اما مدیر روابط عمومی فولاد مبارکه اصفهان در حاشیه بازدید از بیستیمن نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها در غرفه گروه رسانه ای خبر، به دفاع از عملکرد این کارخانه درباره مسایل محیط زیستی از جمله مشکل شهر اصفهان، یعنی خشک شدن زاینده رود پرداخت.
محمد ناظمی هرندی در مقابل این سئوال که چرا بعد از بند و سدی که کارخانه شما روی زاینده رود زده است، آبی در این رود جاری نمی شد، به خبرآنلاین گفت: سهم برداشت آب شرکت فولاد مبارکه از رودخانه زاینده رود، تنها 23 میلیون متر مکعب است که این میزان حدود 1.5 درصد از دبی آب این رود محسوب می شود.
مشروح این گفتگو را می خوانید؛
برداشت عمومی این است که صنعت به خصوص فولاد و در استان اصفهان، دو واحد صنعتی ذوب آهن و فولاد مبارکه، آب زیادی را از زاینده رود می خورند، شما چقدر از آب این رود زیبای اصفهان را مصرف می کنید؟
این برداشت غلطی است که صنعت، عامل خشک شدن زاینده رود در اصفهان شده. در سطح کشور، 92 درصد از آب، در بخش کشاورزی مصرف می شود و حدود 6 درصد در بخش شرب استفاده شده و تنها 2 درصد در کل صنعت مصرف می شود. یعنی مصرف آب در صنعت فولاد و شرکتهای خاص فولادی به شدت پایین است. در حوضه آبریز زاینده رود، کل برداشت ما از آب این رودخانه در سال گذشته 23 میلیون متر مکعب آب بوده یعنی در کل، 1.5 درصد از کل حجم آب این رودخانه را ما مصرف کرده ایم، این در حالی است که در ابتدای احداث مجتمع فولاد مبارکه ما مجوز قانونی برداشت 40 میلیون متر مکعب آب برای تولید 2.5 میلیون تن فولاد در سال داشتیم ولی در حال حاضر ما با تولید سالانه حدود 5.5 میلیون تن تولید فولاد، تنها 23 میلیون متر مکعب آب مصرف می کنیم. یعنی 68 درصد کاهش مصرف آب داشته ایم و از مصرف حدود 16 متر مکعب آب به ازای تولید هر تن فولاد به 5 متر مکعب آب در ازای تولید هر تن فولاد رسیدیم.
چرا برای تامین آب مورد نیاز این صنعت، راهکارهای دیگر را تجربه نمی کنید؟
اتفاقا این کار را کرده ایم. هر چند تاکنون تلاشی در ایران برای تامین آب صنعت فولاد به جز از محل رودها نشده ولی در ایران ما برای اولین بار این تلاش را کردیم. به خاطر اینکه مسئولیت اجتماعی ما ایجاب می کرده، با شرکت آبفای اصفهان قرارداد بستیم تا شبکه جمع آوری فاضلاب شهرهای مجاور، مانند مبارکه و زرین شهر رااحداث می کنیم و از محل بازیاف این فاصلاب، بخشی از محل نیاز خود را تامین کنیم. طبق برآوردهای ما حدود 30 سال این فاضلاب در شبکه تصفیه خانه، کارخانه فولاد مبارکه قابل استفاده است.
از سیستم فاضلاب فعال استفاده می کنید یا حوضچه های رسوبی؟
ما بهترین سیستم برای بازیافت فاضلاب را در دست اجرا داریم. این آبی است که در صنعت قابل استفاده است و ما می خواهیم سهم کوچک 1.5 درصدی خود از برداشت آب زاینده رود را باز هم کوچکتر کنیم. آنچه درباره خشک شدن زاینده رود اتفاق افتاده ارتباطی با سهم برداشت آب صنعت فولاد ندارد و مصرف آب در صنعت فولاد به خصوص فولاد مبارکه خیلی کم است و این لفظ که رودخانه زاینده رود را فولاد مبارکه می بلعد، خیلی لفظ خوبی نیست.
پس چرا بعد از سدی که شما روی زاینده رود ساختید، زاینده رود در 27 ماه گذشته، خشک شده؟
شما از سازمان آب اصفهان سئوال کنید، حجم کلی مصرف فولاد مبارکه را به راحتی اعلام می کنند. این یک امر واضح است. ما بابت مصرف آب پول پرداخت می کنیم و کنتورهای به صورت دقیق مصرف ما را اندازه گیری می کند و سهم و درصد ما از این رودخانه مشخص است. ضمن اینکه یادمان نرود، صنعت چقدر در کشور مهم است، قبول است کشاورزی نیز بخشی از الزامات راهبردی کشور است، ولی صنعت نیز به دلیل نرخ اشتغالزایی بالایی که دارد، یکی از الزامات است. همین الان در کشور همه در حال این هستند که بخشی از مشکلات اشتغال از طریق صنعت رفع شود.
اگر شما تنها 1.5 درصد را مصرف می کنید چرا زاینده رود درست دقیقا بعد از سد فولاد مبارکه اصفهان خشک بود؟
دولت برای فولاد مبارکه چون رعایت کاهش مصرف داشته، این سهم را می دهد. باید مسایل دیگر را دید. در مسیر رودخانه، برداشتهای قانونی دیگر نیز وجود دارد. این که سیاست کشور و منابع آب به چه شکل باشد و به چه صورت به منطقه شرق اصفهان آب برسانند، ما در جریان نیستیم. حجم آب و برداشتی ما از آن معلوم است. امروز سیاست دولت این است که آب از اصفهان عبور کند. پس از آن سد که می گویید، آب عبور می کند. این مربوط به ما نیست. یعنی دولت باید منابع آبی کافی داشته باشد که این منابع را به بقیه مصرف کنندگان برساند و در نهایت زاینده رود را به تالاب گاوخونی برساند. واقعیت این است که سهم ما آن چیزی که حس می شود نیست و بسیار کمتر از این میزان است.
