فشار خون چیست؟

فشار خون بر دو نوع سیستولی و دیاستولی تقسیم و نام‌گذاری می‌گردد که گاهی با نام حد بالا و حد پایین نیز شناخته می‌شود.

فشار موجود در هنگامی‌است که ماهیچه قلب بطور کامل منقبض شده و خون را به درون سرخرگ یا شریان فرستاده باشد و در مقابل٬ هنگامی‌که قلب در حالت استراحت بین دو ضربان به سر می‌برد و خون به واسطه فشار درون رگ‌ها و دریچه‌های درون‌وریدی در حال بازگشت به قلب و پر نمودن بطن راست است.

از دید دانش فیزیک فشار خون به نیرویی گفته می‌شود که توسط خون در جریان، به دیوارهٔ رگ‌ها وارد می‌آید و یکی از علائم اصلی حیات است.فشار یک مفهوم فیزیکی است، مقصود از فشار اشاره به «قدرت» یک مایع متحرک است.

فشار خون با جریان یافتن به شاهرگ‌ها و به رگ‌ها کم می‌شود. اصولاً فشارخون در بخشهای مختلف سیستم گردش خون متفاوت است. معمول‌ترین روش اندازه‌گیری فشار خون به‌وسیله فشارسنج است که با استفاده از ارتفاع جیوه برای اندازه‌گیری فشار خون در حال چرخش در رگ‌ها استفاده می‌کند. با این‌که خیلی از فشارسنج‌های فعلی دیگر از جیوه استفاده نمی‌کنند، فشار خون هنوز در تمام دنیا با mmHg یا میلیمتر جیوه اندازه‌گیری می‌شود.

پرفشاری خون در اکثر مواقع علامتی ندارد و به همین دلیل بسیاری از مردم برای سال ها به فشار خون بالا مبتلا هستند بدون اینکه مطلع باشند.

اگر فشار خون بالا تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند به سرخرگ‌ها و اندام های حیاتی بدن آسیب برساند. به همین دلیل است کـه از آن به عنوان قاتل خاموش نام می‌برند.

گفتنی است،فشارخون نرمال در انسان درحال استراحت در محدوده ۱۰۰ الی ۱۴۰ میلیمترجیوه (سیستولیک) و ۶۰ الی ۹۰ مم/ج (دیاستولیک) قرار دارد.بطور معمول اگر فشار خون بصورت پایدار بالاتر از ۱۴۰ سیستول و ۹۰ دیاستول قرار گیرد٬ پاتولوژی و بیماری محسوب می‌گردد.

 به عارضه افزایش فشار خون بیش از حد طبیعی، هایپرتنسیون و فشار خون بالا یا پرفشاری خون گفته می‌شود. همچنین کاهش فشارخون را هیپوتانسیون می‌نامند.

طبقه سیستول (عدد بالا) دیاستول (عدد پایین)

مطلوب/ طبیعی کمتر از 120 کمتر از 80

پیش فشار خون بالا 120-139 80-89

فشار خون بالا: مرحله 1 140-159 90-99

فشار خون بالا: مرحله 2 160 و بیشتر 100 و بیشتر

تنظیم فشار خون در بدن توسط چند اندام مانند قلب، کلیه، رگ انجام می‌گیرد و علاوه بر رژیم غذایی به ویژه مصرف نمک، هورمونهایی مانند رنین، آنژیوتانسین دو، آدرنالین و آلدوسترون بر آن موثرند.

فشار خون بالا به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می گردد. در دسته اول علت فشار خون بالا مشخص نمی‌باشد و به صورت اولیه ایجاد شده است. در فشار خون ثانویه افزایش فشار خون به دنبال یک بیماری دیگر اتفاق می افتد و آن بیماری را می توان به عنوان علت افزایش فشار خون در نظر گرفت که در صورت کنترل بیماری اصلی، پرفشاری خون نیز به صورت مناسب تری کنترل می گردد.

افرادی که مبتلا به فشار خون بالای اولیه هستند، ممکن است سالها بدون علامت باشند و از بیماری خود اطلاعی نداشته باشند و زمانی متوجه بیماری خود می گردند که دچار علائم (مثل سردرد، تاری و اختلال دید، درد قفسه سینه، سرگیجه و تنگی نفس به هنگام فعالیت) می شوند که در واقع این علایم عوارض فشار خون بالاست، لذا تنها راهی که می توان در زمان مناسب به آن پی برد، اندازه  گیری دوره ای و منظم فشار خون به وسیله دستگاه فشار سنج است.

عوامل خطر در ایجاد فشار خون بالا را می توان به شرح زیر بیان کرد:

سن،جنس،وراثت،چاقی و اضافه وزن،رژیم غذایی،دیابت،کم تحرکی،عوامل اجتماعی و روانی،دخانیات و الکل