صراط: مشرق نوشت: گسترش روزافزون خدمات اینترنت و زمان زیادی که افراد به طور روزانه در
فضای مجازی می‌گذرانند، مشکلات و بیماری‌های متعدد جسمی و روانی به همراه
داشته است که در زیر به معرفی ده نمونه از شایع‌ترین آنها می‌پردازیم.
۱۰- خستگی چشم
هنگامی که از چشمانتان زیاد استفاده می‌کنید، خسته می‌شوند.
بنابراینجای تعجبی نیست که هنگامی که برای ساعت‌های طولانی به صفحة نمایشگر
رایانه خیره می‌مانید، دچار سوزش و درد چشم شوید. به گفتة پزشکان مایو
کلینیک، «با وجودی که خستگی چشم آزاردهنده است امّا معمولاً مشکل حادّی
نیست و پس از استراحت دادن به چشم‌ها برطرف می‌گردد.»
۹- اضطراب سلامتی/ فاجعه‌سازی از درد
بعضی افراد مایلند علائم درد در بدنشان را به طور مبالغه‌آمیزی تفسیر
کنند. روان‌شناسان به این تمایل، «فاجعه‌سازی از درد» می‌گویند. یعنی تمایل
به در نظر گرفتن بد‌ترین احتمالات به هنگام حس درد. منظور از اضطراب
سلامتی نیز این است که فرد حس کند مشکل جدّی سلامتی دارد و این اضطراب با
نتایج طبیعی آزمایش‌های پزشکی و اطمینان بخشی پزشک متخصص از بین نرود.
اینترنت به دلیل وجود حجم زیاد اطلاعات نادرست، تأیید نشده و غیرعلمی و این
باور در مردم که هرچه در اینترنت هست قابل اطمینان می‌باشد، می‌تواند باعث
تشدید اختلال روانی «خود بیمار انگاری» گردد.
۸- سردرد
سه نوع سردرد در ارتباط با اینترنت وجود دارد:
سردردهای تنشی
این نام ممکن است گمراه کننده باشد. این نوع سردرد‌ها به دلیل استرس
به وجود نمی‌آیند بلکه غالباً به دلیل کشیدگی عضلة گردن یا چشم درد حادث
می‌شوند. به گفتة پزشکان مایوکلینیک، سردردهای تنشی از ۳۰ دقیقه تا یک هفته
ممکن است باقی بمانند.
سردردهای مزمن روزانه
اغلب افراد‌گاه به‌گاه دچار سردرد می‌شوند. اما به گفتة پزشکان مایو
کلینیک چنانچه تعداد روزهایی که فرد سردرد دارد بیشتر از تعداد روزهایی
باشد که سردرد ندارد، احتمالاً دچار این سردرد است. ماهیت متوالی این نوع
سردرد، آن را در بین بد‌ترین سردردهای ناتوان‌ساز قرار می‌هد.
سردردهای استرسی
پیدایش سردرد به استرس خیلی زیادی نیاز ندارد. استرس ناشی از به
انتظار دریافت اطلاعات ماندن از اینترنت، کندی بار شدن صفحات، خرابی رایانه
و امثال آنها می‌تواند باعث این نوع سردرد شود.
۷- درد پشت
نشستن نادرست پشت رایانه، به ویژه اگر با چاقی، کمبود ورزش و تحرّک، و
سیگار کشیدن همراه باشد به درد پشت می‌انجامد. منشأ این درد معمولاً
عضلات، اعصاب، استخوان‌ها و مفاصل در ستون فقرات است. نشستن نادرست و برای
ساعت‌های طولانی پشت رایانه، این درد را تشدید می‌کند.
۶- ترومبوز وریدی
به لختگی درون رگ، ترومبوز گفته می‌شود. منظور از ترومبوز وریدی،
تشکیل لختة خون در رگ‌های وریدی است که غالباً در پا‌ها پدید می‌آید و علّت
اصلی آن، بی‌تحرّکی و کم شدن آب بدن است. نشستن برای ساعت‌های طولانی پشت
رایانه می‌تواند باعث ترومبوز وریدی گردد. به تازگی در هواپیماهای مسافربری
نیز اطلاعات هشدار دهنده‌ای دربارة ترومبوز وریدی به مسافران داده می‌شود و
به آنها توصیه می‌گردد تا برای ساعت‌های طولانی بی‌حرکت بر روی صندلی
باقی نمانند.
۵- نشانگان مونچهاوزن
نخست اجازه دهید به تعریف نشانگان یا سندروم مونچهاوزن بپردازیم، چرا
که ممکن است بسیاری از خوانندگان با این اختلال روانی آشنا نباشند، و بعد
به سراغ اینترنت می‌رویم:
«خصوصیت مهم این سندروم، میل شدید به بستری شدن است و به عقیدة بعضی
از روان‌شناسان، اصطلاح اعتیاد بیمارستان برای این سندروم مناسب‌تر است.
