درخوابگاه‌ دانشجویی دختران چه می‌گذرد؟

صراط: تهران جذابیت زیادی برای مهاجران دائم و موقت دارد. سالانه هزاران نفر از نقاط مختلف ایران به منظور دستیابی به فرصت‌های بهتر کار، درآمد، تحصیل و زندگی به این شهر می‌آیند. بسیاری از این افراد که اغلب جوان، دانشجو، کارمند، و یا کارگرند، به تنهایی و دور از خانواده خود به صورت "مجردی" زندگی می‌کنند.

پدر و مادرهای امروزی هرگز فکر نمی کردند که روزی برسد که فرزندانشان راهی به جز آنچه آنان رفته‌اند پیشه کنند. ریشه‌های تمایل جوانان به جداشدن از والدین و زندگی زیرسقفی که آن را یا با آدم‌هایی مشابه خود به عنوان هم خانه شریک هستند یا تنها زندگی می کنند را باید در تغییرات اجتماعی یافت.

آزیتا دانشجوی سال سوم رشته معماری که در خوابگاه زندگی می کند، از خوب و بدهای خوابگاه های دانشجویی می گوید.

آزیتا می‌گوید: " امکانات رفاهی و فرصتهای شغلی برجسته تهران قابل مقایسه با شهرستانم نیست و برای همین تهران رو برای تحصیل انتخاب کردم اما حالا میبینم که زندگی در خوابگاه دانشجویی با تمام دلتنگی ها سخت است، حتی گاهی اوقات بالشتم رو از خونه میارم و بغلش میکنم چون دلم براش تنگ شده.اما بعضی چیزها تحقیرآمیز است مثلا اگر تاخیر داشته باشی به خانواده ات با لحنی غیر مودبانه اطلاع می دهند و ایجاد بد دلی می‌کنند.

اگر کسی حساسیت و ویژگی‌های وسواس گونه داشته باشد زندگی در خوابگاه برایش سخت می شود. چون در خوابگاه فضای خصوصی وجود ندارد. البته زندگی در خانه مجردی هم مشکلاتی دارد. اما در کل حسن زندگی مجردی این است که مدیریت اقتصادی زندگی به عهده خودت می‌افتد. شاید یک جور تمرین مدیریت و استقلال است."

دکتر مژگان نیکنام متخصص روانشناسی در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به نکات مثبت زندگی خوابگاهی بیان کرد : درواقع شرایط دانشجویی ایجاب میکند که فرد زندگی خوابگاهی را بپذیرد و ساعاتها را برای خود برنامه ریزی کند. 

برای افرادی که مجبورند دور از خانوده هایشان زندگی موقت داشته باشند ، بهترین مکان خوابگاه است تا اینکه بخواهند خانه هایی را باهم بگیرند و چند نفر باهم در آنجا زندگی کنند. خوابگاه های دانشجویی برای درس خواندن در شرایط دور از خانواده بهترین گزینه است چراکه خانه های مستقل به دلیل نبود مدیریت کافی خطرات اجتماعی و.. را برای دانشجوبانی که هنوز به هویت کامل خود نرسیده اند، دارند. جمع شدن افرادی هم سن با عقاید و شخصیت ها متفاوت بدون یک فرد بزرگتر برای کنترل در خانه های مجردی یا پانسیون، نامناسب است و ممکن است باعث انحرافات دانشجویان شود و آنها کمتر به فکر درس و برنامه ریختن برای آینده شان باشند. 

زندگی در خوابگاه های دانشجویی به خصوص برای دختران زندگی در شرایطی است که عمدتا همه دانشجو هستند و امنیت بیشتری برقرار است.

