صراط: این روزها تفریح بخشی از جوان‌های ایرانی حضور در سفره خانه‌ها و بازی با دودهای غلیظ قلیانهایی شده که با هر کام آن، خود را یک قدم به بیماری‌هایی همچون سرطان نزدیک می‌کنند.
شاید نخستین گزینه‌ای که وقتی جوانان ایرانی دور هم جمع می‌شوند آن را به عنوان تفریح خود انتخاب می‌کنند، این باشد: «بریم قلیون بکشیم!»
کافی است سری به چند سفره‌خانه یا قهوه‌خانه در پایتخت بزنید تا ببینید که حتی جوان‌های کم سن‌سال و مدرسه‌ای هم به جرگه قلیان کش‌ها پیوسته‌اند و با ولع خاصی دود قلیان را می‌بلعند و به اشکال مختلف از گوش و بینی و دهان خود خارج می‌کنند.
البته در این میان سفرهخانهها میزبان افراد مختلفی هستند که معمولاُ اکثر آن‌ها را دختران جوان تشکیل می‌دهند، چرا که در قهوه‌خانه‌ها جایی برای حضور بانوان نیست و بالطبع دختران جوان هم برای کشیدن قلیان سفره‌خانه‌های مرکز شهر یا اطراف تهران همچون دربند، درکه، فرحزاد را انتخاب می‌کنند.
سابقه قلیان کشیدن زنان به دوره قاجار باز‌می‌گردد
با استناد به تاریخ می‌توانیم سابقه کشیدن قلیان در بین زنان را به دوره قاجار و حتی قبل‌تر از آن نسبت دهیم.
مورخان می گویند در عصر قاجار قلیان آنقدر اهمیت داشته که مردم هیچ مجلس و میهمانی اعم از روضه خوانی، مجلس فاتحه، عزا، شیرینی خوردن، خواستگاری، مجالس عقد و عروسی و شب نشینی را بدون آن برگزار نمی کردند.
در این میان قلیان کشیدن که کاری اعیانی به حساب می‌آمده آدابی هم برای خود پیدا کرده و بیشتر در جامعه ایرانی نفوذ کرده است.
برای مثال اگر در میهمانی نخستین قلیان به میهمان تعارف شود دلیل بر خوش آمدگویی صاحب پذیرایی به آن فرد است و اگر قلیان دوم و سوم به طرف پیشکش شود معنای آن چیزی جز خداحافظی نیست.
از خوانسار 4 هزار تومانی تا قلیانهای عربی 100 هزار تومانی
قیمت قلیان در سفرهخانهها و قهوه‌خانه‌ها متفاوت است، ضمن اینکه قیمت یک قلیان و یک چای قند پهلو در شمال شهر با جنوب شهر تفاوت فاحشی دارد.
برای مثال قیمت یک قلیان خوانسار معمولی در یک قهوه‌خانه در مرکز شهر 4 تا 5 هزار تومان است، اما همان قلیان در قهوه‌خانه جنوب شهر 3 هزار تومان و در شمال شهر تا 7 هزار تومان هم می‌رسد.
اما در این میان رنگ و لعاب سرویس‌های قلیان که در سفرهخانهها به مشتری ارائه می‌شود بسیار خاص‌تر است و این تنوع در سرویس‌ها هر چقدر بیشتر شود به همان اندازه هم قیمتها سر به فلک می‌کشد.
قیمت قلیانهای میوه‌ای با سرویس‌های ویژه در مرکز شهر بین 20 تا 50 هزار تومان است اما قیمت همان قلیان البته کمی شکیل‌تر و ویژه‌تر در شمال شهر به 100 هزار تومان می‌رسد که مشتری‌های ویژه خود را دارد.
اکثر قلیانهای 20 تومانی با سرویس چای، نبات، خرما و تنقلاتی همچون شکلات یا تخمه همراه است اما همین که کنار این سرویس‌ها میوه یا کیک قرار گیرد، قیمتها را به شکلی نجومی افزایش می‌دهد.
حالا همین قلیان میوه‌ای در شمال شهر با تزئیناتی خاص و سرویسی شامل میوه، باقلوای عربی، شیرینی، آجیل و فال حافظ حدود 100 هزار تومان برای مشتری آب می‌خورد!
