وی با اشاره به تعامل دیپلماتیک تهران و توکیو، خاطرنشان کرد: روابط دیپلماتیک رسمی ما پیشینه‌ای 83 ساله دارد و در خلال آن روابط تجاری، اقتصادی و بازرگانی دو کشور نیز شکل گرفته است و در طی این سال‌ها جمهوری اسلامی ایران به عنوان تأمین کننده منابع انرژی و نفت برای ژاپن همواره در رتبه‌های بالا قرار داشته است.
نظرآهاری با اشاره به وضع تحریمهای یکجانبه علیه ایران در 3 سال گذشته، گفت: در سال‌های تحریم ژاپن جزء کشورهایی بوده است که خود را از برخی کشورها که به طور کامل روابطشان با ایران را قطع کرده‌اند مستثنی کرده و کماکان به واردات نفت از ایران ادامه می دهد. هرچند صادرات نفت ژاپن از ایران که حدود 80 هزار بشکه در روز است با فشار آمریکایی‌ها به سمت کاهش رفت ولی با امضای توافق ژنو این میزان ثابت شد و دیگر کاهش نیافت.
تعاملات ایران و ژاپن پس از توافقنامه ژنو
سفیر ایران در ژاپن با بیان این‌که در راستای امضای توافقنامه ژنو سفرهایی از تهران به توکیو صورت گرفت، افزود: یک روز پس از امضای توافقنامه ژنو شاهد سفر وزیر امور خارجه ژاپن به ایران بودیم و چند ماه بعد نیز به دعوت وزیر امور خارجه ژاپن، آقای دکتر ظریف به ژاپن سفر کردند و طی مذاکراتی که صورت گرفت قرار شد همکاری‌های دو طرف در زمینه مسائل اقتصادی کماکان ادامه داشته باشد.
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در رابطه با تعاملات علمی و فرهنگی بین ایران و ژاپن نیز گفت: در پاییز سال گذشته دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری به منظور شرکت در اجلاس بین‌المللی در زمینه علمی و فناوری و تقویت روابط علمی دو کشور به ژاپن سفر داشت. آقای دکتر فانی، وزیر آموزش و پرورش نیز از دیگرمسئولان ایرانی بود که برای حضور در اجلاس یونسکو به همراه هیأتی به ژاپن سفر کرده و با مسئولان این کشور گفت‌وگو کرد و نتایج بسیار خوبی را از این دیدارها به دست آمد. در این سفرها، ملاقات‌هایی با وزیر آموزش و فناوری ژاپن صورت گرفت که مبنای همکاری‌های علمی و فناوری بین دو کشور شکل داد. پس از آن هم شرکت‌هایی که در این حوزه دانش های نوین فعال بودند با بخش‌های مختلف در کشورمان مرتبط شدند و می‌توان گفت در حال حاضر در برخی از این حوزه‌ها با کمک معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری فعالیت‌های خوبی شکل گرفته است.
فضای مثبت در عرصه سیاست خارجه کشور
نظرآهاری فضای مثبت به وجود آمده در عرصه سیاست خارجی کشور را در امضای توافقنامه انتقال محکومین بسیار موثر دانست و خاطرنشان کرد: : در سال 1393 شاهد تعاملات مثبتی دیگری هم در روابط دو کشور بودیم، که یکی از مهمترین آنها امضای توافقنامه انتقال محکومین بین ایران و ژاپن بود. بعد از اولین توافق بین دو کشور که 50 سال پیش به امضاء مجلس های طرفین رسیده، این دومین توافقنامه ای است که توسط مسئولین ایران و ژاپن امضا شده و نیازمند تصویب مجلسین دو کشور است.
وی ادامه داد: با امضای این توافقنامه از این پس زندانیان دو کشور از جمله زندانیان ایرانی در ژاپن، می‌توانند ادامه دوره محکومیتشان را در کشور خود بگذرانند که این امر به میزان زیادی به روحیه محکومین و هم خانواده‌هایی که به سختی امکان دیدار با عزیزان خود را داشتند کمک می کند.
سفیر ایران در ژاپن تاکید کرد: علاوه بر این توافقنامه، در سال 93 دو یادداشت تفاهم نیز بین ایران و ژاپن امضا شد که تأثیر زیادی بر تعاملات دو کشور داشت. یکی از این یادداشت تفاهم‌ها مربوط به همکاری در زمینه محیط زیست بود که به دنبال سفر خانم دکتر ابتکار، معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت از محیط زیست در فروردین ماه صورت گرفت. دومین یادداشت تفاهم همکاری هم در زمینه تجهیزات پزشکی و همکاری‌های حوزه بهداشت و سلامت دو کشور بود که با سفر دکتر قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت به ژاپن و دیدار با همتای خود در اسفند ماه به امضا رساندند.