باتوجه به اینکه تعداد فرزندان کمتر خانواده ها وابستگی افراد را بیشتر کرده، دکتر نیکنام می افزاید: دوری از خانواده برای پسر یا دختر 18 ساله ای که به قولی هنور اسقلال خود را پیدا نکرده و در جایی وارد می شود که باید مستقل بودن را تجربه کند اولین مشکلی است که این افراد را در خوابگاه ها تهدید میکند و اگر دانشجویان نوپا نتوانند این تغییر شرایط را مدیریت کنند، دچار اضطراب می شوند. عدم تحمل و مدیریت تنهایی و در واقع همان دوری از خانواده معضلی همراه با برخی از دانشجوبان است که حتی امکان دارد در آینده افسردگی را برایشان به ارمغان آورد. 

وی افزود : این که دانشجو تا قبل از رفتن به خوابگاه برای خود یک اتاق و حریم خصوصی داشته اما حال باید تابع جمع باشد، شرایطی است که این اضطراب و در نهایت افسردگی را ایجاد می کند ، به همین دلیل خانواده ها بخصوص در اوایل باید رفت و آمدها ، مدیریت ، کنترل و نظارت خود را روی فرزند دانشجویشان بیشتر کنند تا فرزند کم کم جابجا شود و به آن سیستم زندگی عادت کند. 

«گاهی دلم دستی می خواهد که وقتی کلید می اندازم و وارد خانه می شوم، قبل از من چراغ ها را روشن کرده باشد.»این یکی از حسرت های مهشید دختر ۳۱ ساله ای است که سه سالی می شود زندگی مجردی را به معنای واقعی تجربه می کند. او شهرستانی است و کارشناس ارشد مهندسی صنایع دارد و اکنون در یک مرکز تحقیقاتی کار می کند. گویا کار بهانه اصلی او برای ماندگاری در پایتخت بوده است، می گوید : « شرایط کاری‌ام این جا عالی است و نمی توانم از این موقعیت چشم پوشی کنم.»

آن طور که مهشید برایمان توضیح می دهد، کمی بعد از پایان تحصیلاتش از هم خانه ای های دانشجویش جدا شده تا از دردسرهای هم خانه شدن راحت شود؛ او معتقد است :«آنچه اغلب افراد در مورد هم خانه شدن نمی دانند این است که زندگی زیر یک سقف به معنای تشکیل نهادی با کارآیی یک خانواده نیست. گاهی شما و هم خانه هایتان حتی نمی توانید تشکیل یک گروه را بدهید! شما فقط در یک چیز اشتراک دارید و آن داشتن یک سقف است. حتی دو هم خانه وسایل و تجهیزات منزل شان را هم از همدیگر جدا می کنند تا کمترین برخورد میان شان ایجاد شود.»

این متخصص روانشناسی اظهار داشت : از آنجایی که امروزه هرفردی  در حال تجربه زندگی دانشجویی است ، خانواده و مسئولین مربوطه و خود دانشجو مثلثی را تشکیل میدهند که کوتاهی کردن هر کدام از آنها در امر خوابگاه ها و زندگی مجردی دانشجویی آسیب هایی را برای دانشجو از نظر روانی ،اجتماعی و حتی سلامت فیزیکی رقم میزند و علاوه بر خود فرد ممکن است در آینده گریبان خانواده و اجتماع را هم بگیرد. بنابراین لازم است که در انتخاب محل درس خواندن ، اولویت با ماندن در کنار خانواده و شهر خود باشد.

مژگان نیکنام با تاکید بر توجه دانشجویان به بحث اوقات فراغت در فضای خوابگاهی، خاطر نشان کرد: بحث پرکردن سالم اوقات فراغت دانشجویان خوابگاهی یکی از عواملی است که می تواند در پیشگیری بسیاری از آسیب ها موثر واقع شود و همچنین دانشگاه ها در برنامه ریزی های خود باید به این موضوع توجه داشته باشند، چراکه خوابگاه ها در بهترین شرابط و وضعیت میتوانند به دانشجویان مهارت های فردی مثل استقلال ، مسئولیت پذیری ، تعهد اجتماعی و نظم و انضباط را یاد دهند.

و اگر بحث اوقات فراغت دانشجویی به طریق مناسب پر نشود، ممکن است این اوقات به شیوه هایی نامناسب پر شود که در این راستا باید به شیوه مناسب برنامه ریزی انجام شود.