اگر موسیقی زنده را هم به فاکتورهای یک سفره‌خانه شیک و اصیل اضافه کنید باید 20 تا 30 درصد بیشتر پول دهید تا از کشیدن قلیان در یک فضای خاص لذت ببرید.
سرو قلیان با طعم شراب!
اکثر طعم‌هایی که در سفرهخانهها برای قلیان استفاده می‌شود یا میوه است یا مخلوطی از شیر با طعم‌های کلاسیک، البته در این میان برای مشتری‌های خاص قلیانهایی با طعم‌های مختلف شراب نیز سرو می‌شود، یعنی تنها تفاوت سرو این قلیان‌ها در ایران با کشورهای خارجی این است که در کشور ما و در خواب غفلت مسئولان تنها در سر قلیان از این نوع تنباکو استفاده می‌شود اما در خارج از کشور علاوه بر تنباکو، تنگ آب قلیان هم به جای آب با شراب پر می‌شود.
بازار این سفرهخانهها معمولاً در ایام نوروز و ایام ماه رمضان گرم‌تر از همیشه است و به فراخور ایام سرویس‌های ویژه‌شان هم تغییر می‌کند
در مقابل سفره‌خانه‌های داخل شهر، سفره‌خانه‌هایی هم در مناطق تفریحی و کوهپایه‌ای تهران وجود دارد که روزانه پذیرای مشتریان مختلفی اعم از مرد و زن و جوان‌های کم سن و سال است، جایی که قیمت منو قلیان و غذاهایش کذایی است اما بهره‌ای از کیفیت نبرده است.
ره‌آورد جدید قلیان برای قلیانکشهای تنبل!
وقتی گرایش به سمت استفاده از قلیان زیاد شود افرادی هم پیدا می‌شوند که از این کلاه نمدی برای خود ببافند و سود کلانی را به جیب بزنند.
«قلیان تلفنی» این روزها به کمک افرادی آمده که در منزل یا محل کار هوس قلیان می‌کنند اما حوصله رفتن به سفره‌خانه یا درست کردن آن در منزل را ندارند، به همین جهت با یک تلفن و یک سفارش قلیان را آماده درب منزل تحویل می‌گیرند.
البته در این شیوه از سرو قلیان دیگر خبری از میوه و آجیل و چای و خرما نیست، یک قیان با انبر و لب‌گیر پکیج تلفنی را تکمیل می‌کند و مشتری باید پس از یک ساعت و با پرداخت مبلغی حدود 20 تا 25 هزار تومان قلیان را به صاحبش تحویل دهد.
قلیانهای میوه‌ای سرطان‌زا است
این در حالی است که تیرماه امسال مسئول دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات با تأکید بر اینکه هر گونه استعمال و عرضه مواد دخانی در اماکن عمومی ممنوع است از مکاتبه با سازمان‌های ذی‌صلاح خبر داده و گفته بود که سفارش قلیانهای تلفنی هم از این قاعده مستثنی نیست و آن را پیگیری خواهیم کرد.
چندی پیش هم طلعت قانع، مسئول ستاد مرکزی اطلاع رسانی دارو و سموم سازمان غذا و دارو بر سرطان‌زا بودن قلیانهای میوه‌ای تأکید کرد و گفت: به دلیل عصاره‌گیری که از این مواد صورت گرفته سرطان‌زایی آن‌ها اثبات شده اما وقتی عملیات گرمادهی و دودزایی انجام می‌شود چندین برابر سرطان‌زایی آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.
قانع اظهار داشت: نکته قابل تامل دیگر این است که بین مارک‌ها و طعم‌های مختلف تفاوت معناداری دیده شده به آن معنا که در تحقیقات آزمایشگاهی صورت گرفته نام محصول و مارک می‌تواند تا 6 برابر سرطان‌زا تر بودن آن‌ها را افزایش دهد.
ارمغان قلیان برای من تنگی‌نفس، تهوع و سرفه‌های مکرر بود
مهسا دختری 22 ساله است که با هیجانی خاص سعی می‌کند دود قلیان به شکل حلقه در فضا پخش کند.
