به گزارش جوان، حسن روحانی در مناظره دوم نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری وقتی داشت درباره اقدامات هنری دولت یازدهم سخن میگفت، مدعی شد که ارکسترسمفونیک و ارکستر ملی که سالها تعطیل شده بودند در دولت وی احیا شده است. حقیقت ماجرا این است که ارکسترسمفونیک تهران طی مدیریت همه دولتها به دلیل ضعف مدیریت و بودجه با فراز و نشیبهای بسیار و مشکلاتی مواجه بوده است. در همین دولت یازدهم نیز بهرغم وعدهها و شعارهای بسیار ارکسترسمفونیک تهران به چالشهای عدیدهای دچار شده و مدتها بدون سرپرست ماند و کشمکشهای زیادی را از سر گذراند، همانطور که در دوره خاتمی و احمدینژاد با چنین مصائبی روبهرو شد. بنابراین ادعای اینکه ارکستر ملی در زمان دولت سابق تعطیل شده و دولت یازدهم آن را احیا کرده است، بیش از اینکه واقعیت داشته باشد باید ادعایی سیاسی قلمداد شود.
شهرزاد روحانی طی یکسال اخیر توانسته قدری حاشیهها را از ارکسترسمفونیک تهران کم کند و با همه مشکلات بهطور اسمی هم که شده آن را در حالت تعلیق نشدگی نگه دارد، ولی آنهایی که اخبار پیرامون ارکسترسمفونیک تهران را طی چهار سال اخیر دنبال کردهاند میدانند که این ارکستر در زمان دولت یازدهم نیز با فراز و نشیبهای بسیاری مواجه بوده که اگر قرار باشد با عینک سیاسی به آن نگاه کرد میتوان برهههای مختلفی را یافت که بشود از آن با نام تعطیلی ارکستر یاد کرد.
تعطیلی ارکستر سمفونیک ملی واقعیت ندارد
روز گذشته حمیدرضا شاهآبادی، معاون هنری وزیر ارشاد دولت دهم به سخنان حسن روحانی واکنش نشان داد: «تعطیلی ارکسترسمفونیک و ملی در دولت قبل خلاف واقع است. در دوره فعالیت بنده با اطمینان میگویم که ارکسترسمفونیک نهتنها تعطیل نشد بلکه فعالیت جدی و گستردهای داشت، به گونهای که اجراهای آن در سالهای 90 و 91 چندین برابر گذشته شد و برنامههایی از پیش تعیین شده نیز داشتیم حتی در سال 90 با رهبران مهمان اجراهای کارشناسی شده و جامعی برگزار شد. مؤید صحبت من نیز مراسم معارفه آقای جنتی وزیر جدید ارشاد بود که با حضور همین آقای جهانگیری صورت گرفت، در آن روز و با حضور وزیر جدید نه تنها سرود ملی جمهوری اسلامی ایران اجرا شد بلکه با سالار عقیلی نیز اجرای مشترکی به همراه قطعات دیگری در میان برنامهها داشتیم. درباره ارکستر ملی هم باید بگویم که آخرین اجرایمان اردیبهشت 92 بود تا پایان دولت هم ارکستر ملی فعال بود، اما اینکه دولت قبل ارکستر ملی را تعطیل کرده بود و این دولت آن را احیا کرد، خلاف بین و روشن و واضح است. این را باید بگویم که ما با بودجه 2 میلیاردی کل موسیقی را اداره کردیم، اما این آقایان با بودجه چندده میلیاردی نتوانستند خوب کار کنند.»
بیاعتنایی دولت یازدهم به ارکستر ملی
برای روشن شدن مطلب و این ادعا که ارکسترسمفونیک تهران در دولت یازدهم هم با همان چالشهای دولت قبل مواجه بوده است و نمیتوان چالشهای آن در دولت سابق را به معنای تعطیلی این ارکستر قلمداد کرد، رجوع به بخشی از گزارش روزنامه اصلاحطلب شرق یاریرسان است. این روزنامه چندین ماه پس از روی کار آمدن دولت یازدهم درباره بیاعتنایی به ارکسترسمفونیک ملی در وزارت ارشاد علی جنتی مینویسد: «در اولین روزهای روی کارآمدن دولت جدید بود که خبر بازگشایی «خانه سینما» منتشر شد؛ مرکزی که قبل از روی کارآمدن دولت جدید، قول بازگشاییاش داده شده بود. در میان وعدههای دولت جدید، تنها خبری که وجود نداشت، قول سامانگرفتن ارکسترسمفونیک بود، چراکه هنوز نام موسیقی بهسختی به لبان دولتمردان میآید، چه برسد به نامی غریب که «ارکسترسمفونیک تهران» باشد. از دولت جدید این انتظار میرفت که مشکلات هنری کشور را اولویتبندی کرده و ابتدا به حل مشکلات اساسی مهمتر میپرداخت. در سالهای اخیر، خبرهای مربوط به حاشیههای ارکسترسمفونیک تهران، در خبرگزاریهای کشورمان دیده میشد؛ امروز شاید بزرگترین کاستیای که گریبان دولت جدید را در زمینه فرهنگ گرفته است، مشکل ارکسترسمفونیک تهران باشد و عجیب اینجاست که با گذشت چند ماه از استقرار دولت جدید، هنوز حداقل به سازوکار سابق برای بازگشایی این ارکستر، رجوع نشده است تا ارکستر تمرینهای خود را از سر بگیرد.»
