با او است كه شبها اختصاص بيشترى براى اين كار داشته و حواس انسان جمعتر و نفس براى انس گرفتن آمادهتر است، آنهم در چنين مناجاتى كه در آن تورات نازل شده است.
هم چنان كه در باره رسول خدا (ص) هم فرموده:"يا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا" تا آنجا كه فرموده:" إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا، إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِيلًا إِنَّ لَكَ فِي النَّهارِ سَبْحاً طَوِيلًا"اى جامه به خويش پيچيده. شب را به جز اندكى. به پا خيز. مگر يك نيمه شب يا اندكى از آن كم كن. يا بر آن بيفزاى و قرآن را به تانى خوان تانى دقيق. كه ما گفتارى گران به تو القا خواهيم كرد. كه در ساعات شب وفاق خاطر بيشتر و گفتار استوارتر است. كه تو را بروز رفت و آمد طولانى است. (سوره مزمل آيه 7) (1)
این همان ایامی است که حضرت موسی کلیم الله به کوه طور رفت و چهل شب در آنجا به مناجات پرداخت و تورات بر او نازل شد. این ایام به اربعین کلیمی مشهور است و بسیاری از اساتید اخلاق به شاگردان خود دستورات ویژه ای را برای استفاده کامل از این اربعین می دهند.
گرچه ممکن است که اکنون چند روزی از آغاز ذیقعده گذشته باشد اما هنوز هم برای شروع دیر نشده است. شاید ساده ترین بهرمندی از این فرصت بی نظیر، چهل روز عهد بستن با خدا برای ترک یکی دو عیب بزرگمان باشد. هر کس با اندک رجوعی به خود، بزگترین ضعف ها و عیب های خود را خواهد شناخت و اگر این شناخت حاصل نشد می توان با ارسال یک پیامک به دوستان و درخواست اینکه « دوستان! عیب های مرا به من هدیه کنید» از آنها بخواهد که بزرگترین عیب های او را در خلوت به او گوشزد کنند. حال می ماند عهدی مردانه با خدای تعالی که چهل روز خود را برای او خالص گرداند و در این اربعین بر ترک این صفات مضموم مداومت کند. هرگاه آن فعل از او سر زد به درگاه باری تعالی توبه کند و استغفار جوید و از شیطان به خدا پناه برد. هرگز ناامید نشود که آرام آرام و با گذشت زمان ترک آن عمل بر او آسان می¬شود و به توفیق الهی و در روزهایی که بهترین آب و هوا را برای عبودیت و بندگی دارد از این عهد خود رستگار خواهد شد.
استاد فرزانه، حضرت آیت الله جوادی آملی درباره این اربعین چنین می¬فرمایند:
«از اول ذيقعده تا دهم ذي حجّه كه اربعين موساي كليم است، اين يك فصل مناسبي است؛ بهار اين كار است. اين اربعين گيري،اين چله نشيني همين است ! وجود مبارك موساي كليم 40 شبانه روز مهمان خدا بود. فرمود : و واعدنا موسي ثلاثين ليلهً فاتممناها بعشر فتمّ ميقات ربّه اربعين ليله. به او وعده ديدار و ملاقات خصوصي داديم؛ آمد به ديدار ما. اوّل 30 شب بود؛ بعد 10 شب اضافه كرديم، راهش باز بود؛ جمعاً شد40 شب.
فرمود : او40 شب مهمان ما بود. چون بركاتي كه در شب نصيب انسان مي شود، در روز نمي شود. روز مشغول كار و گفتن و خريدن و فروختن است؛ در قرآن كريم فرمود: شب را در يابيد. انّ لك في النّهار سبحاً طويلاً. درس است، بحث است، گفتن است، شنيدن است، ديدار است، مصاحبه است، مناظره است؛ با يك كثرت همراهيد. امّا انّ ناشئه اللّيل هي اشدّ وطئاً و اقوم قیلاً. شب يك نشئه اي دارد، شب يك حسابي دارد، يك كتابي دارد ؛ شب كجا، روز كجا ! فرمود : روز، كار فراواني داريد؛ مي گوئيد، مي شنويد، مي خوانيد، مي خوريد؛ اين كارهاي روزتان است. به وجود مبارك پيامبر (ص) فرمود : روز، كارهاي فراواني داري، شب را درياب ! هر كس به جائي رسيد، از شب زنده داري به جائي رسيد.
در طول سال آدم مي تواند چله بگيرد، ولي بهارش اين 40 شب است؛ يعني از اوّل ذي قعده تا دهم ذيحجّه،آدم مواظب دهانش باشد كه غذاي بد وارد نشود؛ مواظب زبانش باشد كه حرف بد نزند؛ مواظب گوشش باشد كه حرف بد نشنود؛ مواظب چشمش باشد كه نگاه بد نكند؛ آنوقت سائر كارها خوب است. اينقدر كارهاي حلال هست كه آدم فرصت نمي كند به سراغ كار حرام برود ! فرمود : لزومي ندارد كه آدم كار خلافي رامرتكب شود، مثل اينكه اينقدر غذاي حلال هست كه ديگر آدم فرصت نمي كند به سراغ غذاي حرام برود!»
سحـــــــــــــرگه رهروي در سرزميني
همــــــــي گفت اين معمّي با قريني
كه اي صوفي شراب آنگه شود صاف
كه در شيشه بمــــــاند اربعيــــــني
همــــــــي گفت اين معمّي با قريني
كه اي صوفي شراب آنگه شود صاف
كه در شيشه بمــــــاند اربعيــــــني
