صراط: تبیین و بازخوانی مفاهیمی چون جنگ نرم و انقلاب‌های رنگی در جریان فتنه، نقش جریانات و نهادهای فرهنگی، سیاسی و امنیتی در پیش‌بینی و مهار فتنه و همچنین جزئیات و چگونگی برگزاری راهپیمایی یوم‌الله نهم دی، موضوعاتی بود که خبرنگاران ما در گفت‌وگویی با علی‌محمد نائینی رئیس ستاد مرکزی بزرگداشت حماسه نهم دی به بررسی آنها پرداختند.
به گزارش فارس، نائینی در این مصاحبه و در پاسخ به پرسشی پیرامون میزان آمادگی نهادهای امنیتی و فرهنگی در پیش‌بینی این طرح دشمنان به آمادگی نسبی سپاه و بسیج د پیش‌بینی فتنه توسط آنها اشاره می‌کند ولی در عین حال عملکرد نهادهای اطلاعاتی کشور را در سطح تاکتیکی غیردقیق توصیف می‌کند.
وی به عدم اطلاع برخی نخبگان کشور از مدل‌های براندازی چون انقلاب رنگی اشاره کرده و به تشریح تفاوت‌هایی میان کودتای سخت و براندازی‌های نوین می‌پردازد.
نائینی در ادامه این گفت‌وگو به فتنه‌های ابتدای انقلاب اشاره کرده و به بررسی سطح و نوع مقابله کشور با آنها می‌پردازد ولی درعین حال تاکید دارد که فتنه 88 در مقایسه با سایر فتنه‌ها پیچیدگی خاصی را داشت و توانسته بود مردم را دچار مشکل در تحلیل ابعاد ماجرا کند.
رئیس ستاد مرکزی بزرگداشت حماسه نهم دی ناکارآمدی نهادهای فرهنگی از سویی و مشکلات اقتصادی و معیشتی را از سویی از سویی دیگر عواملی برای توفیق دشمن در ایجاد بی‌اعتمادی و القای ناکارآمدی به نظام اسلامی اشاره می‌کند و تاکید دارد که در کنار عملیات روانی دشمن بایدبه ظرفیت‌های فرهنگی داخل نیز توجه کنیم.
علی‌محمد نائینی در سال88 عضو شورای فرهنگ عمومی بود و به همین دلیل از جزئیات تصمیم‌گیری‌ها و هماهنگی‌ها برای برگزاری راهپیمایی نهم دی و برخی چالش‌ها در روند برگزاری آن می‌گوید.
مشروح این گفت‌وگو به شرح ذیل است:
در ابتدای کار، به روند شکل‌گیری فتنه و زمینه‌های داخلی و خارجی آن اشاره‌ای داشته باشید.
نائینی: انتخابات 88 پدیده جدیدی نبود. ما تقریباً در کشور همه ساله به مناسبت‌های مختلف انتخابات داشتیم و به طور طبیعی در هر انتخاباتی یک فردی با رأی مردم انتخاب می‌شود و انتخابات نیز تمام می‌شود. اما با حوادثی بعد از انتخابات 88 مواجه شدیم که نشان داد انتخابات به عنوان فرصتی برای اهدافی درنظر گرفته شده که این انتخابات را از سایر انتخابات‌های پیشین متفاوت کرده است.
معتقدم همچنان که خود غربی‌ها به صراحت اعلام کردند، اسناد زیادی نیز منتشر شد و در گفت‌وگوهای رسانه‌ای نیز خود سیاستمداران اروپایی و آمریکایی اهدافشان را در ارتباط با حوادث سال 88 اعلام کردند، دشمن از قبل انتخابات برای استفاده از این فرصت برنامه‌ریزی کرده بود.
غربی‌ها تجربه‌ای به نام فروپاشی نظام‌های سیاسی و بهره‌گیری از الگوهای انقلاب رنگی را دارند. غرب تقریباً در 22 کشور موفق شده که با بهره‌گیری از مدل‌های انقلاب رنگی، در فرصت انتخاباتی یک نظام سیاسی را به چالش بکشد.