نمی شود شما همین 1.5 درصدی که می گویید
برمی دارید را از سایر منابع تامین کنید تا مردم مدام نگویند زاینده رود
بعد از سد فولادمبارکه خشک شده؟
اصلا فرض کنید ما برداشت آب از این رود را نکنیم. میزان 1.5 درصدی که ما برمی داریم اگر به رود برگردد چه مشکلی را حل می کند؟ این برداشت اندک، ارزش افزوده زیادی را به کشور و منطقه برمی گرداند. یعنی به صورت مستقیم برای 20 هزار نفر کار ایجاد می کند و برای 350 هزار نفر به صورت غیرمستقیم از این طریق ایجاد اشتغال شده. این مسئله، باارزشی است.
بعد از باز شدن آب در رودخانه، سهم برداشت شما بیشتر نشده؟
خیر، تفاوتی نکرده و سهم چندانی ما نداریم. 1.5 سهم زیادی نیست و مشکل آب در این رودخانه فراتر از این هست.
ولی انگار باز هم زمزمه هایی است که صنعت فولاد، آب زیادی برداشت می کند؟
ما مشخص کردیم به ازای یک متر مکعب فولاد، این مقدار مصرف آب داریم. این میزانها را برای تولید محصولات کشاورزی مانند گندم و برنج نیز تعیین شده است. ارزش اقتصادی این محصولات نیز پیداست. اگر 10 درصد مصرف آب را کشاورزی بهبود دهیم و بهره وری در روشهای تولید اتفاق بیفتد، یعنی 9 درصد آب کشور، را توانسته ایم احیا کنیم. یعنی 5 برابر مصرف کل صنایع توانسته ایم از هدررفت آب جلوگیری کنیم. ما با این میزان صرفه جویی، 10 برابر مصرف صنعت کشور، می توانیم آب را به چرخه باز گردانیم. هیچ جای دنیا به ازای هر تن فولاد، 5 متر مکعب آب مصرف نمی شود که ما به این میزان رسیده ایم. اگر خط نورد ما کامل شود، ما به میزان 3.5 متر مکعب آب برای مصرف هر تن فولاد می رسیم.
چقدر طول می کشد تا به این رکورد برسید؟
حدود دو سال طول می کشد و احتمالا در سال 95 می گوییم این طرح اجرایی می شود و نیاز ما از آب زاینده رود خیلی کم می شود. همین الان هم ما آب را باز چرخانی می شود.
یکی از مشکلات منطقه همین است که آب سنگین کارخانجات فولاد،
در حوضچه های غیراستاندارد رها می شود و به شدت بدبو و سمی است و به سفره
های زیرزمینی هم نشت می کند؟
بالاخره چند بار آب را که در صنعت فولاد بازچرخانی می کنید، آنقدر سنگین می شود که دیگر آب نیست. حوضچه هایی وجود دارد که لایه های حفاظت شده و عایق شده دارد و این آب با نور خورشید تبخیر می شود و گل سیاه و سنگینی در ته آن می ماند. تصفیه خانه های ما را که ببینید این ذهنیت‌ها از بین می رود. ما تصفیه خانه های بی نظیری داریم.
به همین خاطر است نماینده مبارکه می گوید صنعت فولاد مبارکه به شدت آلاینده است؟ مگر گواهی حفاظت از محیط زیست ندارید؟
واقعیت این است که آقای ایرانپور نماینده مبارکه به ما حمله می کند فولادمبارکه یک صنعت آلاینده است. در حقیقت صنعت فولاد فی ذاته آلوده کننده نیست. چون در کشوری مانند ژاپن با یک پنجم وسعت ما، ده برابر ایران، تولید فولاد دارد. این صنعت، صنعت پاک است به شرطی که استانداردهای جهانی و تجهیزات به روز استفاده کند که ما در فولاد مبارکه این کار را کرده ایم. بعد هم در نظر داشته باشید متولی و مرجع رسمی، علمی و قانونی این گونه اظهارنظرها، سازمان حفاظت از محیط زیست است. نماینده مبارکه این شبهه را ایجاد کرده که فولاد مبارکه تعاملاتی با سازمان محیط زیست دارد و به این سازمان ساختمان داده تا از لیست صنایع آلاینده خارج شود. تفاعهم نامه ما با سازمان محیط زیست در سال 91 بود، ولی ما در سال 87 از لیست خارج شدیم. در تفاهم نامه سال 91 نیز استاندارد وقت، رئیس سازمان محیط زیست وقت، رئیس فولاد مبارکه وقت و خود آقای ایرانپور بوده. همه عوض شده اند به جز ایشان. واقعیت این است طبق یک تفاهم نامه، ما این کار را کرده ایم ولی ارتباطی به خروج ما از لیست صنایع آلاینده ندارد. حالا باید از آقای ایران پور پرسید اگر این تفاهم نامه بد بود، شما چرا که آنجا حضور داشتید، در این باره اعتراض نکردید. معلوم است بحث او، دغدغه محیط زیست نیست و بحث دیگری است و خارج از قواعد علمی صحبت می کند.