نظرآهاری با اشاره به سومین یاد داشت تفاهم بین ایران ژاپن که قرار است در آینده به امضا برسد، افزود: یادداشت تفاهم در زمینه سرمایه‌گذاری بین دو کشور در دست بررسی است که به واسطه آن شرکت‌های ژاپنی به راحتی برای کار و سرمایه‌گذاری می‌توانند وارد ایران شوند. خوشبختانه سازمان سرمایه‌گذاری کشورمان به ریاست محمد خزاعی نیز به طور جدی در ماه‌های اخیر در این زمینه با طرف‌های ژاپنی وارد گفت‌وگو شده اند و امیدواریم با وجود زمان‌بر بودن این تفاهم‌نامه، این کار در آینده نزدیک صورت بگیرد.
وی همچنین به برگزاری اجلاس سازمان ملل برای کاهش خطر بلایای طبیعی در شهر سندای ژاپن در روزهای جاری اشاره کرد و گفت: آقای اسماعیل نجار معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران به همراه هیأتی در این اجلاس شرکت کردند.
تعاملات فرهنگی ایران و ژاپن
سفیر کشورمان در ژاپن تعاملات فرهنگی بین ایران و ژاپن را همراه با رفت و آمد ها از سوی دو کشور توصیف کرد و افزود: در بازدید و ملاقاتی که مدیران ارشد سازمان صداوسیما با بخش‌های مربوطه خود در ژاپن از جمله شبکه سراسری رادیو و تلویزیون ژاپن NHK داشتند، توافق‌های اولیه‌ای صورت گرفت تا ارتباط فرهنگی دو کشور از راه ارسال فیلم‌ها و نمایش آثار فرهنگی و جنبه‌های زندگی مردم در رسانه ها نمایش داده شود تا آنها هرچه بیشتر با فرهنگ یکدیگر آشنا شوند.
وی ادامه داد: در تابستان گذشته نیز گروهی از کارگردانان فیلم‌های دفاع مقدس به همراه تعدادی از جانبازان به توکیو آمدند تا در سالگرد بمباران اتمی هیروشیما و در مراسمی، که سالانه به این مناسبت در شهر هیروشیما برگزار می‌شود، شرکت کنند. همزمان با این سفر، فیلم‌های شاخصی از دفاع مقدس در دو شهر هیروشیما و توکیو به نمایش گذاشته شد که خوشبختانه استقبال خوبی از این فیلم‌ها در ژاپن صورت گرفت.
تغییر نگرش شرکت های ژاپنی برای سرمایه گذاری در ایران
سفیر ایران در ژاپن در رابطه با چگونگی تغییر نگرش در شرکت‌ها و موسسات ژاپنی برای سرمایه‌گذاری در ایران نیز تصریح کرد: ژاپن همانند کشورهای دیگر برای اجرای تحریمهای یکجانبه علیه فروش نفت کشورمان با فشار آمریکا و به ویژه کنگره این کشور مواجه شده بود اما این واردات کماکان در سطح محدودتری ادامه پیدا کرده است.
نظرآهاری ادامه داد: با این‌حال پس از توافق ژنو تاکنون ژاپن روابط خوبی با ایران داشته و تلاش نسبتاً مثبت‌تری نسبت به سایر کشورها در شرایط تحریم ایران انجام داده است.
وی ادامه داد: پس از توافق ژنو کشورهای گروه 1+5 متعهد شدند کانال مالی را ایجاد کنند تا جمهوری اسلامی ایران بتواند از درآمدهای نفتی راکد خود در برخی از کشورها برای تهیه اقلام اساسی به ویژه دارو و لوازم پزشکی استفاده کند. خوشبختانه با ورودی که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران پس از توافق ژنو به این حوزه انجام داد و با همکاری تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران و تلاشی که در این نمایندگی صورت گرفت این کانال مالی در ژاپن ایجاد شد.
سفیر ایران در ژاپن، با بیان این‌که ظرف یک سالی که این کانال مالی در ژاپن مهیا شده، ایران بخشی از نیازهای ضروری خود را از این طریق دریافت کرده، خاطرنشان کرد: درآمد صادرات نفت ما به ژاپن با این روش به مصرف تأمین کالاهای داخلی کشور می‌رسد. این اقدام مثبتی بود که با همکاری نهادهای ژاپنی و مسئولان ایرانی صورت گرفت و آنها هم به سهم خود کمک کردند تا مشکلاتی که به واسطه تحریمهای یکجانبه علیه ما به وجود آمده بود به حداقل کاهش یابد، هر چند این مشکلات هنوز از بین نرفته و ما از دولت ژاپن مصرانه خواسته‌ایم تا موانع موجود بر سر تعامل دو کشور را رفع کند تا روابط ایران و ژاپن به حالت عادی بازگردد.
