نفت چرا ارزان شد؟
روايت هاي مختلفي در مورد دلايل کاهش قيمت نفت وجود دارد ولي اطلاعاتي که خبرگزاري رويترز منتشر کرده نشان مي دهد که اقدامات ايران در نشست اوپک چندان موثر نبوده تا فضا به سمت خواسته هاي ايران سنگيني کند و در نهايت عربستان برنده بازي اوپک شده است. مدتي قبل نيز اخباري که از وين به تهران مخابره مي شد، نشان مي داد در جريان مذاکرات هسته اي ايران نيز عربستان صعودي نقش کليدي داشته است. رويترز هم اعلام کرده در نشست اوپک عربستان سعودی به تصمیم کشورهایی از اوپک که نفت کمتری تولید می کنند، توجه نکرد و تلاش کرد که اعضای اوپک تصمیم بگیرند که تولید نفت اعضای سازمان کشورهای صادرکنندگان نفت را کاهش ندهند. وقتی که این تصمیم گرفته و خبرش منتشر شد، قیمت نفت بیش از ماههای گذشته سقوط کرد و به کمترین میزان در چهار سال اخیر سید.
رویترز گزارش داده است که جلسه تصمیم گیری اوپک پنج ساعت به طور انجامید و وقتی که علی النعیمی، وزیر نفت عربستان، از جلسه خارج شد، لبخندی بر لب داشت و به خبرنگاران گفت: «این یک تصمیم بزرگ بود.»
اوپک تصمیم گرفته است که مجموع سقف تولید خود را 30 میلیون بشکه در روز حفظ کند که یک میلیون بشکه بیشتر از پیش بینی خود اوپک برای تقاضای نفت در سال آینده میلادی بوده است. وقتی که تصمیم اوپک اعلام شد، قیمت نفت برنت حدود شش دلار کاهش یافت و به بشکه ای 71.25 دلار رسید.
در همين حال و به نقل از سايت صداي اقتصاد، گری راس، مدیر موسسه مطالعاتی پیرا، می گوید: «این آغاز یک جهان جدید برای اوپک است چون دیگر این سازمان نمی تواند به تنهایی بازار را کنترل کند. بازار قیمتها را دیکته می کند و آنها نیز ناچارند که خود را تطبیق دهند.» در نشست اخیر اوپک، کشورهای ونزوئلا و نیجریه درخواست کرده بودند که در حد 2 میلیون بشکه از تولید اوپک کاسته شود و ایران نیز پیشنهاد کاهش یک میلیون بشکه ای را درخواست کرده بود اما اجماع کشورها بر باقی ماندن سقف تولید 30 میلیون بشکه ای بود.جلسه 166 اوپک با حضور 12 عضو این سازمان و همچنین نمایندگانی از کشورهای روسیه و مکزیک به اتمام رسید.
لابي هاي پيش از جلسه پاياني اوپک نشان مي داد کشورهاي عضو خواهان يافتن راهکاري براي افزايش ميزان توليد بودند ولي در پايان نشست، عربستان صعودي برنده بازي شد و سقف توليد کاهش نيافت. تحليلگران حاضر در نشست اوپک نقل مي کردند، اختلافات سياسي ميان ايران و عربستان در موضع گيري هاي اين کشور در نشست اوپک بسيار موثر بوده است.
پيش از آن نيز زنگنه وزير نفت ايران با وزراي نفت ونزوئلا، عراق و عربستان جلساتي خصوصي را تشکيل داده بود. اما در نهايت نيز گفت و گوهاي آنها به نتيجه مطلوبي براي ايران نرسيد.
در پايان نشيت اوپک، وزیر نفت ایران بیژن زنگنه اظهار داشته بود: نتیجه مطابق آنچه ما می خواستیم نبود و به مشورت بیشتر نیاز داریم. برای ما وحدت در داخل اوپک یک اصل است.
از سوی دیگر رافائل رامیرز، وزیر نفت ونزوئلا در هنگام ترک جلسه در حالیکه بسیار عصبانی بنظر می‌رسید از هرگونه اظهار نظری خودداری کرد.
همچنین علی صالح الامیر ، وزیر نفت کویت اظهار داشت که اوپک باید هر قیمتی را که بازار تعیین می کند قبول کند، چه 60 دلار باشد چه 80 دلار و یا 100 دلار. عادل عبدل مهدی وزیر نفت عراق نیز طی اظهاراتی عنوان کرد که به عقیده وی کف قیمتها جهانی نفت خام 65 تا 70 دلار در هر بشکه است.
اولیور جاکوب از کارشناسان شرکت مشاوره ای Petromatrix معتقد است که با شرایط فعلی بنظر می‌رسد که سعودی‌ها در القای ایده خود به سایر اعضاء مبنی بر اینکه قیمتهای نفت خام در کوتاه مدت باید کاهش بیشتری یافته و تا کف 60 دلار در هرتن تنزل یابد، موفق شده است. به عقیده سعودی ها چنین شرایطی باعث خواهد شد تا در دراز مدت بهای نفت خام در سطح 80 دلار در هر بشکه ثبات بیشتری بدست بیاورد . به عبارت دیگر ، برای اعضای اوپک بهتر خواهد بود تا مدت کوتاهی را با قیمتهای ارزانتر سر کنند تا ازشتاب روند توسعه پروژه های بهره برداری از منابع نفت شِل در ایالات متحده آمریکا جلوگیری به عمل آید و لذا در درازمدت سطح قیمت نفت اوپک ثبات بیشتری را در سطح 80 دلار حفظ خواهد کرد.
در همين حال و به نقل از بلومبرگ کارشناسان پيش بيني مي کنند، بهاي نفت تا پايان سال جاري ميلادي و حتي نيمه اول سال 2015 به کمترين ميزان خود طي سال هاي گذشته يعني 60 دلار برسد. در صورتي که چنين اتفاقي رخ دهد، قميت نفت ايران در بازارهاي جهاني به کمتر از بشکه اي 45 دلار تنزل مي يابد.
در ايران سازمان مديريت و برنامه ريزي اعلام کرده براي سال آينده سه سناريوي بودجه اي خواهد داشت. برمبناي اين سناريوها در هرشرايطي ايران تلاش مي کند با کسري بودجه عظيمي مواجه نشود. با اين حال محدوديت هاي مالي بين المللي و نگراني ها در مورد آينده قيمت نفت فضا را تاحدودي نگران کننده ساخته است. 4 ماه قبل مسعود نيلي مشاور اقتصادي رئيس جمهور يادداشتي به دولت هشدار داده بود که با توجه به کاهش قيمت نفت بايد نگران کسري بودجه بود. با این حال علی طیب نیا وزیرامور اقتصادی ودارایی اعلام کرده که کشور با کاهش قیمت نفت با کسری بودجه مواجه نمی شود. او حتی کاهش قیمت نفت را فرصتی برای اقتصاد ایران معرفی کرده تا براساس آن میزان وابستگی اقتصاد کشور به نفت کاهش یابد.
بررسی ها نشان می دهد قیمت نفت به پایین ترین عدد طی چهار سال اخیر رسیده است. فضای تحلیلی نیز اثبات می کند که در شرایط کنونی امکانی برای رشد دوباره قیمت نفت وجود ندارد.
