مهمترین رویدادهای عراق در سال 93

مهمترین رویداد سیاسی عراق

مهمترین تحول سال گذشته عراق، برگزاری انتخابات پارلمانی بود، رویدادی که با شرکت 36 ائتلاف سیاسی در 30 آوریل(10  اردیبهشت 93) برگزار شد. البته عراقی های مقیم خارج روزهای هفتم و هشتم اردیبهشت به پای صندوق های رای رفتند. هشتم اردیبهشت هم صندوق های اخذ رای شاهد حضور نیروهای امنیتی، زندانیان، کارمندان وزارت بهداشت و همچنین بیماران بستری شده در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی بود. در این انتخابات،‌ 328 نماینده منتخب مردم به پارلمان عراق راه یافتند.

صبح روز چهارشنبه 10 اردیبهشت، عراق جدید پس از صدام شاهد سومین انتخابات پارلمانی بود، انتخاباتی که در تمام مناطق عراق حتی استان ناآرام الانبار برگزار شد، 20 میلیون و 437 هزار و 712 نفر واجد شرایط رای دادن در این رویداد مهم بودند، تعداد نامزدها بر اساس آمار ارائه شده از سوی کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق، 9 هزار و 31 نفر شامل شش هزار و 424 مرد و دو هزار و 707 زن بود که برای کسب 328 کرسی پارلمان جدید، رقابت سخت و فشرده ای را با یکدیگر انجام دادند.

ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی با کسب 92 کرسی، بیشترین تعداد آرا و کرسی ها را از آن خود کرد و پس از آن فراکسیون المواطن به رهبری سید عمار حکیم با کسب 29 کرسی، فراکسیون الاحرار وابسته به جریان صدر با کسب 28 کرسی، فهرست متحدون(اقلیت اهل سنت) با 23 کرسی، ائتلاف  الوطنیه به رهبری ایاد علاوی بزرگترین بازنده انتخابات سال گذشته با کسب تنها 21 کرسی، حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی با کسب 19 کرسی، حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق با کسب 19 کرسی و ائتلاف العربیه به رهبری صالح مطلک با کسب 10 کرسی در رده های بعدی قرار گرفتند. کرسی های باقی مانده را هم گروه ها و احزاب کوچک تر به خود اختصاص دادند.

برگزاری موفق و شفاف انتخابات پارلمانی اخیر عراق، نقشه های تروریستها و حامیانشان را که خواهان برگزار نشدن آن بودند، نقش بر آب کرد تا مهر تاییدی بر توانمندی و مدیریت هوشمندانه دولت و هوشیاری و اقتدار ارتش و نیروهای امنیتی عراق باشد.

اما اعلام حضور بیش از 12 میلیون و 101 هزار نفر از واجدان شرایط رای دادن یعنی حدود 60 درصد در سومین انتخابات پارلمانی پس از صدام با وجود حملات و تهدیدهای فزاینده گروههای تروریستی تکفیری و کارشکنی برخی طرفها و شرایط خاصی که برخی مناطق عراق از جمله الانبار به سبب اقدامات خشونت آمیز گروههای تروریستی مورد حمایت مخالفان روند سیاسی پس از صدام یعنی رژیمهای مرتجع عرب حاشیه خلیج فارس، یک موفقیت و  دستاورد بزرگ برای دولت و ملت عراق بود، نکته ای که مدعیان دموکراسی و انتخابات آزاد یعنی غربی ها هم بر آن مهر تایید زدند، البته از نقش بی بدیل و تعیین کننده مرجعیت عالی شیعه در ترغیب قشرهای مختلف مردم به مشارکت گسترده در انتخابات و همچنین نقش آفرینی شخصیتهای مذهبی اهل سنت که از ریاض و دوحه دستور نمی گیرند، از نکات قابل توجه انتخابات سال گذشته بود.