مواضع دولت ژاپن در قبال مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه 1+5
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مواضع دولت ژاپن در قبال مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه 1+5، گفت: ژاپن کشوری است که مواضعش به دلایل تاریخی و سایر مسائل نمی‌تواند خیلی در تضاد با مواضع و منافع آمریکایی‌ها باشد. اما با این حال به عنوان کشوری که روابط دیرینه و خوبی با جمهوری اسلامی ایران داشته است به طور رسمی اعلام کرده است در صورتی که ما بتوانیم با اعضای گروه 1+5 توافقی جامع داشته باشیم، ژاپن نیز حاضر است در همه زمینه‌ها با ایران تعاملاتش را گسترش دهد.
نظرآهاری خاطرنشان کرد: در سال 2014 حجم روابط ایران و ژاپن بالغ بر 7 میلیارد دلار بوده است که البته عمده این مبلغ به صادرات نفت ما به ژاپن بازمی‌گردد. از سوی دیگر واردات ما از ژاپن نیز در حوزه قطعات خودرو، ابزارآلات تکنولوژیکی و سایر موارد به صورت محدود ادامه دارد.
وی با بیان این‌که پس از توافق ژنو و سفر وزرای خارجه ایران و ژاپن شاهد افزایش رفت و آمدها میان مسئولان دو کشور بودیم، افزود: به دنبال این سفرها شرکت‌های ژاپنی به ویژه در حوزه محیط زیست، صنعت خودرو و تجهیزات پزشکی به مرور زمان وارد بازار ایران می‌شوند و دولت ژاپن نیز از این روند حمایت می‌کند. به ویژه در حوزه محیط زیست از ورود شرکت‌های ژاپنی به ایران استقبال می‌کنند.
سفیر ایران در ژاپن ادامه داد: در حوزه انرژی و سایر حوزه‌ها نیز شرکت‌های ژاپنی از گذشته در ایران حضور داشتند و آماده هستند تا پس از توافق جامع و برداشته شدن تحریم‌ها علیه ایران بار دیگر در کشور ما حضور پررنگی داشته باشند. هر چند در حال حاضر هم شرایط تاحدودی متفاوت شده و همین تفاوت دولت ژاپن را نیز برای حضور در بازارهای ایران ترغیب می‌کند اما واقعیت آن است که اکثر شرکت‌های ژاپنی خصوصی هستند و منافعشان بیشتر در تعامل با شرکت‌های آمریکایی تعریف شده و بسیاری از آنها تحت فشار هستند تا روابط خود با ایران را برقرار نکنند. به همین دلیل شرکت‌های خصوصی ژاپن نیز به دنبال ایجاد تفاهم میان ایران و گروه 1+5 هستند تا سندی رسمی برای همکاری با کشورمان در دست داشته باشند.
رغبت شرکت‌های ژاپنی برای حضور در بازارهای ایران
وی با تأکید بر این‌که با وجود رغبت شرکت‌های ژاپنی برای حضور در بازارهای ایران ما نمی‌توانیم فضا را برای آنها خالی نگه داریم، تصریح کرد: در نبود قطعات و یا خدماتی که شرکت‌های ژاپنی به ما ارائه می‌کردند امروز ما مجبور به برطرف کردن بسیاری از نیازها در داخل کشور شده ایم. از سوی دیگر بسیاری از کشورها خواهان حضور در بازار ایران در شرایط فعلی هستند. بنابراین، می‌توان گفت این شرکت‌های ژاپنی هستند که ضرر می‌کنند نه ایران.
سفیر ایران در ژاپن با اشاره به برنامه‌های دو کشور در سال آتی، تصریح کرد: به نظر می‌رسد روابط ایران و ژاپن در سال 1394 شاهد تحولی مثبت و قابل توجه باشد. زیرا اگر بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای گروه 1+5 توافقی صورت بگیرد طبعاً شرکت‌های ژاپنی بدون واهمه از طرف‌های آمریکایی به سمت بازار ایران هجوم خواهند آورد.
وی در پایان با تأکید بر این‌که در صورتی که ایران با اعضای گروه 1+5 به توافق نرسد باز هم اتفاق خاصی رخ نخواهد داد، افزود: در این صورت هم ما در رابطه با تعامل با ژاپن شاهد روندی مثبت خواهیم بود. ایران می‌تواند نیازهای خود را از طریق کشورهایی مانند کره، روسیه و چین برطرف سازد و البته نباید سهم بالای شرکت‌ها و کارخانه‌های داخلی را نیز در رفع نیازهایمان فراموش کنیم.