خصوصیت مهم دیگر این بیماران این است که به محض آشکار شدن ساختگی بودن
علائمشان، درخواست ترخیص کرده و از مراجعة مجدّد به آن محل خودداری
می‌کنند. مواردی دیده شده که بیمار برای ایجاد علائم دست به ابتکارهای
عجیبی زده است.»
در اینترنت تعداد بیشماری اتاق گپ‌زنی، گروه‌های پشتیبان و وبگاه
شبکه‌های اجتماعی وجود دارد که افراد می‌توانند مشکلاتشان را با دیگران در
میان بگذارند، درخواست راهنمایی کنند و حس همدردی دیگران را جلب کنند.
شاید تعجب کنید از اینکه خیلی از افراد صرفاً برای جلب توجه به بیان
بیماری‌ها یا مصیبت‌های دروغین و ساختگی می‌پردازند. آنها وانمود می‌کنند
که قربانی تجاوز، حمله، ضرب و شتم یا بیماری‌های جدّی و سخت‌درمانی هستند
تا توجه دیگران را به خود جلب کنند. به این اختلال روانی، نشانگان یا
سندروم مونچهاوزن گفته می‌شود.
بر اساس پژوهشی که صورت گرفته است، اینترنت می‌تواند افراد را ترغیب
کند که به منظور جلب توجه وانمود کنند که مبتلا به بیماری هستند. به گفتة
دکتر فلدمن از دانشگاه آلاباما افرادی که دارای این نشانگان هستند در صورتی
که به یک مرکز روان‌پزشکی مراجعه کنند مورد درمان قرار خواهند گرفت امّا
اغلب آنها چنین تمایلی ندارند و ترجیح می‌دهند که یک بیماری جسمی حاد
داشته باشند تا یک اختلال روانی.
۴- افسردگی فیس‌بوکی
بر اساس گزارشی که در روزنامة دیلی‌میل چاپ شده است، فیس‌بوک و دیگر
شبکه‌های اجتماعی، دختران نوجوان را در معرض ابتلاء به اضطراب و افسردگی
قرار می‌دهند. این‌گونه وبگاه‌ها علاوه بر امکان نامه‌نگاری و پیام‌رسانی،
این امکان را برای نوجوانان به وجود می‌آورند که دربارة یک چیز، بار‌ها و
بار‌ها و بار‌ها صحبت کنند. بر اساس این مقاله، بحث مکرّر در میان دختران
نوجوان، به ویژه دربارة ناکامی‌های عشقی، حال آنها را بد‌تر می‌کند و
هیجانات منفی در آنها به وجود می‌آورد.
این گزارش، نتیجة پژوهشی است که از سوی دانشگاه استونی بروک نیویورک
بر روی ۸۳ دختر نوجوان صورت گرفته است. توصیة یکی از پزشکان به نوجوانانی
که به طور مداوم دربارة یک مشکل صحبت می‌کنند این است که «موضوع بحث را عوض
کنند.»
۳- خشم اینترنتی
با وجودی که ممکن است خشم اینترنتی به خودی خود برای سلامتی افراد مضر
نباشد اما می‌تواند به آزار اینترنتی و حتی شاید به خشونت بینجامد.
بنابراین کسانی که توانایی فروخوردن خشمشان را ندارند باید مواظب باشند.
یکی از منابع خشم اینترنتی «افزونگی اطلاعات» است. حجم عظیم اطلاعات
موجود بر روی وب و کند بودن سرعت دستیابی به آنها باعث بروز مقدار زیادی
استرس در کاربران اینترنت می‌گردد. بر اساس مطالعه‌ای که از سوی شرکت
نمایه‌گذاری بریتیش وب صورت گرفته، ۶۸ درصد از ۲۰۰ نفر افراد مورد مطالعه
گفته‌اند که برای آنها در انتظار دریافت اطلاعات ماندن از وب، استرس‌زا‌تر
از گذراندن یک آخر هفته با پدر و مادر همسرشان است و ۳۸ درصد گفته‌اند که
استرس‌زا‌تر از ماندن در ترافیک خیابان است.
یکی از محل‌های بروز خشم اینترنتی در بخش اظهار نظرهای وب‌نوشت‌ها،
ویدیوهای یوتیوب یا نظرگاه وبگاه‌هاست. اگر به بخش اظهار نظر‌ها نگاهی
بیندازید، خیلی طول نمی‌کشد تا به کلمات زشت و ناپسند بر بخورید. شاید
ماهیت گمنام اینترنت، افراد را ترغیب می‌کند که هرچه در فکر دارند را بیان
کنند. اما نکته‌ای که در اینجا وجود دارد این است که این مسأله واگیردار
است- اظهار نظر خشمگینانة شما دیگران را خشمگین می‌کند و این چرخه همین‌طور
ادامه می‌یابد.
