نام‌های قدیمی تهران از کجا آمده است؟

هنگامی که این موضوع به ذهنم رسید به دنبال منابع و وب اطلاعاتی درباره آن بوده‌ام که در ادامه برای آشنایی بیشتر با نام برخی از این محله‌ها گزارشی تهیه کرده‌ام.

ونک:

نام ونک تشکیل شده است از دو حرف (ون) به نام درخت و حرف (ک) که به صورت صفت ظاهر می‌شود.

پل چوبی:

قبل از اینکه شهر تهران به شکل امروزی خود درآید، دور شهر دروازه‌هایی برای دفاع از شهر بنا شده بود. یکی از این دروازه‌ها شمیران بود با خندق‌هایی پر از آب در اطرافش که برای عبور از آن پلی چوبی استفاده می‌شد.

امروزه از این دروازه و آن خندق پر از آب خبری نیست اما این محل همچنان به پل چوبی معروف است.

گیشا:

نام گیشا که در ابتدا کیشا بوده است برگرفته از نام دو بنیانگذار این منطقه (کینژاد و شاپوری) است.

منیریه: (در جنوب ولیعصر)

منیریه در زمان قاجار یکی از محله‌های اعیان نشین تهران بوده و گفته شده نام آن از نام زن کامران میرزا، یکی از صاحب منصبان قاجار، به نام منیر گرفته شده است.

نیاوران:

نام قدیم این منطقه گردوی بوده است و برخی معتقدند در زمان ناصرالدین شاه نام این روستا به نیاوران تغییر کرده است به این ترتیب که نیاوران مرکب از نیا (حد، عظمت و قدرت)، ور (صاحب) و ان علامت نسبت است و در مجموع یعنی کاخ دارای عظمت.

کامرانیه:

زمین‌های این منطقه ابتدا به میرزا سعید خان وزیر امور خارجه تعلق داشت و سپس کامران میرزا پسر بزرگ ناصرالدین شاه با خرید زمین‌های حصار بوعلی،‌ جماران و نیاوران اهالی منطقه را مجبور به ترک زمین‌ها کرد و سپس آنجا را کامرانیه نامید.

قلهک:

کلمه قلهک از دو کلمه قله و ک تشکیل شده است که قله معرف کلمه کله، مخفف کلات به معنای قلعه است. عقیده اهالی بر این است که به دلیل اهمیت آبادی قلهک که سه راه گذرگاه‌های لشگرک، ونک و شمیران بوده است، به آن (قله- هک) گفته شده است.

جوادیه:

بسیاری از زمین‌های جوادیه متعلق به آقای فرد دانش بوده است که اهالی محل به او جواد آقا بزرگ لقب داده بودند. مسجد جامعی نیز توسط جواد آقا بزرگ در این منطقه بنا نهاده است که به نام مسجد فردانش هم معروف است.

پل رومی:

در واقع پل کوچکی بوده که دو سفارت روسیه و ترکیه را در خیابان فردوسی به هم متصل می‌کرده است عده‌ای معتقدند که نام پل از مولانا جلال‌الدین رومی گرفته شده است.

جماران:

زمین‌های جماران متعلق به سید محمدباقر جمارانی از روحانیون معروف در زمان ناصرالدین شاه بوده است برخی از اهالی معتقدند که در کوه‌های این محله از قدیم مار فراوان بوده و مارگیران برای گرفتن مار به این روستا می‌آمدند و دلیل نامگذاری این منطقه نیز همین بوده است و عده‌ای هم معتقدند که جمر و کمر به معنی سنگ بزرگ است و چون از این مکان سنگ‌های بزرگ به دست می‌آمده است، آنجا را جمران یعنی محل به دست آمدن جمر نامیده‌اند.

فرحزاد:

این منطقه به دلیل آب و هوای فرح‌انگیزش به همین نام معروف شده است.

سیدخندان:

نام ایستگاه اتوبوسی در جاده قدیم شمیران بوده است. سیدخندان پیرمردی دانا بوده که پیشگویی‌های او زبانزد مردم در 30 یا 40 سال پیش بوده است. دلیل این نامگذاری احترام به این پیرمرد بوده است.

گفتنی است که این نام‌های قدیمی می‌تواند هویت تهران قدیم باشد که در تاریخ نام‌های محلی آن نهفته است و با خواندن تاریخچه این نام‌گذاری‌ها بهتر می‌توانیم بخشی از تاریخ تهران را درک کنیم.