به گزارش خبرنگار مهر، حمایت سیما از سینما به منزله اهرم قدرتمندی است که اکثریت مخاطب عام را به تماشای یک فیلم تشویق میکند. این حمایت میتواند در شکلهای مختلفی خود را نشان دهد. از یک سو ساخت برنامههای سینمایی با معرفی و نقد فیلمهای در حال اکران و تحلیل و بازخوانی اهداف ساخت یک فیلم حائز اهمیت قرار میگیرد و از سوی دیگر پخش تیزرهای تبلیغاتی است که در معرفی و تبلیغ بهتر یک اثر سینمایی موثر واقع میشود.
پخش تیزرهای تبلیغاتی فیلمها در ایران از طریق اقدام تهیهکنندگان و پرداخت مبالغ گزاف این امر ممکن است و طبق همان اصطلاح قدیمی "هر چقدر پول میدهی آش میخوری" در این زمینه عمل میشود. به این شکل تبلیغ آثار فاخر تا مبتذل به میزان هزینه صرف شده میسر میشود. حرکتی که نه تمایزی میان آثار بد و خوب قائل میشود و نه به طبع آن افزایش طیف سینماروها را به دنبال داشته است.
حال اهرم قدرتمندی که در ابتدا به آن اشاره شد تا چه حد مورد استفاده قرار میگیرد؟! ساخت برنامههای سینمایی در تلویزیون تا پیش از برنامه "هفت" به آثاری چون "سینما 4"، "سینما 1"، "سینما اقتباس" و آثاری محدود میشد که همزمان با پخش برترین آثار هنری سینمای جهان و گاهی ایران آنها را معرفی و تحلیل میکردند یا برنامههایی خارجی چون "سینما پشت پرده" که پشت صحنه و مراحل ساخت آثار پرهزینه جهان را نشان میداد.
با وجودی که این برنامهها برای علاقمندان به هنر هفتم جذاب و در برگیرنده نکاتی مثبت بود اما به دلیل احاطه سینمای غیرایرانی در زمینه معرفی آثار فاخر ملی و نقد سینمای مبتذل راه به جایی نمیبردند و با گذشت زمان همان بُعد نقد آثار جهان را نیز از دست داده و صرف نمایش فیلم به روی آنتن رفتند.
برنامه "هفت" نیز در زمان آغاز کار روزنه امیدی در سینما و تلویزیون ایران به حساب میآمد. برنامهای که با گذر زمان همچنان که بر مخاطبان خود میافزود، با پرداختن به مباحث پوسته سینما و وارد شدن به آن از راه نادرست باعث جنگ افروزیها و درگیریهایی شد. این برنامه نیز با رویکرد عدم ایجاد تبعیض، تمایزی میان آثار سینمایی گوناگون قائل نشده و آثار روی پرده به تناوب، معرفی و با حضور عوامل در معرض نقد قرار گرفتند.
نوع مطلوبی از حمایت سیما از سینما را میتوان در به کار بردن آن به عنوان ابزار تبلیغی رایگان برای آثار فاخری به حساب آورد که در جهت اعتلای فرهنگ گام برمیدارند. به این شکل سیما به عنوان رسانهای قدرتمند میتواند در خدمت سینما قرار گیرد نه اینکه با واسطه قرار دادن هر نوع سینمایی، سینما را به منزله مرکز درآمدی برای خود در نظر گیرد.
قطعا توجه سیما به سینمای فاخر و ترغیب مخاطب برای به تماشا نشستن چنین آثاری می تواند چرخه این نوع از سینما را به حرکت درآورده و فیلمسازان و سینماداران را به تولید و اکران چنین آثاری ترغیب کند.اتفاقی که بسیار نادر در رسانه ملی اتفاق می افتد و مخاطب میلیونی این رسانه که بخش عمده ای از آن می تواند مخاطب سینما هم شود با آدرس های ناقص رسانه ملی نمی توانند سره سینما را از ناسره تشخیص داده و همچنان آثار مبتذل با تبلیغات انبوه پر فروش می شود.
در چنین شرایطی است که تهیه کنندگان هم اینگونه تشویق شوند که مبتذل می سازیم، پول هنگفت برای تیزرهای تلویزیونی پخش می کنیم، سود چند میلیاردی هم می بریم! در مقابل هم دلسوزان و حامیان سینمای فاخر نیز هر از چند گاهی به این مرکز و آن مرکز سرک می کشند تا حمایتی مالی برای تولید فاخر فراهم کنند و هزاران نامه نگاری به صدا و سیما که شاید مورد عنایت قرار گیرند و چند تیزری رایگان پخش کنند تا صدا و سیما هم در امر خیر حمایت از سینمای فرهنگی دخیل بوده باشد!
اما سیما به عنوان رسانهای همه گیر میتواند با نقد درست و منطبق با فرهنگ ایرانی اسلامی افکار مردم را جهت دهی کرده و از طرفی باعث به رخ کشیدن ضعفهای سازندگان آثار شود. بی شک این نقد زنگ خطری برای عوامل سازنده سینمایی خواهد بود و به جبران ضعفها و مرتفع کردن سطح آثار میشود.
جواد شمقدری معاون سینمایی وزارت ارشاد در دیداری که با ضرغامی رئیس سازمان صدا و سیما داشت، رونق سینمای ایران را مرهون همکاری این رسانه با سینما دانست و اعتلای جشنواره فیلم فجر و اکران نوروزی سینماها را نیز از همین طریق موفق خواند. حال مشخص نیست در برنامهریزیهای مدیریتی چنین امری محقق شده است یا این سخنان تعارفاتی میان دو مدیر بوده است.
یکی دیگر از فعالیتهای رسانه ملی در زمینه سینما تاسیس اتاق فکر سینما در سیما بود که با حضور علی دارابی به عنوان معاونت سیما و تشکیل اتاق فکرهای متعدد رخ داد. ابوالقاسم طالبی، شهریار بحرانی، پرویز شیخطادی، اکبر نبوی، محمدرضا جعفریجلوه، حسین کرمی و مهدی فرجی از اعضای این اتاق بودند که همچون دیگر اتاق فکرها جز تشکیل نشستی در ابتدای راه اندازی نتیجه و برآورد دیگری از به وجود آمدن آنها ارائه نشده است اما میتوان امیدوار بود با وجود این ظرفیت فرصتی برای تلاش در راستای معرفی سینمای فاخر فرهنگی و نقد آثار مبتزل فراهم شود و سیما بیش از این در واکنش به فعالیتهای سینما منفعل نباشد.
- - - - - - - - - -
مریم عرفانیان