صراط: «قطار شهری یا مترو نام سامانه قطارهای مسافری داخل شهری است. مترو یا قطار شهری می‌تواند در زیر یا روی سطح زمین و روی ریل مخصوص خود حرکت کند. مترو در کم‌شدن مشکل ترافیک و آلودگی هوا در کلان‌شهرها بسیار موثر است». این تعبیر ویکی‌پدیا از «مترو» است.
اما چند هزار نفر در تهران هستند که تعریفشان از مترو چیز دیگری است! دستفروشان؛ قشری که از پیرمردان بازنشسته و از کار افتاده، کودکان، زنان، مردان و جوانانی تشکیل شده که به دلیل فقر و بیکاری به فروش محصولات ارزان‌قیمت در مترو برای امرار معاش روی آورده‌اند.
تلاش یک پیرمرد برای فروختن آخرین بسته لواشک، لابه و التماس‌های یک زن بچه‌به‌بغل برای اندکی پول جهت مداوای شوهرش و کودکی که برای فروش فال از هیچ قسم و آیه‌ای دریغ نمی‌کند، از جمله جلوه‌های تلخی است که به دلیل تکراری‌شدنش برای متروسواران و مردم، نمایی عادی از زندگی امروز شهری تلقی می‌شود.
حالا فرمانده یگان حفاظت شهرداری تهران از اجرای طرح «ممنوعیت تردد و فعالیت دستفروشان» در مترو خبر داده است؛ طرحی که از اعلام تا اجرایش سوالات بسیاری را در ذهن ایجاد می‌کند:
۱- دستفروشان چرا اقدام به دستفروشی در مترو یا هرجای دیگر می‌کنند؟ بدون شک این قشر نه از سر شکم‌سیری و دلخوشی بلکه از سر نیاز برای زنده‌بودن می‌جنگند. قطعا اگر فردی حقوق مکفی یا به اصطلاح آب‌باریکه‌ای داشته باشد، امکان این نیست که برای به‌دست آوردن اندک‌درآمدی بیشتر، به حراست مترو یا تعزیرات حکومتی‌ها «هل من مبارز» بگوید یا خود را در معرض خطر رو در رو شدن با آشنایان و بستگان قرار دهد و نیش و کنایه‌های بعضی از مردم را به گوش جان بسپارد.
البته تردیدی در این نیست که دستفروشی عملی ناهنجار برای جامعه و زیان‌بار برای اقتصاد کشور است اما به نظر، راه‌حل این معضل نمی‌تواند ممنوع‌کردن فعالیت در مترو باشد؛ چراکه این دقیقا به نوعی مساوی با محروم‌کردن بسیاری از دستفروشان از حق حیات است.
اگر بیاییم به اصطلاح نان دستفروشان را آجر کنیم، تکلیف ارتزاقشان چه می‌شود؟ در شرایطی که تعداد فارغ‌التحصیلان بیکار روز به روز درحال افزایش است و از طرفی با توجه به رکود اقتصادی در جامعه، دخل و خرج آنانی که شاغل هستند همخوانی ندارد، چه به روز دستفروشان خواهد آمد؟ البته شاید آن کسانی که می‌خواهند تردد دستفروشان را در مترو ممنوع کنند، به فکر شغل جایگزین برایشان هستند که در این صورت باید از آنان تشکر کرد.
۲- درست سه ماه قبل از دستور اخیر فرمانده یگان حفاظت شهرداری تهران، معاون اجتماعی شهرداری گفته بود که «بر اساس دستور نیروی انتظامی کسی حق برخورد با دستفروشان را ندارد.» البته فرمانده یگان حفاظت دلایلی همچون تامین آسایش و امنیت مسافران، تسهیل تردد، جلوگیری از ارائه محصولات بهداشتی قاچاق، کاهش زمینه‌های اخاذی، کاهش آلودگی بصری و ممانعت از استفاده ابزاری از کودکان و زنان را از اهداف اجرای این طرح برشمرده است. این تغییر نگاه مسئولان - آن هم فقط ظرف ۳ ماه - به فروشندگان بزرگ‌ترین فروشگاه متحرک زیرزمینی پایتخت در نوع خودش جالب است. اما این سوال مطرح است که در این سه ماه، امنیت و آسایش مسافران خدشه‌دار شده است یا به عبارت دیگر پدیده دستفروشی سه ماه است که در متروی تهران شیوع پیدا کرده است؟
۳- گفته شده که ۱.۵ تا ۳ میلیون تومان، میزان درآمد دستفروشان است؛ یعنی با استناد به گفته فرمانده یگان حفاظت شهرداری تهران مبنی بر اینکه بالغ بر ۴۰۰۰ نفر در مترو دستفروشی می‌کنند، متوسط گردش مالی این بازار زیرزمینی در ماه، چیزی حدود ۹ میلیارد تومان تخمین زده می‌شود؛ به عبارتی اگر طبق گفته این مقام مسئول، یک دستفروش به طور متوسط ماهی دو میلیون و ۲۵۰ هزار تومان درآمد داشته باشد، یعنی این فرد سه برابر یک فرد بیمه‌ای درآمد دارد که اگر این عدد واقعیت داشته باشد، احتمالا باید شاهد این باشیم که طی روزهای آینده تعداد دستفروشان از ۴۰۰۰ به ۴۰ میلیون نفر افزایش یابد.