مهسا قلیان را نوعی تفریح دورهمی می‌داند و می‌گوید: با علم به اینکه می‌دانم چقدر ضرر دارد باز هم وقتی با دوستانم دور هم جمع می‌شویم آن را به عنوان تفریح اول انتخاب می‌کنیم.
وی با تأکید بر اینکه در یک سالی که به کشیدن قلیان روی آورده احساس تنگی نفس شدیدی دارد، می‌گوید: متأسفانه وقتی از پله بالا و پایین می‌روم دچار تنگی نفس می‌شوم، گاهی هم تهوع‌های طولانی مدت می‌گیرم، یک مدتی که قلیان را کنار می‌گذارم تا حدودی بهتر می‌شوم اما باز دوباره جمع دوستان من را ترغیب به کشیدن قلیان می‌کند.
مهسا تیرگی و بی طرواتی پوست و سرفه‌های مکرر خود را ناشی از دود قلیان می‌داند و می‌گوید: اولین باری که قلیان کشیدم تا یک هفته سرگیجه رهایم نمی‌کرد.
وارد یکی از سفره‌خانه‌های شلوغ پایتخت می‌شوم، روی یکی از تخت‌ها 7 پسر نوجوان نشسته‌اند که میانگین سنی‌شان بین 13 تا 15 سال است.
گارسون کنار تخت می‌رود و سفارش می‌گیرد، یکی از پسرها با هماهنگی دوستانش سفارش قلیان دو سیب و قلیان نعناع می‌دهد.
گارسون نگاهی به آن‌ها می‌اندازد و می‌گوید: « ما نمی‌تونیم به شماها قلیون بدیم»
پسرها عصبانی می‌شوند و یکی از آن‌ها می‌گوید: «یعنی چی؟! ما بچه نیستیم اینجا هم قلیون ندی مشتری پرونی کردی، واسه ما جا زیاده»
گارسون لبخندی می‌زند و چند دقیقه بعد با دو قلیان بر می‌گردد...
تقریباً هفته‌ای 150 تا 170 هزار تومان برای کشیدن قلیان هزینه می‌کنم
مصطفی و مریم دختر و پسر جوانی هستند که پس از صرف ناهار سفارش قلیان می‌دهند.
وقتی از دختر در مورد کشیدن قلیان سؤال می‌کنم، می‌گوید: «من و نامزدم تقریباً هفته‌ای سه بار میایم اینجا، هم قلیوناش خوبه هم محیطش، مگه آدم تو هفته چندبار می‌تونه بره پارک و سینما؟ اینجا حداقل هر دفعه با یه طعم جدید آشنا میشیم»
مصطفی وسط حرف دختر می‌پرد و با خنده می‌گوید: « البته قیمت قلیون‌ها خیلی بالاست و من تقریباً هفته‌ای 150 تا 170 هزار تومان پیاده میشم، فکر کنم این ماه واسه پرداخت شهریه دانشگاه کم بیارم!»
یاد ندارم در ماه کمتر از 400 هزار تومان بابت قلیان هزینه کرده باشم/ فقط 30 درصد از ریه‌ام سالم مانده
احمد یکی از قلیانکشهای حرفه‌ای است که به ادعای خود از 15 سالگی اولین کام را از این کوزه پر دود گرفته و تا الان هم که 35 سال دارد نتوانسته حتی یک هفته آن را ترک کند.
احمد تک سرفه‌های زیادی دارد، صدایش را صاف می‌کند و می‌گوید: من هرروز بعد از ساعت کاری باید قلیان بکشم، اگر این همه پولی را که پای قلیان گذاشته بودم جمع می‌کردم تا الان حداقل یک خانه کوچک خریده بودم.
وقتی از او می‌پرسم هر ماه چقدر هزینه می‌کند، می‌گوید: بستگی دارد کجا قلیان بکشم اما یاد ندارم در ماه کمتر از 400 هزار تومان بابت قلیان هزینه کرده باشم.