سقوط موصل؛ رونمایی از اشغالگران جدید و سرطانی که پیکر عراق را بیمار کرد

در حالی که مدت زیادی از مهمترین رویداد سیاسی عراق در سال گذشته نگذشته بود که عراقی ها خبر بسیار تکان دهنده و تلخی را باور کردند، سقوط موصل مرکز استان نینوی، شوک بزرگی به همه ملت عراق وارد. گروه تروریستی تکفیری داعش با همدستی برخی طرف های داخلی به ویژه بعثی های صدامی و هماهنگی اتاق عملیاتی خود در پایتخت های برخی کشورهای عربی و غربی، در یک توطئه هماهنگ، دومین شهر بزرگ عراق و برخی مناطق دیگر غرب عراق را به اشغال خود درآوردند.

اشغال موصل به دست داعش و گروه های همدست این گروه تکفیری در روز دهم ژوئن برابر با 20 خرداد 93 شهر موصل مرکز استان نینوی و برخی مناطق دیگر را به اشغال خود درآورند.

نقطه تاریک اشغال موصل توسط داعش، واکنش سئوال برانگیز هزاران نیروی ارتشی و عقب نشینی آن ها از مواضع خود و گذاشتن سلاح ها و تجهیزات خود در موصل است که تروریست های تکفیری بر آن مسلط شدند و پس از آن دیگر مناطق را اشغال کردند. شهرهای تکریت زادگاه صدام معدوم و فلوجه از دیگر شهرهای مهمی بود که به اشغال داعش درآمد.

همدستان داعش در اشغال موصل

شکی نیست که سقوط ناگهانی موصل دومین شهر بزرگ عراق با جمعیت دو میلیونی از یک توطئه و نقشه قبلی پرده برمی دارد و اینکه این طرح بدون حمایت برخی طرف ها به این سرعت و سادگی امکان اجرا نداشت.

رسانه های عراق از پیوستن شمار زیادی از اعضای گروه های تروریستی دیگر و ستون پنجم داخل موصل در اشغال این شهر به تروریست های تکفیری داعش خبر داده بودند که شامل عناصر و جریان های وابسته به حزب منحل شده بعث،‌افسران بعثی صدام، گروه موسوم به جیش المجاهدین که در سال 2003 پس از سقوط صدام شکل گرفت،‌گروه تروریستی النقشبندیه به سرکردگی عزت الدوری معاون صدام معدوم، گروه موسوم به الجیش الاسلامی فی العراق، گروه تروریستی موسوم به ثوره العشرین و گروه موسوم به جیش انصارالسنه بودند. فرار فرماندهان و سربازان ارتش از اهالی موصل، تکریت و مناطق غربی که اکثر آن ها با گروه های تروریستی مسلح در ارتباط بودند،‌ به اشغال موصل کمک شایانی کردند.

اهداف داعش در عراق

اهداف گروه تروریستی داعش هم برای همه آشکار شده است : فروپاشی  دولت و کشور عراق و جایگزین کردن دولت تروریستی مبتنی بر کشتار دسته جمعی و جنایات جنگی و جنایات علیه انسانیت. داعشی ها با هدف تحقق این هدف شوم به تلاش های خود برای اشغال مناطق دیگری از عراق و سوریه و کشورهای دیگر ادامه می دهند،‌هر چند عملیات بزرگ آزادسازی استان صلاح الدین، آن ها را غافلگیر کرده است.

سیطره تروریست های داعش به سرکردگی ابوبکرالبغدادی که خود را خلیفه خوانده است، در استان های نینوی، صلاح الدین، الانبار و برخی مناطق کرکوک و دیالی سبب آواره شدن صدها هزار عراقی به سمت منطقه کردستان، مرکز و جنوب عراق شد.

فرصت طلبی جدایی طلبان

در حالی که اشغال موصل و مناطق دیگری از عراق می رفت تا به فروپاشی عراق منجر شود،‌برخی سران منطقه کردستان عراق و به طور مشخص مسعود بارزانی رئیس این منطقه به صراحت از جدایی سخن گفت .

اشغال شهرهای سنجار و تلعفر با ثبت هولناک ترین جنایات ضد بشری تروریست های تکفیری مدعی خلافت اسلامی علیه قشرهای مختلف مردم به ویژه  اقلیت های دینی در حافظه مردم عراق همراه شد.

