صراط: حوان نوشت: دوشنبه شب، ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه اعلام كرد كه مسكو تصميم گرفته بيشتر
نيروهاي روس را از سوريه خارج كند. قبل از هر چيز، بايد توجه كنيم كه مداخله وسيع
روس‌ها در سوريه كه از حدود شش ماه قبل شروع شده بود، غيرمنتظره و يكباره بود و
حالا اعلام عقب‌نشيني آنها نيز يكباره و غيرمنتظره است. اين مربوط مي‌شود به سيستم
تصميم‌گيري سياسي روسيه و نقش محوري پوتين.
دوم اينكه همانطوري كه پوتين گفته، روس‌ها قرار است «قسمت مهمي» از نيروهايشان را از سوريه خارج كنند نه همه را. در همه بيانيه‌هاي دولت روسيه، گفته شده كه «مأموريت اصلي انجام شده»، «قسمت اصلي نيروها عقب‌نشيني مي‌كند» و «يك مركز هوايي براي اجراي آتش‌بس باقي خواهد ماند»، بنابر اين عقب‌نشيني روس‌ها «بخشي» است. با اين حال، روس‌ها توانايي بالقوه عمليات در سطح كنوني را همچنان براي خودشان حفظ خواهند كرد.
سوم: روس‌ها مي‌گويند با هماهنگي نظام سوريه عقب‌نشيني را انجام مي‌دهند. اين بدان معني است كه نظام سوريه به حد لازمي از ثبات (مورد نظر روس‌ها) رسيده و اوضاع ميداني هم ميزاني از توازن را به نفع نظام و شركاي آن به بار آورده است. روس‌ها در زمان تصميم‌گيري براي مداخله وسيع نيز هدفشان اين بود كه اين مداخله در حدي باشد كه تضمين حفظ پايگاه طرطوس و البته گسترش دامنه حضورشان در فضاي تعديل شده حضور خاورميانه‌اي امريكا باشد. مسكو همچنين به دنبال اطمينان از اين بود كه در سوريه نظامي متمايل به غرب يا وابسته به داعش روي كار نمي‌آيد. وضع موجود براي پوتين مناسب است و همزمان با شروع مذاكرات، مي‌تواند نوعي گارد مذاكراتي براي او محسوب شود تا براي كسب امتيازات سياسي در مورد سوريه و فراتر از آن، بر سر ميز مذاكره با غرب، متحدان و شركايش بنشيند. به خاطر همين است كه پوتين گفته: «اميدوارم اين تصميم يك سيگنال خوب براي همه طرف‌هاي منازعه باشد.» به نظر مي‌رسد، پوتين در چارچوب توافق اخير آتش بس با كاخ سفيد، تضميني هرچند نسبي دريافت كرده كه امريكا به عربستان و تركيه اجازه دست درازي جدي به سوريه نخواهد داد.
چهارم اينكه اعلام عقب‌نشيني روسيه، به خصوص همزماني آن با شروع مذاكرات، اندكي هم تبليغاتي به نظر مي‌رسد و به همين خاطر است كه واشنگتن مي‌گويد گزارش‌هاي مربوط تصميم روسيه براي عقب‌نشيني را خوانده و منتظر اقدام عملي خواهد ماند. مواضع اعلاني روس‌ها در بسياري موارد با اقدامات عملي آنها هماهنگ نيست. اساساً رفتار كرملين با غرب بعد از سقوط قذافي تا حد زيادي روي «بي‌اعتمادي به مواضع اعلاني» پايه‌گذاري شده است، به‌طور مثال در جريان جنگ اوكراين روس‌ها علناً مي‌گفتند كه در شرق اوكراين ندارند ولي در عمل نيرو اعزام مي‌كردند.
نهايت اينكه به نظر مي‌رسد عقب‌نشيني بخشي روسيه از سوريه براي شركاي كرملين يعني تهران، اسد و حزب‌الله نيز حاوي مفهوم‌هايي است. روس‌ها در شروع مذاكرات چندان هم ناخرسند نيستند كه بشار اسد اندكي تحت فشار قرار بگيرد و ناگزير از اعطاي برخي امتيازات به معارضان باشد. اين براي افزايش اعتبار و نفوذ روس‌ها بين معارضان و دريافت امتياز از غرب، يك اقدام مهم است. مسئله كليدي براي روس‌ها حفظ ماهيت غيرغربي و غيرتكفيري نظام سوريه است نه لزوماً شخص اسد. از اين گذشته، روس‌ها براي دريافت امتيازات ناشي از هزينه هنگفت مداخله مستقيم در سوريه ( از غرب) كيسه دوخته‌اند. اين را هم از ياد نبريم كه هزينه‌هاي اقتصادي مداخله روس‌ها در سوريه، در شرايط تحريم غرب، بسيار هنگفت است و قطعاً اين متغير بر محاسبات اخير كرملين اثر جدي داشته است.
