مترادف قرار گرفتن " حیف" و " میل" در فرهنگ غنی ما به این معناست که ضایع کردن اموال عمومی، دستکم به میزان دستاندازی و تصرف در آن مذموم است؛ البته باید به این نکته ظریف توجه داشت که مقدم داشته شدن قبح " حیف" بر" میل" شاید از این روست که منابع عمومی حیف شده به هیچ وجه قابل بازگشت نیست، در حالی که سرمایه تصرف شده یعنی به کژ راهه رفته را در بسیاری از موارد میتوان به بیتالمال بازگرداند.
تقوای مالی، مدیران را از تصرف اموال غیر باز میدارد، اما دارا بودن چنین فضیلت ارزشمندی الزاماً فرد را از حیف کردن اموال عمومی بازنخواهد داشت. بنابراین کارایی دستاندرکاران امور اجرایی کشور و بهرهوری بهینه از منابع صرفاً منوط به داشتن تقوای مالی، اخلاقی و سیاسی نیست، بلکه منتخبان ملت و نظام برای ارائه خدمتی شایسته علاوه بر برخورداری از فضایل مورد اشاره میبایست دارای ویژگی تقوای حکومتی باشند.
تقوای حکومتی به معنی انطباق دائمی شرایط فرد با الزامات و بایدهای مدیریت اجرایی مسئولیت خطیری است که بر عهده گرفته است. شخصی در شرایط جسمی مطلوب دارای وظیفهای خطیر است، اما سالها بعد به دلیل کهولت سن یا بیماری، دیگر امکان تحرک متناسب با آن مسئولیت را ندارد.
آیا در شرایط جدید، تقوای حکومتی حکم نمیکند که داوطلبانه جای خود را به نیروهای جوانتر و با تحرکتر بدهد؟ در دولت دوازدهم تنها وزیری که تحرک چشمگیری دارد و پیوسته با مردم از برنامههای خود سخن میگوید وزیر ارتباطات و فناوری است. این جوانترین عضو کابینه لختی و بیتحرکی سایر وزرای کهنسال را به رخ میکشد.
بعضاً ائمه جمعهای که زمانی امکان حضور در میان مردم را داشتند امروز حتی برای ادای نماز روز آدینه جانشین تعیین کردهاند، اما حاضر نیستند این جایگاه را به یک روحانی فاضل جوانتر که بتواند شرایط تعیین شده توسط رهبری را جامه عمل بپوشاند واگذار کنند. منتخبان دیگری را میتوانیم در عرصههای مدیریت مؤسسات بزرگ از نظر بگذرانیم که در زمان برگزیده شدن توان و نوآوری داشتند، اما امروز بعد از نزدیک به دو دهه یا بعضاً چهار دهه، از آن شرایط اولیه هیچ نشانی نیست و معالاسف باید گفت خواسته یا ناخواسته به دلیل درجازدن، صرفاً به امر " حیف" سرمایههایی کلان مشغولند.
به روز شدن و نوآوری در امور اجرایی از شرایط اولیه، اما تمایل به آن برای افراد مسن که بسیار ملاحظهکار میشوند سخت و دشوار است؛ به تعبیر دیگر تغییر قالبهای کهنه در سنین بالا معمولاً ناممکن میشود؛ بنابراین در شرایطی که همه رقبا بهسرعت پیش میروند مدیریت کهنسال که میل به ایستایی و کم تحرکی دارد منابع عمومی را هرز میدهد. برای عقب نیفتادن از سیر تحولات دیگر جوامع که تلاش میکنند با ابتکارات جدید و نوآوری و خلاقیت، بهرهوری از سرمایهها را در همه عرصهها بالا برند، توجه به جوانگرایی در مدیریتهای کشور، ضروری است.
ضمن احترام به پیشکسوتانی که در آزمون تقوای مالی، سیاسی و اخلاقی تا کنون همواره سربلند بیرون آمدهاند از آنان انتظار میرود تا روند جوانگرایی مدیریت کشور را با توجه به تقوای حکومتی- که نظام را تقویت میکند و امام بهدرستی آن را از اوجب واجبات دانستند- سرعت بخشند. توجه به ضرورتهای حکومت که ما آن را از تقوای حکومتی دریافت میداریم میتواند سایر فضایل را در نظر ملت تلألؤ بیشتری بخشد؛ در غیر این صورت گرچه میلی به زیادهخواهی در عرصههای مالی، اخلاقی و سیاسی از فرد به ثبت نرسیده است، اما بیتوجهی به جوانگرایی حیف کردن سرمایههای عمومی را رقم میزند که میتواند اعمال ارزشمند آن فرد را با علامت سؤالی بزرگ مواجه سازد.
منبع: تسنیم