مرجعیت هوشیار سد راه داعش و حامیانش شد

در حالی که دامنه تجاوزگری تروریست های داعش به دروازه های بغداد رسیده بود و حتی برخی رسانه های معاند ملت عراق از سقوط قریب الوقوع پایتخت سخن می گفتند. مرجعیت دینی هوشیار و بصیر نجف اشرف بار دیگر در حساس ترین شرایط عراق تصمیمی بزرگی گرفت و با صدور فتوای جهاد کفائی، معادلات را به نفع ملت، دولت و ارتش این کشور تغییر داد و سیلی محکمی به تروریست های تکفیری و متحدانشان وارد کرد.

صدور فتوای مرجعیت عالی دینی عراق کافی بود تا سیل نیروهای داوطلب مردمی از طیف ها و مذاهب مختلف از جمله اهل سنت و مسیحی به سوی مراکز ثبت نام سرازیر شود و لشکری از نیروهای آماده مردمی برای نبرد با تکفیری ها تشکیل شود.

الحشد الشعبی یا "نیروهای داوطلب مردمی"به یک واژه ماندنی در قاموس واژگان عراقی تبدیل شد، نیروهایی که با وجود اتهام زنی و هجمه رسانه های برخی کشورهای عربی و داخلی همسو با آن ها که نگاه طایفه ای خود را همچنان به عراق کنار نگذاشته اند، توانستند سد محکمی در برابر تجاوزگری های تروریست های تکفیری ایجاد کنند و مهمترین نتیجه شکل گیری این نیروها، دور شدن خطر سقوط بغداد بود که با موجی از حملات انتحاری و بمب های دست ساز روبرو شده بود.

مهمترین محورهای نبرد با داعش در عراق

نیروهای پیشمرگه منطقه کردستان عراق در کنار نیروهای داوطلب مردمی و نیروهای ارتش و پلیس در یک هماهنگی تحسین برانگیز در عملیات های نظامی موفقیت آمیز، مناطق متعددی را از سیطره و اشغال داعش آزاد کردند.

مهمترین محورهای نبرد با داعش،‌شهرک سنجار در نزدیکی مرزهای سوریه و شهرک بیجی که بزرگترین پالایشگاه نفت عراق در آن واقع است و شهر الرمادی و اطراف آن بود. شهری که ارتش عراق پس از درگیری های شدید با داعش، آن را از تکفیری ها پاکسازی کرد.  منطقه سنجار موطن اقلیت ایزیدی بود که در معرض کشتار دسته جمعی به دست تکفیری ها قرار گرفت و صدها نفر کشته و زنان و دخترانشان ربوده و به کنیزی برده شدند.

تشکیل ائتلاف ادعایی آمریکا علیه داعش

آمریکا به بهانه مقابله با داعش، ائتلافی را موسوم به ائتلاف بین المللی مقابله با داعش ایجاد کرد که حضور کشورهای حامی تروریسم همچون عربستان در آن، تردیدها و بدبینی ها را درباره اهداف و نیت اصلی کاخ سفید از تشکیل آن افزایش داد که بعدها با افشای پرتاب محموله های تسلیحاتی و پشتیبانی از سوی جنگنده های وابسته به  ائتلاف برای تروریست های داعش، پشت پرده تشکیل این ائتلاف فاش شد.

برخی تحلیلگران سیاسی معتقدند که حملات هوایی جنگنده های ائتلاف هیچ نتیجه ای نداشته بلکه بر عکس از ابتدای حملات ائتلاف،‌نفوذ و تجاوزگری داعش در خاک عراق افزایش یافت.

تشکیل دولت جدید عراق در سایه بحران امنیتی شدید

شاید تنها حادثه مثبت و دلگرم کننده برای عراقی ها در سالی که گذشت با توجه به حجم مصایب و جنایاتی که ورود تروریست های تکفیری داعش بر آن ها وارد کرد،‌ برگزاری انتخابات پارلمانی و تشکیل دولت جدید بود که به انتخاب رئیس جدید برای پارلمان یعنی سلیم الجبوری سنی مذهب، رئیس جمهوری(کرد سنی) و در نهایت انتخاب نخست وزیر جدید یعنی حیدرالعبادی(شیعی) منجر شد.