دوم اينكه همانطوري كه پوتين گفته، روس‌ها قرار است «قسمت مهمي» از نيروهايشان را از سوريه خارج كنند نه همه را. در همه بيانيه‌هاي دولت روسيه، گفته شده كه «مأموريت اصلي انجام شده»، «قسمت اصلي نيروها عقب‌نشيني مي‌كند» و «يك مركز هوايي براي اجراي آتش‌بس باقي خواهد ماند»، بنابر اين عقب‌نشيني روس‌ها «بخشي» است. با اين حال، روس‌ها توانايي بالقوه عمليات در سطح كنوني را همچنان براي خودشان حفظ خواهند كرد.
سوم: روس‌ها مي‌گويند با هماهنگي نظام سوريه عقب‌نشيني را انجام مي‌دهند. اين بدان معني است كه نظام سوريه به حد لازمي از ثبات (مورد نظر روس‌ها) رسيده و اوضاع ميداني هم ميزاني از توازن را به نفع نظام و شركاي آن به بار آورده است. روس‌ها در زمان تصميم‌گيري براي مداخله وسيع نيز هدفشان اين بود كه اين مداخله در حدي باشد كه تضمين حفظ پايگاه طرطوس و البته گسترش دامنه حضورشان در فضاي تعديل شده حضور خاورميانه‌اي امريكا باشد. مسكو همچنين به دنبال اطمينان از اين بود كه در سوريه نظامي متمايل به غرب يا وابسته به داعش روي كار نمي‌آيد. وضع موجود براي پوتين مناسب است و همزمان با شروع مذاكرات، مي‌تواند نوعي گارد مذاكراتي براي او محسوب شود تا براي كسب امتيازات سياسي در مورد سوريه و فراتر از آن، بر سر ميز مذاكره با غرب، متحدان و شركايش بنشيند. به خاطر همين است كه پوتين گفته: «اميدوارم اين تصميم يك سيگنال خوب براي همه طرف‌هاي منازعه باشد.» به نظر مي‌رسد، پوتين در چارچوب توافق اخير آتش بس با كاخ سفيد، تضميني هرچند نسبي دريافت كرده كه امريكا به عربستان و تركيه اجازه دست درازي جدي به سوريه نخواهد داد.
چهارم اينكه اعلام عقب‌نشيني روسيه، به خصوص همزماني آن با شروع مذاكرات، اندكي هم تبليغاتي به نظر مي‌رسد و به همين خاطر است كه واشنگتن مي‌گويد گزارش‌هاي مربوط تصميم روسيه براي عقب‌نشيني را خوانده و منتظر اقدام عملي خواهد ماند. مواضع اعلاني روس‌ها در بسياري موارد با اقدامات عملي آنها هماهنگ نيست. اساساً رفتار كرملين با غرب بعد از سقوط قذافي تا حد زيادي روي «بي‌اعتمادي به مواضع اعلاني» پايه‌گذاري شده است، به‌طور مثال در جريان جنگ اوكراين روس‌ها علناً مي‌گفتند كه در شرق اوكراين ندارند ولي در عمل نيرو اعزام مي‌كردند.
نهايت اينكه به نظر مي‌رسد عقب‌نشيني بخشي روسيه از سوريه براي شركاي كرملين يعني تهران، اسد و حزب‌الله نيز حاوي مفهوم‌هايي است. روس‌ها در شروع مذاكرات چندان هم ناخرسند نيستند كه بشار اسد اندكي تحت فشار قرار بگيرد و ناگزير از اعطاي برخي امتيازات به معارضان باشد. اين براي افزايش اعتبار و نفوذ روس‌ها بين معارضان و دريافت امتياز از غرب، يك اقدام مهم است. مسئله كليدي براي روس‌ها حفظ ماهيت غيرغربي و غيرتكفيري نظام سوريه است نه لزوماً شخص اسد. از اين گذشته، روس‌ها براي دريافت امتيازات ناشي از هزينه هنگفت مداخله مستقيم در سوريه ( از غرب) كيسه دوخته‌اند. اين را هم از ياد نبريم كه هزينه‌هاي اقتصادي مداخله روس‌ها در سوريه، در شرايط تحريم غرب، بسيار هنگفت است و قطعاً اين متغير بر محاسبات اخير كرملين اثر جدي داشته است.