*برخی نخبگان سیاسی مفهوم انقلاب رنگی را نمی‌دانستند
در مقاله‌ای که همان دوران نوشتم به این سؤال پاسخ داده شد که امکان پیروزی انقلاب رنگی در ایران وجود دارد یا خیر و اصلاً زمینه‌های براندازی نظام جمهوری اسلامی با استفاده از مدل‌های انقلابی رنگی وجود دارد؟ واکنش‌هایی نیز نسبت به آن مقاله شد و برخی از نخبگان سیاسی چون انقلاب رنگی مفهوم جدیدی بود معنی آن را نمی‌دانستند و می‌گفتند ما یک نظام مردمی هستیم و در ایران امکان چنین اتفاقی نیست. حرف ما این بود که غربی‌ها به دنبال پیاده‌سازی انقلاب رنگی هستند ولی نه به آن معنا که در ایران جواب می‌دهد. این دو بحث است؛ بحث اول این است که غرب در انتخابات سال 88 دنبال چه بود. به اعتقاد ما دنبال پیاده‌سازی مدل انقلاب رنگی بود. مدل انقلاب رنگی هم یکی از الگوهای براندازی نرم است. براندازی نرم، روش‌های مختلفی دارد و یکی از روش‌های آن، انقلاب رنگی است.
انقلاب رنگی در واقع کودتایی جدید و مدرن است که به جای بهره‌گیری از نظامیان و نفوذ در ارتش یک کشور که قبلاً کودتاها به این شکل انجام می‌شد و نظام توسط نیروهای نظامی جابه‌جا می‌شد، از ظرفیت‌های دیگری استفاده می‌کند. انقلاب رنگی یک تجربه موفق غربی است که بعد از فروپاشی شوروی برای دموکراتیزه کردن کشورها و دولت‌های غیرغربی استفاده شده و به کشورهای استقلال یافته از بلوک شرق کشانده شده و موفق نیز بوده است. در آن 22 مورد که اشاره کردم نیز 17 یا 18 مورد غرب از طریق انقلاب رنگی، نظام سیاسی جابه‌جا کرده و دولت‌ها را براندازی کرده است.
سند اصلی که در این رابطه وجود دارد، این است که در سال 89 و یک سال بعد از فتنه 88 وزیر خارجه آمریکا در مرکز سابان مؤسسه بروکینگز این را مطرح می‌کند که مدل‌های مختلف را در مواجهه با نظام جمهوری اسلامی بررسی کردیم و نهایتاً به این رسیدیم که بهترین تجربه غرب، الگوی انقلاب رنگی است.
مقام معظم رهبری با اشرافی که داشتند و باتوجه به فضای کشور، از گفتمان دینی استفاده کرده و تعبیر فتنه را به کار بردند و با ادبیات دینی و قرآنی توطئه براندازی نرم را تبیین کردند. البته در خطبه 29 خرداد نیز به این اشاره کردند که غربی‌ها فکر می‌کنند اینجا هم گرجستان است و می‌توانند به راحتی در این کشور براندازی انجام دهند.
انقلاب‌های رنگی با استفاده از فرصت‌های انتخاباتی به جریان می‌افتد و جبهه معارض نظام سیاسی موجود و دولت مستقر، منسجم و یکپارچه با استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای تلاش می‌کنند تا باورهای اساسی و پایه‌ای را که در مردم وجود دارد تغییر دهند و آنها را برای یک حرکت اعتراضی اجتماعی بعد از انتخابات مهیا کنند. از مدت‌ها قبل، بسترهای اجتماعی را فراهم می‌کنند و این را القا می‌کنند که انتخاباتی که در پیش است، فرمایشی و مهندسی شده است و نتیجه‌اش نیز کاملاً مشخص است و معلوم نیست که رأی شما به حساب بیاید یا خیر. سپس این را زمینه‌ای برای اردوکشی‌های خیابانی بعد از انتخابات می‌کنند.
از قبل انتخابات با هیجان، تمرین و مانور داده می‌شود و عمدتاً این اتفاق‌ها در پایتخت‌ها می‌افتد. در بررسی تعدادی از انقلاب‌های رنگی و تکنیک‌های آنها شاهدی هستیم که برای مثال؛ جین‌شارپ که 198 روش برای انقلاب رنگی پیشنهاد داده، بسیاری از این روش‌ها، روش‌های مشابهی است که در کشورهای دیگر اتفاق افتاده است. بنابراین اولین کاری که در چنین انقلاب‌هایی می‌شود این است که از قبل انتخابات جامعه را هیجانی کرده و این باور را در جامعه ایجاد می‌کنند که انتخابات آینده سالم نیست.