حیدرالعبادی در 11 آگوست 2014 برابر با 20 مرداد 93 از سوی فواد معصوم که جانشین جلال طالبانی بیمار شد،‌ماموریت تشکیل دولت جدید عراق را برعهده گرفت. العبادی نیز دولت وحدت ملی را با تکیه بر توافق سیاسی و برنامه وزارتی جدید تشکیل داد که اولویت را به اصلاح فراگیر داد.

آزادی چند منطقه مهم از اشغال داعش

در نیمه دوم عمر دولت جدید به رهبری حیدرالعبادی موفقیت های ملموسی در صحنه میدانی و عملیات نظامی و آزادسازی مناطق اشغال شده از سوی داعش شامل آمرلی،‌جرف الصخر و مناطق جبل(کوه) سنجار که صدها خانواده ایزیدی در محاصره داعش بودند، الضلوعیه و اطراف شهر بلد در استان صلاح الدین برای عراقی ها رقم خورد.

اوایل دی ماه سال گذشته،  دولت جدید عراق چالش مهمی را با تصویب بودجه عمومی سال 2015 میلادی با رقم 123 میلیارد دینار(107 میلیارد دلاری) با کسری حدود 20 میلیارد دلاری بر اساس نفت بشکه ای 60 دلار پشت سر گذاشت.

حیدر العبادی مبارزه با فساد و مفسدان را اولویت دولت خود در کنار مبارزه با تروریسم دانسته بود که به گفته وی از موانع سازندگی و ثبات و شکوفایی عراق است.

نگرانی از بازگشت نظامیان بیگانه به عراق

نکته دیگر درباره سال گذشته، به نگرانی ها از بازگشت نظامیان بیگانه به ویژه نیروهای زمینی آمریکا به عراق به بهانه مبارزه با داعش پس از تشکیل ائتلاف ادعایی در این زمینه برمی گردد. در بحبوحه این نگرانی ها بود که استیوارت جونز سفیر جدید آمریکا در بغداد گفته بود آمریکا به توافقی با دولت عراق در خصوص اعطای مصونیت از پیگرد قضایی به نظامیان آمریکایی در عراق دست یافته است. این اظهارات انتقادهای شدید محافل عراقی را به  دنبال داشت به طوری که سبب شد تا العبادی اعطای هرگونه مصونیت به نظامیان آمریکایی در داخل کشورش را تکذیب کند و آن را بی پایه و اساس بداند.

بهبود روابط بغداد و اربیل

بروز بحران امنیتی و سیطره تروریست های داعش بر مناطق زیادی از جمله مناطق نفت خیز،‌ به نزدیک شدن بغداد و  اربیل به یکدیگر و تلاش آن ها برای ایجاد راهی برای نجات منجر شد به همین سبب توجه آن ها به مسائل سیاسی کمتر شد و آن ها راه حل اقتصادی را مهمتر خواندند.

در ابتدای دسامبر(آذر 93) دولت مرکزی عراق به توافقی با دولت محلی منطقه کردستان عراق برای حل اختلافات در خصوص صادرات نفت و بودجه دست یافت با این حال،‌این توافق به ماده 140 قانون اساسی و فعال سازی نظام فدرالی که کردها همواره پس از سقوط صدام تمایل شدید خود را به آن نشان داده اند، اشاره نکرده است.

تلاش عراق برای توسعه روابط با کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای

همزمان با ادامه تحرکات گروه های تروریستی و عملیات نیروهای امنیتی و مردمی در مبارزه با آن ها،‌دولت عراق هم تلاش هایی را برای گسترش روابط با کشورهای دیگر انجام داد. در این زمینه ابراهیم الجعفری وزیر خارجه جدید عراق در آذر ماه 93 از تمایل عراق برای گشایش صفحه جدیدی در روابط با کشورهای همسایه عربی به ویژه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس خبر داد و گفت روابط عراق و عربستان شاهد بهبودی ملموس در برهه اخیر بوده است. همزمان فواد معصوم رئیس جمهور عراق و سلیم الجبوری رئیس پارلمان این کشور به برخی کشورهای عربی از جمله عربستان سفر کردند. با این حال تحرکات مثبت دولتمردان عراق سبب تغییر چندانی در موضع کشورهایی که موضع خصمانه ای علیه این کشور از زمان سرنگونی صدام اتخاذ کرده بودند، نشد.

