پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبر انقلاب: در آستانه حلول ماه پر فضیلت و مبارک رمضان، همچون همیشه بحث های متعددی پیرامون رویت هلال ماه طرح شده است.
مهندس بوژمهرانی، عضو ستاد استهلال دفتر رهبری درباره وضعیت رؤیت هلال ماه مبارك رمضان، آخرین وضعیت نجومی را تشریح کرده است.
بنا بر این گزارش، اهم نکات مطرح در این گفت وگو که «khamenei.ir» منتشر شده، به شرح زیر است:
وضعیت هلال ماه رمضان امسال
ـــ مقارنه‌ی ماه و خورشید برای هلال ماه رمضان امسال، در ساعت 23:10 دقیقه‌ی شب گذشته به وقت رسمی ایران روی داده است. مقارنه از نظر احكام نجومی یعنی تولد ماه نو. با گذشت زمان از مقارنه و طبق احكام نجومی، ماه قمری جدید شروع می‌شود، اما از نظر شرعی، آغاز ماه قمری وقتی است كه ناظران زمینی هلال ماه را رؤیت كنند. اولین غروب خورشید پس از مقارنه، امروز یك‌شنبه نهم مرداد اتفاق می‌افتد. لذا ما باید وضعیت رؤیت‌پذیری را در هنگام غروب خورشید امروز بررسی كنیم.
ـــ امروز در وقت غروب خورشید در پهنه ایران، ماه در موقعیتی قرار می‌گیرد كه به خاطر عرض دایرة‌البروجی جنوبی آن ـ كه یكی از مختصات مداری ماست ـ به‌رغم گذشت 20 ساعت از زمان مقارنه، ماه ارتفاع زیادی پیدا نمی‌كند. مثلاً امروز ارتفاع ماه در شهر مشهد و در زمان غروب خورشید 1/3 درجه است. در حالی كه همین ارتفاع در تهران 1/6 درجه، در تبریز 1/2 درجه، در بیرجند 2 درجه، در اصفهان 2/3 درجه، در كرمانشاه 2 درجه، در سراوان 3 درجه، در بندرعباس 3/3 درجه و در آبادان حدود 2/8 درجه است. این ارتفاع برای رؤیت هلال با چشم عادی بسیار كم است. همچنین مدت مكث هلال، یعنی فاصله‌ی زمانی بین غروب خورشید تا غروب ماه در كمترین زمان در مشهد یازده دقیقه است و در بیشترین زمان در بندرعباس به مدت نوزده دقیقه است كه البته زمان كوتاهی برای دیدن هلال است؛ بنابراین، هلال ماه در غروب امروز، تحت هیچ شرایطی در پهنه كشور با چشم عادی قابل دیده شدن نیست.
اما هر چه به سمت جنوب حركت كنیم و از جنوب به سمت غرب برویم، مختصات هلال تقویت می‌شود و احتمال رؤیت آن بیشتر می‌شود. بنابراین می‌توان گفت در مناطق جنوب و جنوب غربی ایران شانس رؤیت هلال بیشتر است، ولی امشب شرایط جوی در این مناطق بد است. در نقاط مركزی ایران كه مختصات هلال ضعیف‌تر است، شرایط جوی برای رؤیت مناسب‌تر است.
ـــ در مورد رؤیت هلال با ابزار، پارامترهای دیگری چون «ضخامت هلال» و «جدایی زاویه‌ای از خورشید» نیز هستند و البته به اندازه‌ای نیستند كه شانس رؤیت هلال در نیمه شمالی كشور را بالا ببرند. كارشناسان احتمال می‌دهند كه امشب در نیمه جنوبی كشور و در صورت مناسب بودن شرایط جوی و نبود ابر و غبار، احتمال رؤیت هلال با ابزار هست، این در حالی است كه اکنون در فصل تابستان اولاً گرد و غبار فراوانی در آسمان جنوب وجود دارد، به ویژه در مناطق جنوبی و كویری. دوم آن که هر چه به خلیج فارس نزدیكتر شویم، رطوبت هوا افزایش می‌یابد و همین باعث می‌شوند كه احتمال رؤیت با ابزار، پس از غروب خورشید حتی در نیمه جنوبی كشور خیلی بالا نباشد؛ بنابراین، امشب رصد بسیار دشواری پیش روی رصدگران است.
ـــ از دیگر روش‌هایی كه می‌توانیم برای دیدن هلال به كار بگیریم، این است كه ما منتظر غروب خورشید و كم شدن ارتفاع ماه نشویم. بلكه بكوشیم كه هلال را در روشنایی روز و با حضور خورشید رصد كنیم. امروز ولی شرایط به گونه‌ای است كه تا حوالی غروب خورشید احتمال رؤیت هلال حتی با تلسكوپ نیز پایین است و البته كاملاً منتفی نیست؛ بنابراین، این احتمال هست كه رصدگران تحت شرایط ویژه‌ای هلال ماه را ببینند. البته رصدگران ما تجربه چنین رصدهایی را در كشور دارند، ولی امشب این احتمال بسیار ضعیف است؛ افزون بر این‌كه كاری بسیار دشوار است.
تمهیدات ستاد استهلال دفتر رهبر انقلاب برای رؤیت هلال ماه رمضان امسال
ـــ بنا بر آخرین آمار ستاد استهلال دفتر رهبری، 168 گروه برای رصد هلال ماه رمضان در سراسر كشور آماده‌اند و به ابزار متفاوتی مانند انواع تلسكوپ و دوربین‌های دوچشمی مجهز شده‌اند. همچنین این گروه‌ها آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده‌اند و تجربه كافی دارند. نشست‌های هماهنگی نیز بین آنها برگزار شده و برای همین با همه توان برای این رصد آماده‌اند.
ـــ هم‌اكنون رصدگران در پایگاه‌های مربوطه در مراكز رصد ـ كه بیشتر در ارتفاعات است ـ مستقرند و با بیشتر آنها در تماس هستیم. این گروه‌ها گزارش‌های خود را به تدریج به ستاد می‌دهند. كارشناسان حاضر در ستاد نیز این گزارش‌ها را جمع‌آوری و تحلیل و بررسی می‌كنند. پس از این‌كه ماه در پهنه ایران غروب كرد، دیگر گزارشی نخواهیم داشت، مگر گزارش گروه‌هایی كه به نقاط صعب‌العبور رفته‌اند و دسترسی به تلفن نداشته‌اند. پس از دریافت این گزارش‌ها و تا اواخر امشب به جمع‌بندی می‌رسیم و گزارش نهایی را خدمت رهبر معظم انقلاب ارائه خواهیم داد.
آیا همانند سال گذشته از هواپیما برای دیدن هلال ماه استفاده خواهد شد؟
ـــ رصد هوایی و با هواپیما به خودی خود تأمین‌كننده حجت شرعی نیست، بلكه به عنوان ابزاری در كنار دیگر ابزارها كاربرد دارد. رصد هوایی را معمولاً هنگامی انجام می‌دهند كه شانسی برای دیدن هلال در پرواز هوایی باشد. درباره هلال رمضان امسال اما به دلیل این‌كه این شانس وجود ندارد، پروازی هم در این خصوص نخواهیم داشت.
وضعیت رؤیت هلال ماه مبارك رمضان در كشورهای همسایه
ـــ در برخی كشورهای همسایه، امروز سی‌ام شعبان است و چون ماه قمری بیشتر از سی روز نیست، به این دلیل در بیشتر آن كشورها فردا اول ماه قمری جدید اعلام شده است؛ چه ماه را دیده باشند و چه ندیده باشند.