* بسیاری از دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی کشور در برآورد تغییرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی توانایی لازم را ندارند
بحثی که پیش می‌آید این است که چرا دستگاه‌های امنیتی در این مورد به خصوص به خوبی عمل نکردند، آیا بحث نفوذ مطرح است و یا یک بی‌تدبیری در نهادهای اطلاعاتی عامل عدم پیش‌بینی و تشخیص فتنه بوده است. از سال 88 هر کس که صحبت می‌کند می‌گوید این فتنه از قبل مشخص بود ولی کسی نمی‌گوید چرا دستگاه‌های امنیتی نتوانستند پیش از وقوع، از فتنه جلوگیری کنند تا 8 ماه کشور دچار آشوب نشود.
نائینی: معتقدم جنگ نرم بسیار پیچیده است و جنبه‌های اجتماعی و سیاسی زیادی دارد و به خصوص انقلاب رنگی‌اش بسیار پیچیده‌تر است. پدیده انقلاب رنگی که در ایران پیاده‌سازی شد، تجربه جدیدی بود. همچنین بسیاری از دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی ما در برآورد تغییرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی توانایی لازم را ندارند و این نیاز به مهارت و تجربه دارد؛ چون پیش‌بینی عملیات‌های نظامی با عملیات‌های امنیتی متفاوت است. با همه این شرایط، اطلاعات سپاه و بسیج این برآورد را حداقل از چند ماه قبل از انتخابات داشت و آن زمان که آقای طائب فرمانده سازمان بسیج بود، از قبل انتخابات چنین پیش‌بینی را داشت و اگر این برآورد، پیش‌بینی و آمادگی‌ها در مجموعه نیروهای انقلاب به خصوص سپاه و بسیج نبود، فتنه ابعاد بسیار عمیق‌تری داشت و مهار و کنترل آن به این سادگی‌ها نبود.
*برآورد نظام از حوادث بعد از انتخابات در سطح تاکتیکی دقیق نبود
معتقدم برآورد نظام از حوادث بعد از انتخابات در سطح تاکتیکی دقیق نبود، ولی از لحاظ راهبردی این برآورد را از انقلاب رنگی داشت و به همین جهت نیز صحنه را مدیریت کرد؛ ولی بالاخره جنگ نرم با بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی انجام می‌شود و فتنه هم به ابزار داخلی نیاز دارد. از افرادی استفاده شد که همه اعتبارشان از نظام، انقلاب و امام(ره) بود و با همان اعتبار به صحنه آمده و پرچم دفاع از انقلاب را در دست گرفتند و مردم دچار مشکل در تحلیل شدند. این پیچیدگی صحنه به تعبیر رهبر انقلاب و فضای غبارآلودی که وجود داشت، تشخیص را مشکل کرد؛ وگرنه برای مسئولین اصلی نظام به خصوص سپاه و بسیج که رسالت پاسداری از انقلاب اسلامی را دارد، کاملاً روشن بود. در همان زمان در اقشار مختلف سپاه و بسیج ده‌ها اثر درباره انقلاب اسلامی منتشر شد که این مربوط به قبل از انتخابات است. تقریباً دو ماه قبل از انتخابات، مستندهای انقلاب مخملی و کودتای مخملی به خصوص در اقشار مختلف بسیج دانشجویی منتشر شد که همه اینها در راستای بصیرت‌افزایی است. بنابراین در سطح کلان، این جمعبندی در نیروهای انقلاب وجود داشت که دشمن مترصد این است که از انتخابات به عنوان یک فرصت استفاده کرده و نظام را به چالش بکشد. ولی بسیاری از تاکتیک‌ها و تکنیک‌ها و حوادث و اتفاقاتی که افتاد، با جزئیات پیش‌بینی نشده بود.
* سطح هیجانات، ابعاد و عمق فتنه 88 با فتنه78 کاملاً متفاوت بود
به نظر شما، نوع مواجهه جریان انقلابی در دو فتنه 78 و 88 چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با هم داشت و آیا جریان انقلابی در مواجهه با فتنه اخیر، عملکرد مطلوبی داشت؟
نائینی: نمی‌شود فتنه 78 و 88 را به لحاظ ابعاد و وسعت مقایسه کرد. هدف یکی بود ولی فتنه 78 یک قشری از جامعه که بیشتر قشر دانشجویی بود را هدف می‌گرفت و مرکز کشور را درگیر خود کرده بود، ولی فتنه 88 کل کشور را و به ویژه کلان‌شهرها را دچار بحران کرده بود. یک کاندیدا با ظرفیتی قریب به 14 میلیون رأی با انتخاباتی بسیار پرشور و هیجانی، فضای کلی کشور را تحت تأثیر قرار داده بود. بنابراین سطح هیجانات و ابعاد و عمق فتنه کاملاً متفاوت بود.