۲- اختلالات بالای دست
اختلالات بالای دست شامل: نشانگان (سندروم) کشیدگی گردن، نشانگان
(سندروم) مجرای مچ دستی، نشانگان (سندروم) مجرای ساعدی، التهاب تاندون دست و
مچ، التهاب تاندون و غلاف آن، التهاب کیسة زلالی، کشیدگی مکرّر عضلانی و
نشانگان (سندروم) مجرای خروجی قفسة صدری است.
تمام این بیماری‌ها می‌تواند مربوط به استفاده از اینترنت باشد. این
بیماری‌ها غالباً بر اثر استفادة بیش از حدّ از یکی از اندام‌های بالای دست
(مثل بازو‌ها) و استفادة بیش از حدّ از یک ابزار مثل صفحه کلید رایانه یا
موش بروز می‌کنند و به دلیل آسیب‌دیدگی بافت‌ها با درد همراهند.
در مورد بیماری نشانگان مجرای خروجی قفسة صدری گفتنی است که دو گروه
از افراد بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند. یکی کسانی که در
تصادف‌های رانندگی دچار آسیب‌های گردنی می‌شوند و دیگر کسانی که از رایانه
در وضیعت‌های نشستن نادرست و غیر ارگونومیک، در دوره‌های زمانی طولانی
استفاده می‌کنند.
۱- اعتیاد به اینترنت
این بیماری به این علت در این فهرست شمارة یک شده است که واقعاً بسیار
جدّی است و در بعضی موارد کشنده بوده است. ماهیت اعتیاد بسیار فراگیر است.
هنگامی که صحبت از اینترنت باشد، این اعتیاد می‌تواند به چیزهای زیادی
پیدا شود. از تایپ کردن گرفته تا بازدید از اتاق‌های گپ‌زنی، خرید برخط یا
بازی‌های چند نفره.
اعتیاد به اینترنت آنقدر جدّی و واقعی است که مراکز بازپروری برای آن
به وجود آمده است. به طور مثال، بر اساس مقاله‌ای که در نیویورک تایمز
منتشر گردیده، مراکز بازپروری معتادان اینترنت در کرة جنوبی با استفاده از
مدّرسان نظامی به معتادان تمرین‌های بدنی نسبتاً شدید شبیه تمرین‌های نظامی
می‌دهند، نشست‌های گروهی با مشاور برگزار می‌کنند و کارگاه‌های روان
درمانی برای معتادان ترتیب می‌دهند. مسئله اعتیاد به اینترنت در کرة جنوبی
در سال‌های اخیر به صورت یک مسئلة ملّی در آمده و میزان مرگ و میر ناشی از
خستگی و از پا افتادگی پس از انجام بازی‌های برخط روز به روز در حال افزایش
است.
برای اینکه متوجه شوید معتاد به اینترنت هستید یا نه، به پرسش‌های زیر جواب دهید.
• آیا از محدود کردن استفادة خود از اینترنت ناتوانید؟
• آیا کار کردن با اینترنت بیشتر وقت آزاد شما را به خود اختصاص می‌دهد؟
• وقتی دارید با اینترنت کار می‌کنید، زمان را گم می‌کنید (متوجه گذشت زمان نمی‌شوید)؟
• آیا امکاناتی برای خود فراهم می‌کنید که بیشتر به اینترنت متصل باشید؟
(مثلاً میز رایانه‌تان را با خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های فراوان پر می‌کنید؟ نوشابه‌های انرژی‌زا می‌آشامید؟)
• آیا به طور دائم رایانه‌ها و نرم‌افزار‌هایتان را ارتقاء می‌بخشید؟
• آیا چنانچه به هر دلیلی از اتصال به اینترنت بازداشته شوید دچار
خشم، افسردگی، ناامیدی، زودرنجی، بی‌قراری یا کج‌خلقی می‌گردید؟
• آیا از رایانه‌تان برای فرار از واقعیت‌های زندگی استفاده می‌کنید؟
• آیا به دیگران در مورد میزان استفاده‌تان از رایانه دروغ می‌گویید؟
• آیا در دنیای واقعی از لحاظ اجتماعی آدمی تنها و منزوی هستید؟
• آیا هیجانات و احساساتی که از طریق شبکه‌های اجتماعی، بازی‌ها
و... در اینترنت به دست آورده‌اید جایگزین تجربیات زندگی واقعی شما
شده‌اند؟
• آیا برای استفاده از اینترنت، روابط زندگی واقعی یا کارتان را به مخاطره می‌اندازید؟
اگر پاسخ شما به حداقل پنج پرسش از پرسش‌های بالا، مثبت باشد بهتر
است برای درمان اعتیاد خود به اینترنت به مشاور حرفه‌ای مراجعه کنید.