این گزارش در ادامه میافزاید: «ارکسترسمفونیک تهران از همان سالهای اولیه انقلاب قطعات انقلابی روز را اجرا میکرد و همواره رهبران این ارکستر نمیگذاشتند ارکستر از برنامه کلاسیک خود دور شود و همیشه رپرتوار استاندارد ارکسترهای جهان را در برنامهها میگنجاندند. این رویه تا سالها ادامه داشت تا اینکه در دولت محمد خاتمی برنامههای کاملاً سفارشی وارد رپرتوار ارکسترسمفونیک تهران شدند؛ برنامههایی که از نظر آهنگسازی در سطح پایینی بودند و فقط در مناسبتها به اجرا گذاشته میشدند. در دوره ریاستجمهوری محمود احمدینژاد، این برنامهها به برنامه اصلی ارکسترسمفونیک تبدیل شد و دیگر کمتر رپرتوار استاندارد ارکسترسمفونیکهای دنیا مورد استفاده قرار گرفت.
همانطور که در متن گزارش روزنامه شرق آمده، روند تضعیف ارکسترسمفونیک تهران در زمان دولت محمد خاتمی آغاز شده است. سال 82 که در این گزارش از آن به عنوان آغاز تضعیف ارکسترسمفونیک تهران یاد شده، سالی است که محمد خاتمی سکان دولت را در دست داشت. ریشه اصلی فروپاشی ارکسترسمفونیک تهران در گزارش روزنامه حامی دولت روحانی اقدامات اشتباهی معرفی شده که از زمان دولت خاتمی به وقوع پیوسته و ادامه آن رویه غلط در دولت بعدی بر مشکلات افزوده است.
صدرحمت به دوره احمدینژاد
چالشهای ارکسترسمفونیک تهران با روی کار آمدن دولت یازدهم هم ابعاد تازهای به خود گرفت. علی رهبری، مدیر مستعفی این ارکستر در دوره علی جنتی بارها طی نامههایی سرگشاده به این موضوع اشاره کرده که ارکسترسمفونیک تهران در وضعیت بحرانی و بدی به سر میبرد. وی که اردیبهشت سال گذشته به نشانه اعتراض ایران را به مقصد وین ترک کرده بود با نوشتن نامهای عتابآلود به حسن روحانی نسبت به خطر تعطیلی ارکسترها و مشکلات موجود به وی هشدار داد و نوشت: «صدرحمت به دوره احمدینژاد. حدود 55 ماه پیش نوشتیم که جناب آقای رئیسجمهور به فریاد ما برسید، نه تنها اقدامی نفرمودید بلکه شرایط ما را به خاطر نوشتن آن نامه سختتر و پیچیدهتر هم کردید و عدهای را هم به جان ما انداختید. میگویند اطرافیان دربارها به پادشاهان همیشه میگفتند خیالتان آسوده باشد، شهر امن و امان است، البته آنها میدانستند که در حقیقت این پادشاهان بودند که دوست داشتند این خبرها را فقط به این صورت بشنوند. آیا شما هم دچار این گرفتاری شدهاید؟ آیا شما نمیدانید که وضع هنرمندان گذشته از یک گروه خاص و یک باند بقیه به هیچ وجه بهتر نشده است؟ آیا در رسانهها هم نمیخوانید با ما چه میکنند؟ آیا واقعاً نمیدانید 75 نفر نوازنده ارکسترسمفونیک سه ماه است دستمزدی از دولت دریافت نکردهاند؟ آیا واقعاً نمیدانید که بیش از شش ماه نوازندگان هیچگاه حقوق ماهانه دریافت نکردهاند، میگفتند در زمان آقای احمدینژاد به موسیقیدانان بیاعتناعی شده؛ صدرحمت به بیاعتناعی تا بیاحترامی. به ما اجازه انتقاد به مسئولان داده نمیشود.»
در بدترین روزهای تاریخ موسیقی
رهبری دوماه پیش نیز در نامه دیگری به صالحیامیری نوشت: «میدانم وزارتخانهای که در اختیار شما گذاشتهاند تا آنجایی که به موسیقی و موسیقیدانها مربوط میشود در بدترین روزهای تاریخ موسیقی ایران است. وضع موسیقی مملکت از زمان ریاستجمهوری آقای خاتمی و احمدینژاد نیز بدتر شده است.» مطالعه اتفاقات و حواشی اداره ارکسترسمفونیک ملی نشان میدهد که ادعای تعطیلی آن در دولت سابق و احیای آن در دولت یازدهم توسط حسن روحانی در مناظره روز جمعه نسبتی با واقعیت ندارد.