نکته بعدی این است که فتنه‌های مختلفی را در طول حیات انقلاب اسلامی در داخل و خارج از کشور داشته‌ایم ولی فتنه 88 کاملاً با جریان خارجی پیوند خورده بود و به تعبیر رهبر انقلاب، قرارگاه اصلی‌اش انگلیس و آمریکا بود. این بسیار مهم است که خود نظریه‌پردازان انقلاب رنگی می‌گویند انقلاب رنگی دو نوع رهبری دارد که متشکل از رهبران حقیقی و رهبران ظاهری است. رهبران ظاهری همان‌هایی بودند که مردم آنها را سران فتنه معرفی می‌کردند، اما رهبران حقیقی پشت صحنه بودند و دیده نمی‌شدند. فتنه 88 از این لحاظ که ما را درگیر یک کار پیچیده و زمان‌بر بکند، بسیار عمیق‌تر از سال 78 بود و ابعاد مختلفی داشت و به همین دلیل نیز زمان مقابله با آن طولانی شد.
نوع مواجهه نظام انقلاب اسلامی با سران فتنه چگونه بود و نگاه شما با حصر آنها چیست؟
نائینی: ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی چون انقلاب یک اندیشه و تفکر جدیدی داشت و به دنبال آرمان‌هایی بود، به طور طبیعی منافع بسیاری را به چالش کشید و به خطر می‌انداخت. روش‌های مختلفی طراحی شد و با انقلاب مواجه شد. گروه‌های مختلفی در داخل کشور به لحاظ اهداف و منافع با اهداف انقلاب تعارض داشتند و فتنه‌انگیزی کرده و جنگ را بر نظام تحمیل کردند. فتنه‌ای که اول انقلاب در بیش از 8 استان کشور به شکل‌های مختلف انجام شد و در تمام 6 موقعیت قومیتی کشور که زمینه‌های واگرایی نیز در آن سوی مرز داشتند ما را با چالش‌های مختلفی مواجه کرده بود. فتنه بنی‌صدر، فتنه شریعتمداری، فتنه گروه‌های مختلف سیاسی و قومی را داشتیم.
اشاره‌ای به این گروه‌های سیاسی و قومی می‌کنید؟
نائینی: 20 ماه قبل از آغاز جنگ، بیش از 8 استان کشور درگیر چالش‌های امنیتی بود و گروه‌های قومی و سیاسی با درگیری‌هایی کشور را بی‌ثبات می‌کردند. زمانی که در شهریور 59 آن جنگ تمام‌عیار بر کشور تحمیل شد، بخش‌های مختلف کشور فاقد ثبات لازم بودند و علتش هم فتنه‌های مختلف بود. نمونه بارز آن گروه‌های مختلفی چون خلق عرب و خلق کرد و بلوچ بود و همچنین گروه کومله در شمال غرب کشور و گروه‌های بلوچ در جنوب شرق کشور و گروه‌های عربی در جنوب غرب کشور، همه به دنبال چالش‌های امنیتی برای کشور بودند. برآوردهای اولیه صدام در ابتدای جنگ این بود که چون کشور درگیر فتنه‌های مختلف است، ثبات سیاسی لازم را ندارد و در جنگ نظامی چند روزه یا رفتارش را تغییر می دهد و یا نظام براندازی خواهد شد. آنقدر این چالش‌های امنیتی توسط گروه‌های مختلف عمیق و همه‌جانبه بود که در کنار تهاجمی که از خارج انجام شده بود، تعریف می‌شد. چون ظرفیت‌های داخلی کشور درگیر مقابله با فتنه و تهاجم داخلی است، بی‌ثباتی داخل و تهاجم داخلی پیوند می‌خورد و نتیجه‌اش سرنگونی نظام می‌شود.
