اندیشکده آمریکایی «دفاع از دموکراسی» طی تحلیلی در زمینه «تبعات عدم توافق هستهای ایران با گروه 1+5» نوشت: تصور میشود گفتوگوهای هستهای ایران در وین به شکست منجر خواهد شد. ایرانی که تاکنون از نشان دادن مراکز حساس هستهای خود امتناع ورزیده است. در صورت رسیدن به این مرحله، 4 گزینه احتمالی برای کاخ سفید وجود خواهد داشت.
*گزینه اول؛ حمله بیفایده نظامی
بر اساس این گزارش، گزینه اول این است که کاخ سفید از پیگیری حل دیپلماتیک مناقشه هستهای با ایران سرباز زده و حملات پیشگیرانه علیه تاسیسات هستهای این کشور را در دستور کار قرار خواهد داد. اگر چه این گزینه جدی و مخاطره انگیز است، ولی بعید بهنظر میآید. اوباما در انجام چنین عملی بسیار محتاط است زیرا تمامی اعتبار سیاسی و اخلاقی او در خاورمیانه به دنبال بمباران تاسیسات هستهای ایران سقوط خواهد کرد.
*گزینه دوم، اعمال تحریمهای نه چندان جدی
سناریوی دوم این است که کاخ سفید با کنار کشیدن از مذاکرات هستهای و در مسیر اعمال تحریمها گام خواهد برداشت. اما دوباره شاهد عدم جدیت در این مسیر خواهیم بود و ایران شاهد معافیتهای تحریمی خواهد بود.
*گزینه سوم؛ تحریمهای جدید و شدید فاقد کارآیی لازم
سناریوی سوم نیز این است که حتی تحریمهای گزندهتر و جدیدی تصویب شود که سبب آزار تهران شود. بازارهای کنونی انرژی همراه با کاسته شدن از بهای نفت فضای فراوانی را برای کنگره آمریکا در تهدید کردن هر بانکی که در ارتباط با خرید نفت ایران فعالیت دارند یا به ایران امکان دسترسی به منابع مالی خارج از این کشور را می دهند فراهم خواهند کرد اما آیا چنین تحریمهایی به اندازه کافی کارایی خواهند داشت؟
*فقدان منابع اطلاعاتی کامل آمریکا در ایران
در ادامه این گزارش آمده است: آمریکا همچین اطلاعی از بازه زمانی ایران در ساخت بمب هستهای ندارد. بنابر این نیاز است تا منابع اطلاعاتی آمریکا در داخل تاسیسات هستهای ایران برای تشخیص میزان آمادگی و پیشرفت این کشور در مسیر ساخت جنگ افزارهای هستهای حضور داشته باشند و البته کاملا مشخص است که آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا چنین منابعی را در خدمت ندارد.
*واکنش مقام رهبری ایران به تحریمهای جدید
البته در این مسیر آیتالله خامنهای رهبر ایران وجود دارد که به این موج از تحریمها واکنش نشان خواهد داد و دستور شتاب در برنامههای هستهای ایران را صادر خواهد کرد.
*گزینه چهارم؛ حمله نظامی به سوریه به عنوان متحد ایران
و اما گزینه چهارم مقابل آمریکا این است که کاخ سفید سعی خواهد کرد تا با شدت بخشیدن به تحریمهای جدی و نمایش تهدید نظامی باعث تغییر رفتار ایران شود. موردیکه برخی مقامهای ایرانی در حمله مشترک آمریکا و انگلیس در سال 2003 به عراق نسبت به آن احساس خطر کرده بودند.
در این گذار برای دستیابی به حمله نظامی ماندگارتر باید یکی را مورد هدف قرار داد و آن همانا «بشار اسد» رییس جمهور سوریه است. بشار اسد مهمترین متحد ایران در منطقه است و از قدرت پایین آوردن وی به تهران تفهیم میکند که دوره عقب نشینی آمریکا از خاورمیانه و نیز دوره روابط حسنه با ایران به پایان آمده است. این اقدام احتمالا ایران را فلج خواهد کرد اما تصور چنین اقدامی نیز از سوی اوباما دشوار است.
*تمدید زمان مذاکرات؛ بهترین گزینه موجود
در خاتمه این گزارش آمده است: موارد ذکر شده همگی نشان دهنده این است که احتمال زیادی وجود دارد آمریکا و متحدین اروپاییاش در پی تمدید زمان مذاکرات باشند و البتهایران نیز احتمالا با آن موافقت خواهد کرد زیرا اقتصاد ایران به دنبال توافق مقدماتی در سال گذشته بهبود قابل ملاحظهای یافته است و ادامه گفتوگوها بدون هیچ تهدیدی منطقی میباشد.
نتیجهگیری: آمریکا در قبال ایران دیپلماسی توام با ترس دارد
برای کاخ سفید نیز تمدید مجدد مذاکرات جذاب بنظر میرسد و البته تنها مورد باقی مانده توافق رهبری ایران با این مسئله است و این که این امر چقدر برای آمریکا هزینه در بر خواهد داشت. این اندیشکده همچنین دیپلماسی آمریکا در قبال ایران را دیپلماسی همراه با ترس خوانده است.