حالا قضاوت با شما!
اما چند هزار نفر در تهران هستند که تعریفشان از مترو چیز دیگری است! دستفروشان؛ قشری که از پیرمردان بازنشسته و از کار افتاده، کودکان، زنان، مردان و جوانانی تشکیل شده که به دلیل فقر و بیکاری به فروش محصولات ارزان‌قیمت در مترو برای امرار معاش روی آورده‌اند.
تلاش یک پیرمرد برای فروختن آخرین بسته لواشک، لابه و التماس‌های یک زن بچه‌به‌بغل برای اندکی پول جهت مداوای شوهرش و کودکی که برای فروش فال از هیچ قسم و آیه‌ای دریغ نمی‌کند، از جمله جلوه‌های تلخی است که به دلیل تکراری‌شدنش برای متروسواران و مردم، نمایی عادی از زندگی امروز شهری تلقی می‌شود.
حالا فرمانده یگان حفاظت شهرداری تهران از اجرای طرح «ممنوعیت تردد و فعالیت دستفروشان» در مترو خبر داده است؛ طرحی که از اعلام تا اجرایش سوالات بسیاری را در ذهن ایجاد می‌کند:
۱- دستفروشان چرا اقدام به دستفروشی در مترو یا هرجای دیگر می‌کنند؟ بدون شک این قشر نه از سر شکم‌سیری و دلخوشی بلکه از سر نیاز برای زنده‌بودن می‌جنگند. قطعا اگر فردی حقوق مکفی یا به اصطلاح آب‌باریکه‌ای داشته باشد، امکان این نیست که برای به‌دست آوردن اندک‌درآمدی بیشتر، به حراست مترو یا تعزیرات حکومتی‌ها «هل من مبارز» بگوید یا خود را در معرض خطر رو در رو شدن با آشنایان و بستگان قرار دهد و نیش و کنایه‌های بعضی از مردم را به گوش جان بسپارد.
البته تردیدی در این نیست که دستفروشی عملی ناهنجار برای جامعه و زیان‌بار برای اقتصاد کشور است اما به نظر، راه‌حل این معضل نمی‌تواند ممنوع‌کردن فعالیت در مترو باشد؛ چراکه این دقیقا به نوعی مساوی با محروم‌کردن بسیاری از دستفروشان از حق حیات است.
اگر بیاییم به اصطلاح نان دستفروشان را آجر کنیم، تکلیف ارتزاقشان چه می‌شود؟ در شرایطی که تعداد فارغ‌التحصیلان بیکار روز به روز درحال افزایش است و از طرفی با توجه به رکود اقتصادی در جامعه، دخل و خرج آنانی که شاغل هستند همخوانی ندارد، چه به روز دستفروشان خواهد آمد؟ البته شاید آن کسانی که می‌خواهند تردد دستفروشان را در مترو ممنوع کنند، به فکر شغل جایگزین برایشان هستند که در این صورت باید از آنان تشکر کرد.
۲- درست سه ماه قبل از دستور اخیر فرمانده یگان حفاظت شهرداری تهران، معاون اجتماعی شهرداری گفته بود که «بر اساس دستور نیروی انتظامی کسی حق برخورد با دستفروشان را ندارد.» البته فرمانده یگان حفاظت دلایلی همچون تامین آسایش و امنیت مسافران، تسهیل تردد، جلوگیری از ارائه محصولات بهداشتی قاچاق، کاهش زمینه‌های اخاذی، کاهش آلودگی بصری و ممانعت از استفاده ابزاری از کودکان و زنان را از اهداف اجرای این طرح برشمرده است. این تغییر نگاه مسئولان - آن هم فقط ظرف ۳ ماه - به فروشندگان بزرگ‌ترین فروشگاه متحرک زیرزمینی پایتخت در نوع خودش جالب است. اما این سوال مطرح است که در این سه ماه، امنیت و آسایش مسافران خدشه‌دار شده است یا به عبارت دیگر پدیده دستفروشی سه ماه است که در متروی تهران شیوع پیدا کرده است؟
۳- گفته شده که ۱.۵ تا ۳ میلیون تومان، میزان درآمد دستفروشان است؛ یعنی با استناد به گفته فرمانده یگان حفاظت شهرداری تهران مبنی بر اینکه بالغ بر ۴۰۰۰ نفر در مترو دستفروشی می‌کنند، متوسط گردش مالی این بازار زیرزمینی در ماه، چیزی حدود ۹ میلیارد تومان تخمین زده می‌شود؛ به عبارتی اگر طبق گفته این مقام مسئول، یک دستفروش به طور متوسط ماهی دو میلیون و ۲۵۰ هزار تومان درآمد داشته باشد، یعنی این فرد سه برابر یک فرد بیمه‌ای درآمد دارد که اگر این عدد واقعیت داشته باشد، احتمالا باید شاهد این باشیم که طی روزهای آینده تعداد دستفروشان از ۴۰۰۰ به ۴۰ میلیون نفر افزایش یابد.
حالا قضاوت با شما!