سالی خونین برای مردم عراق

تجاوز خطرناک ترین تروریست های جهان به خاک عراق و ارتکاب جنایات هولناک از سوی آن ها در مناطق اشغال شده علیه همه قشرها و مذاهب، سال گذشته را به سالی خونین برای عراقی ها تبدیل کرد به طوری که بر اساس گزارش منابع رسمی،‌بیش از 15 هزار نفر در سال گذشته کشته و بیش از 22 هزار نفر زخمی شدند که اکثر آن ها را زنان و کودکان تشکیل می دادند.

بدترین سال از نظر وضعیت انسانی

هجوم بی رحمانه تروریست های تکفیری به برخی مناطق عراق، سبب آواره شدن صدها هزار نفر به مناطق دیگر شد، موج آوارگی مردم مناطق تحت اشغال داعش پس از سیطره داعش بر برخی شهرها و مناطق، باعث شد تا عراق در سال گذشته، بدترین سال از نظر وضعیت انسانی را به خود اختصاص دهد. گزارش های ارائه شده از سوی سازمان ملل متحد نشان می دهد که حدود دو میلیون عراقی در سال گذشته در پی اشغال مناطقی از عراق توسط تروریست های تکفیری و جنایات هولناک آن ها، آواره شدند.

به گزارش تسنیم،‌با گذشت زمان استراتژی گروه تکفیری داعش برای عراقی ها به ویژه مردم مناطق تحت اشغال روشن شد که شامل کاشتن بذر تفرقه نژادی و دینی و فتنه مذهبی، از بین بردن زیر ساخت های دولتی و ایجاد رعب و وحشت میان قشرهای مختلف ملت عراق بود.

عملیات بزرگ لبیک یا رسول الله(ص)

اول مارس 2015 برابر با دهم اسفند 93،‌بزرگترین عملیات آزادسازی کامل استان صلاح الدین از اشغال تروریست های تکفیری با عنوان "لبیک یا رسول الله" آغاز شد که این عملیات با حضور ده ها هزار نیروی امنیتی و داوطلب مردمی و عشایر با موفقیت های چشمگیری همراه شده و مهمترین نتیجه آن کنترل شهر تکریت پس از سرکوب تروریست های داعش بوده است. ناحیه العلم و دور و ناحیه البغدادی از مهمترین مناطقی بود که از لوث داعش پاکسازی شد.

نقش انکارناپذیر ایران در نبرد با داعش

تاکیدهای مستمر مقامات عراقی از جمله شخص رئیس جمهوری، نخست وزیر و مقامات دیگر درباره نقش ایران در نبرد تمام عیار عراق با داعش، دلیل دیگری بر موضع مثبت و اصولی جمهوری اسلامی ایران در برابر کشور همسایه و اهمیتی که برای امنیت و ثبات عراق قائل می شود، به شمار می رود. کمک های ایران که به گفته مقامات  عراقی شامل کمک های مشاوره نظامی و تسلیحاتی بوده است، نقش بسزایی در موفقیت های پیاپی نیروهای ارتش و مردمی عراق بر تروریست های تکفیری داشته است. نقش ایران به قدری در تغییر معادلات صحنه میدانی عراق و نبرد با تروریست ها به نفع عراقی ها تاثیرگذار و حیاتی بود که هادی العامری فرمانده نیروهای داوطلب مردمی عراق تاکید کرده بود اگر حمایت های ایران نبود، بغداد سقوط می کرد.

با این حال ادامه نقش منفی و مخرب برخی کشورهای عربی که مدعی عزم خود برای عادی سازی روابط با عراق بودند به ویژه عربستان در عراق از نقاط منفی سال گذشته بود،‌هلاکت تروریست های سعودی و کشف سلاح هایی از داعش که منشاء آن عربستان بود،‌از مهمترین دلایل اصرار آل سعود بر موضع تخریبی و منفی در عراق بود.

یکی از هولناک ترین جنایات تروریست های تکفیری، کشتار صدها نفر در پایگاه اسپایکر بود که به فهرست تاریک جنایات مزدوران مورد حمایت برخی کشورهای عربی و غربی اضفاه شد.