احمد می‌گوید: آخرین باری که به دلیل سرفه‌های مکرر به پزشک مراجعه کردم گفت فقط 30 درصد از ریه‌ام سالم مانده اما متأسفانه من معتاد قلیان شده‌ام.
شاید نخستین گزینه‌ای که وقتی جوانان ایرانی دور هم جمع می‌شوند آن را به عنوان تفریح خود انتخاب می‌کنند، این باشد: «بریم قلیون بکشیم!»
کافی است سری به چند سفره‌خانه یا قهوه‌خانه در پایتخت بزنید تا ببینید که حتی جوان‌های کم سن‌سال و مدرسه‌ای هم به جرگه قلیان کش‌ها پیوسته‌اند و با ولع خاصی دود قلیان را می‌بلعند و به اشکال مختلف از گوش و بینی و دهان خود خارج می‌کنند.
البته در این میان سفرهخانهها میزبان افراد مختلفی هستند که معمولاُ اکثر آن‌ها را دختران جوان تشکیل می‌دهند، چرا که در قهوه‌خانه‌ها جایی برای حضور بانوان نیست و بالطبع دختران جوان هم برای کشیدن قلیان سفره‌خانه‌های مرکز شهر یا اطراف تهران همچون دربند، درکه، فرحزاد را انتخاب می‌کنند.
سابقه قلیان کشیدن زنان به دوره قاجار باز‌می‌گردد
با استناد به تاریخ می‌توانیم سابقه کشیدن قلیان در بین زنان را به دوره قاجار و حتی قبل‌تر از آن نسبت دهیم.
مورخان می گویند در عصر قاجار قلیان آنقدر اهمیت داشته که مردم هیچ مجلس و میهمانی اعم از روضه خوانی، مجلس فاتحه، عزا، شیرینی خوردن، خواستگاری، مجالس عقد و عروسی و شب نشینی را بدون آن برگزار نمی کردند.
در این میان قلیان کشیدن که کاری اعیانی به حساب می‌آمده آدابی هم برای خود پیدا کرده و بیشتر در جامعه ایرانی نفوذ کرده است.
برای مثال اگر در میهمانی نخستین قلیان به میهمان تعارف شود دلیل بر خوش آمدگویی صاحب پذیرایی به آن فرد است و اگر قلیان دوم و سوم به طرف پیشکش شود معنای آن چیزی جز خداحافظی نیست.
از خوانسار 4 هزار تومانی تا قلیانهای عربی 100 هزار تومانی
قیمت قلیان در سفرهخانهها و قهوه‌خانه‌ها متفاوت است، ضمن اینکه قیمت یک قلیان و یک چای قند پهلو در شمال شهر با جنوب شهر تفاوت فاحشی دارد.
برای مثال قیمت یک قلیان خوانسار معمولی در یک قهوه‌خانه در مرکز شهر 4 تا 5 هزار تومان است، اما همان قلیان در قهوه‌خانه جنوب شهر 3 هزار تومان و در شمال شهر تا 7 هزار تومان هم می‌رسد.
اما در این میان رنگ و لعاب سرویس‌های قلیان که در سفرهخانهها به مشتری ارائه می‌شود بسیار خاص‌تر است و این تنوع در سرویس‌ها هر چقدر بیشتر شود به همان اندازه هم قیمتها سر به فلک می‌کشد.
قیمت قلیانهای میوه‌ای با سرویس‌های ویژه در مرکز شهر بین 20 تا 50 هزار تومان است اما قیمت همان قلیان البته کمی شکیل‌تر و ویژه‌تر در شمال شهر به 100 هزار تومان می‌رسد که مشتری‌های ویژه خود را دارد.
اکثر قلیانهای 20 تومانی با سرویس چای، نبات، خرما و تنقلاتی همچون شکلات یا تخمه همراه است اما همین که کنار این سرویس‌ها میوه یا کیک قرار گیرد، قیمتها را به شکلی نجومی افزایش می‌دهد.
حالا همین قلیان میوه‌ای در شمال شهر با تزئیناتی خاص و سرویسی شامل میوه، باقلوای عربی، شیرینی، آجیل و فال حافظ حدود 100 هزار تومان برای مشتری آب می‌خورد!