*نظام جمهوری اسلامی با تمام مدل‌های براندازی مواجه بوده است
با توجه به اهمیت شیوه مقابله‌ای که پس از جنگ شکل گرفت، فکر می‌کنید که فتنه 88 یک عملیات پیچیده‌تر بود؟
نائینی: فتنه 88 کاملاً متفاوت بود. جنس فتنه‌های اول انقلاب امنیتی بود و به عبارتی مبارزه مسلحانه با جمهوری اسلامی توسط گروه‌های داخلی صورت می‌گرفت. جریان معارض انقلاب از داخل کشور یارگیری و سازماندهی کرده و نظام را به چالش می‌کشید. آن یک چالش مسلحانه داخلی بود. در جنگ هشت ساله چالش خارجی بود و لشکرکشی توسط یگان‌های یک ارتش خارجی و عبور از مرز انجام شده بود و جنگ ما یک جنگ سخت نظامی بود. اگر بخواهیم الگوهای مختلف را بررسی کنیم، نظام جمهوری اسلامی با همه نوع مدلی مواجه بود. چالش‌های قبل از جنگ، چالش‌های نیمه سخت بود و حین جنگ نیز هشت سال چالش سخت داشتیم. بعد از دفاع مقدس، جنس چالش‌های ما عمدتا جنگ نرم بوده است. جنگ نرم نیز ابزار و روش‌های مختلفی دارد که یکی از آنها انقلاب رنگی است. تهاجم فرهنگی، عملیات رسانه‌ای و امثال آنها از روش‌های جنگ نرم است.
*پذیرش ادعای تقلب به معنای تیر خلاص به سازوکارهای انتخاباتی کشور است
فتنه سال 88 یکی از مدل‌های جنگ نرم و براندازی از درون با تبعیت از مدل‌های انقلاب رنگی بود. انقلاب رنگی از فرصت انتخاباتی استفاده می‌کند و فضای هیجانی انتخابات را با استفاده از ابزارهای هیجانی و طرح تقلب به خیابان‌ها می‌کشاند. در جاهایی، این انقلاب‌ها موفق بوده و حاکمیت موجود و دولت مستقر به این فضا تن داده و تقلب را پذیرفته اند. در واقع اردوکشی خیابانی و فشار بر سران نظام آنقدر شدید بوده که نظام منفعل شده و تقلب را پذیرفته است و پذیرش تقلب به معنای تیر خلاص به سازوکارهای انتخاباتی کشور است. پس از آن نیز مداخلات داخلی مطرح می‌شود و نهایتاً نتیجه انتخاباتی که با مداخله خارجی صورت پذیرد کاملاً مشخص است.
فتنه 88 از این لحاظ خاص و پیچیده به نظر می‌آید چون در فتنه‌های سابق تکلیف افراد تقریباً مشخص بود، ولی در فتنه 88 یک پیچیدگی خاصی می‌بینید و به نظر می‌آید مقداری پیشرفته‌تر و مترقی‌تر از فتنه‌های سابق است، این را می‌پذیرید؟
نائینی: به لحاظ طراحی کاملاً پیچیده بود و به لحاظ استفاده از ظرفیت داخلی کاملاً حرفه‌ای و پیچیده کار شده بود. تشخیص و پیش‌بینی در سال 88 بسیار سخت بود و مردم دچار مشکل شدند. برخی از انقلاب و امام(ره) اعتبار گرفته و سابقه انقلابی داشتند، خارج از تصور مردم بود که چنین کنند. چون مردم به کاندیدایی رأی داده بودند که مورد تأیید شورای نگهبان بود و تصورشان این بود که کشور با این کاندیدای خاص بهتر اداره می‌شود. مردم رأی دادند و باور هم نمی‌کردند. بخش عمده‌ای از افرادی که پس از بیانیه وسخنرانی این کاندیداها 25 خرداد و در اولین حرکت اعتراضی آمدند، این اعتقاد را داشتند که ممکن است رأی‌شان به حساب نیامده باشد. به تدریج اتفاقاتی افتاد و مجموعه رفتارهایی درست شد که این باور مردم تغییر کرد و به همین دلیل نیز می‌گوییم این فتنه پیچیده و بسیار خطرناک بود. اگر این باور و اعتقاد به مردم، نظام و رهبری عمیق نبود و نظام از چنین ظرفیتی برخوردار نبود، قطعاً نظام جمهوری اسلامی با اقدام طراحی‌شده بسیار خطرناکی مواجه بود و معلوم نبود حرکتی که چند روز پس از انتخابات شروع شد، چه پایانی داشته باشد و کشور را طی چه دوره‌ای به بی‌ثباتی کشانده و فضای دوقطبی، سال‌ها ادامه پیدا کند. همچنین فضایی بدتر از فضای حاکم بر کشورهایی به وجود آید که در سال‌های گذشته تجربه کرده‌ایم.