بزرگترین راهپیمایی دینی مردمی جهان در عراق

سال گذشته نیز همچون سال های قبل از آن، مهمترین راهپیمایی دینی مردمی در عراق در اربعین حسینی برگزار شد که طی آن به گفته مقامات عراقی بیش از 20 میلیون عراقی از مناطق مختلف با پای پیاده با وجود تهدیدهای آشکار تروریست های تکفیری به سمت کربلای معلی برای شرکت در مراسم اربعین حسینی(ع) حرکت کردند، مراسمی که سال گذشته با شکوه هر چه تمام تر، صحنه های زیبایی از عشق و دلبستگی و وفاداری به اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) را به نمایش گذاشت، از خارج عراق هم بیش از یک میلیون و نیم محب اهل بیت(ع) در مراسم اربعین شرکت کردند که اکثر آن ها از جمهوری اسلامی ایران بودند.

اهانت آشکار شیخ الازهر به مردم عراق

در آخرین روزهای سال گذشته،‌همزمان با موفقیت ها و پیروزی های بزرگ نیروهای ارتش و داوطلب مردمی بر تروریست های تکفیری، الازهر مصر با اتخاذ موضع خصمانه  علیه نیروهای مردمی عراق، در راستای تقویت روحیه از هم فروپاشیده داعشی ها گام برداشت.

شیخ الازهر اتهامات بی اساسی را علیه نیروهای داوطلب مردمی مطرح کرده و مدعی شده بود این نیروها به قتل شهروندانی که وابسته به داعش یا دیگر گروه های تروریستی نیستند، دست می زنند. شیخ الازهر با نام بردن از اهل سنت بار دیگر بر رویکرد طایفه ای خود در قبال عراق صحه گذاشت.

اما افشاگری محمد البرادعی درباره پشت پرده بیانیه خصمانه شیخ الازهر علیه نیروهای داوطلب مردمی از جمله اخبار قابل توجه مربوط به عراق بود
البرادعی از سیاستمداران برجسته مصری گفته بود مسئولان وزارت دارایی مصر از شیخ الازهر خواستند بیانیه ای را در محکومیت نیروهای داوطلب مردمی که با گروه داعش در عراق می جنگند، صادر کند.

البرادعی که زمانی مدیرکل آژانس بین المللی  انرژی اتمی بود، افزود کمک سه میلیارد دلاری عربستان به مصر مشروط به صدور چنین بیانیه ای (علیه نیروهای داوطلب مردمی عراق) بود.

این شخصیت سیاسی مطرح مصری افزود بحران اقتصادی کنونی در مصر آن را تحت فشارهای سنگینی قرار داده است که گاهی آن را مجبور می کند مواضعی را اتخاذ کند که به نفع طرف های دیگر است، همان طور که چنین وضعی را در خصوص قطر و حمایت این کشور از دولت اخوان المسلمین(به رهبری محمد مرسی) شاهد بودیم، امروز نوبت عربستان و دولت ژنرال السیسی رسیده است.

صدور این بیانیه مداخله جویانه و در عین توهین آمیز از سوی الازهر مصر در حالی بود که نیروهای داوطلب مردمی عراق در کنار نیروهای ارتش طی روزهای  اخیر به موفقیت های چشمگیری در نبرد با تروریست های تکفیری دست یافته و این نیروها از همان ابتدای عملیات بزرگ پاکسازی صلاح الدین و دیگر مناطق، همواره توصیه های مرجعیت عالی دینی مبنی بر ضرورت حفظ جان غیر نظامیان و اموال آن ها را نصب العین خود قرار داده اند. صدور بیانیه از سوی الازهر که البرادعی آن را ناشی از فشار عربستان بر مقامات مصری برای صدور چنین بیانیه ای دانسته با هدف تخریب وجهه نیروهای داوطلب مردمی عراق و تحریک اهل سنت علیه این نیروها قلمداد می شود. کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق نیز از شیخ الازهر خواست از ملت عراق به خاطر اهانتی که اخیرا به نیروهای داوطلب مردمی روا داشت، عذرخواهی کند.