اگر موسیقی زنده را هم به فاکتورهای یک سفره‌خانه شیک و اصیل اضافه کنید باید 20 تا 30 درصد بیشتر پول دهید تا از کشیدن قلیان در یک فضای خاص لذت ببرید.
سرو قلیان با طعم شراب!
اکثر طعم‌هایی که در سفرهخانهها برای قلیان استفاده می‌شود یا میوه است یا مخلوطی از شیر با طعم‌های کلاسیک، البته در این میان برای مشتری‌های خاص قلیانهایی با طعم‌های مختلف شراب نیز سرو می‌شود، یعنی تنها تفاوت سرو این قلیان‌ها در ایران با کشورهای خارجی این است که در کشور ما و در خواب غفلت مسئولان تنها در سر قلیان از این نوع تنباکو استفاده می‌شود اما در خارج از کشور علاوه بر تنباکو، تنگ آب قلیان هم به جای آب با شراب پر می‌شود.
بازار این سفرهخانهها معمولاً در ایام نوروز و ایام ماه رمضان گرم‌تر از همیشه است و به فراخور ایام سرویس‌های ویژه‌شان هم تغییر می‌کند
در مقابل سفره‌خانه‌های داخل شهر، سفره‌خانه‌هایی هم در مناطق تفریحی و کوهپایه‌ای تهران وجود دارد که روزانه پذیرای مشتریان مختلفی اعم از مرد و زن و جوان‌های کم سن و سال است، جایی که قیمت منو قلیان و غذاهایش کذایی است اما بهره‌ای از کیفیت نبرده است.
ره‌آورد جدید قلیان برای قلیانکشهای تنبل!
وقتی گرایش به سمت استفاده از قلیان زیاد شود افرادی هم پیدا می‌شوند که از این کلاه نمدی برای خود ببافند و سود کلانی را به جیب بزنند.
«قلیان تلفنی» این روزها به کمک افرادی آمده که در منزل یا محل کار هوس قلیان می‌کنند اما حوصله رفتن به سفره‌خانه یا درست کردن آن در منزل را ندارند، به همین جهت با یک تلفن و یک سفارش قلیان را آماده درب منزل تحویل می‌گیرند.
البته در این شیوه از سرو قلیان دیگر خبری از میوه و آجیل و چای و خرما نیست، یک قیان با انبر و لب‌گیر پکیج تلفنی را تکمیل می‌کند و مشتری باید پس از یک ساعت و با پرداخت مبلغی حدود 20 تا 25 هزار تومان قلیان را به صاحبش تحویل دهد.
قلیانهای میوه‌ای سرطان‌زا است
این در حالی است که تیرماه امسال مسئول دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات با تأکید بر اینکه هر گونه استعمال و عرضه مواد دخانی در اماکن عمومی ممنوع است از مکاتبه با سازمان‌های ذی‌صلاح خبر داده و گفته بود که سفارش قلیانهای تلفنی هم از این قاعده مستثنی نیست و آن را پیگیری خواهیم کرد.
چندی پیش هم طلعت قانع، مسئول ستاد مرکزی اطلاع رسانی دارو و سموم سازمان غذا و دارو بر سرطان‌زا بودن قلیانهای میوه‌ای تأکید کرد و گفت: به دلیل عصاره‌گیری که از این مواد صورت گرفته سرطان‌زایی آن‌ها اثبات شده اما وقتی عملیات گرمادهی و دودزایی انجام می‌شود چندین برابر سرطان‌زایی آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.
قانع اظهار داشت: نکته قابل تامل دیگر این است که بین مارک‌ها و طعم‌های مختلف تفاوت معناداری دیده شده به آن معنا که در تحقیقات آزمایشگاهی صورت گرفته نام محصول و مارک می‌تواند تا 6 برابر سرطان‌زا تر بودن آن‌ها را افزایش دهد.
ارمغان قلیان برای من تنگی‌نفس، تهوع و سرفه‌های مکرر بود
مهسا دختری 22 ساله است که با هیجانی خاص سعی می‌کند دود قلیان به شکل حلقه در فضا پخش کند.
مهسا قلیان را نوعی تفریح دورهمی می‌داند و می‌گوید: با علم به اینکه می‌دانم چقدر ضرر دارد باز هم وقتی با دوستانم دور هم جمع می‌شویم آن را به عنوان تفریح اول انتخاب می‌کنیم.
وی با تأکید بر اینکه در یک سالی که به کشیدن قلیان روی آورده احساس تنگی نفس شدیدی دارد، می‌گوید: متأسفانه وقتی از پله بالا و پایین می‌روم دچار تنگی نفس می‌شوم، گاهی هم تهوع‌های طولانی مدت می‌گیرم، یک مدتی که قلیان را کنار می‌گذارم تا حدودی بهتر می‌شوم اما باز دوباره جمع دوستان من را ترغیب به کشیدن قلیان می‌کند.
مهسا تیرگی و بی طرواتی پوست و سرفه‌های مکرر خود را ناشی از دود قلیان می‌داند و می‌گوید: اولین باری که قلیان کشیدم تا یک هفته سرگیجه رهایم نمی‌کرد.
وارد یکی از سفره‌خانه‌های شلوغ پایتخت می‌شوم، روی یکی از تخت‌ها 7 پسر نوجوان نشسته‌اند که میانگین سنی‌شان بین 13 تا 15 سال است.
گارسون کنار تخت می‌رود و سفارش می‌گیرد، یکی از پسرها با هماهنگی دوستانش سفارش قلیان دو سیب و قلیان نعناع می‌دهد.
گارسون نگاهی به آن‌ها می‌اندازد و می‌گوید: « ما نمی‌تونیم به شماها قلیون بدیم»
پسرها عصبانی می‌شوند و یکی از آن‌ها می‌گوید: «یعنی چی؟! ما بچه نیستیم اینجا هم قلیون ندی مشتری پرونی کردی، واسه ما جا زیاده»
گارسون لبخندی می‌زند و چند دقیقه بعد با دو قلیان بر می‌گردد...
تقریباً هفته‌ای 150 تا 170 هزار تومان برای کشیدن قلیان هزینه می‌کنم
مصطفی و مریم دختر و پسر جوانی هستند که پس از صرف ناهار سفارش قلیان می‌دهند.
وقتی از دختر در مورد کشیدن قلیان سؤال می‌کنم، می‌گوید: «من و نامزدم تقریباً هفته‌ای سه بار میایم اینجا، هم قلیوناش خوبه هم محیطش، مگه آدم تو هفته چندبار می‌تونه بره پارک و سینما؟ اینجا حداقل هر دفعه با یه طعم جدید آشنا میشیم»
مصطفی وسط حرف دختر می‌پرد و با خنده می‌گوید: « البته قیمت قلیون‌ها خیلی بالاست و من تقریباً هفته‌ای 150 تا 170 هزار تومان پیاده میشم، فکر کنم این ماه واسه پرداخت شهریه دانشگاه کم بیارم!»
یاد ندارم در ماه کمتر از 400 هزار تومان بابت قلیان هزینه کرده باشم/ فقط 30 درصد از ریه‌ام سالم مانده
احمد یکی از قلیانکشهای حرفه‌ای است که به ادعای خود از 15 سالگی اولین کام را از این کوزه پر دود گرفته و تا الان هم که 35 سال دارد نتوانسته حتی یک هفته آن را ترک کند.
احمد تک سرفه‌های زیادی دارد، صدایش را صاف می‌کند و می‌گوید: من هرروز بعد از ساعت کاری باید قلیان بکشم، اگر این همه پولی را که پای قلیان گذاشته بودم جمع می‌کردم تا الان حداقل یک خانه کوچک خریده بودم.
وقتی از او می‌پرسم هر ماه چقدر هزینه می‌کند، می‌گوید: بستگی دارد کجا قلیان بکشم اما یاد ندارم در ماه کمتر از 400 هزار تومان بابت قلیان هزینه کرده باشم.
احمد می‌گوید: آخرین باری که به دلیل سرفه‌های مکرر به پزشک مراجعه کردم گفت فقط 30 درصد از ریه‌ام سالم مانده اما متأسفانه من معتاد قلیان شده‌ام.