*راهبرد جدی و مبنایی دشمن «جنگ نرم» است/ دشمن از همه ابزارها برای ارائه تصویر ناکارآمد از دین استفاده می‌کند
برخی می‌گویند که ذائقه سیاسی-اجتماعی کشور دچار تغییراتی شده و ذائقه مردم تغییر پیدا کرده است. آیا اینکه از خاستگاه مقاومت به خاستگاه سازش برسیم، می‌تواند در راستای فتنه جدید باشد؟
نائینی: چند نکته را باید با همدیگر دید. نکته اول این است که راهبرد جدی و مبنایی دشمن اکنون جنگ نرم است. در جنگ نرم دشمن برای تغییر باورهای دینی و انقلابی و تضعیف تفکر انقلابی کار می‌کند و به همین دلیل رهبر انقلاب سال‌هاست که بر روحیه انقلابی تأکید دارند. تفکر انقلابی در جامعه اگر تضعیف شود، کشور ظرفیت‌های خود را در عرصه‌های مواجهه با تهدید از دست می‌دهد. دشمن به این رسیده و بر روی آن کار می‌کند. دشمن روی ضعف‌ها و آسیب‌هایی که وجود دارد، تمرکز می‌کند و تصویر ناکارآمدی از انقلاب و نقش دین در جامعه منتقل می‌کند. تمام ظرفیت‌های رسانه‌ای و تولید محصولات فرهنگی و هنری در همین راستا است و حتی برای مثال رسانه‌های زیادی با هدف تطهیر رژیم شاهنشاهی کار می‌کنند. می‌خواهند نظام جمهوری اسلامی رادر ابعاد مختلف ناکارآمد معرفی کنند و از همه ابزارهای هنری هم در این راستا استفاده می‌شود. ظرفیت فضای مجازی و رسانه‌های نوین ارتباطی نیز در همین راستا است.
* در کنار عملیات روانی دشمن بایدبه ظرفیت‌های فرهنگی داخل نیز توجه کنیم
این یک واقعیت است، ولی در کنار این ابعاد گسترده کار فرهنگی و رسانه‌ای و عملیات روانی دشمن، باید به ظرفیت‌های خود نیز توجه کنیم چون ظرفیت‌ها ما نیز در شرایط کنونی، فوق‌العاده بی‌نظیر است. این ظرفیت‌ها را در عرصه‌های مختلفی چون مقاومت و تکریم جهاد و شهادت و در مناسبت‌های دینی مانند اربعین و عرفه کاملاً می‌بینیم. مناسبت‌های ملی و مذهبی با هیجان‌های بسیار بیشتری نسبت به سال‌های قبل انجام می‌شود و این به معنای تقویت احساسات و مناسک دینی است.
در جایی که مردم احساس کنند تهدیدی متوجه اعتقادات اساسی دینی و انقلابی آنهاست، علی‌رغم تمام جنگ نرمی که متوجهشان است، وارد صحنه می‌شوند. همین مردمی که در سال 88، هشت ماه در آماج جنگ رسانه‌ای بودند، وقتی به این رسیدند که آن وقایع اقدامی طراحی شده برای براندازی نظام جمهوری اسلامی است و همه ارزش‌ها، باورها و داشته‌های آنها هدف قرار گرفته، با همه وجود بعد از حادثه عاشورای 88 در 6 دی، برانگیخته شده و به صحنه آمدند و به این توجه نکردند که به چه کسی رأی داده‌اند.
*ما در کار عمیق فرهنگی، درونی کردن باورهای انقلابی موفق نبوده‌ایم/ ناکارآمدی فراوانی در بخش‌های فرهنگی کشور حکمفرماست
این داستان مردم ایران است و باید به آن توجه کرد. به اعتقاد من و با توجه به دیدگاه رهبر انقلاب، ظرفیت کشور در زمینه نیروی پای کار و جوان نظام و انقلاب از ظرفیت ابتدای جنگ و انقلاب به مراتب کمتر نیست و بلکه بیشتر است. هر چند مشکلات زیادی داریم و دلیلش نیز این است که ما در کار عمیق فرهنگی موفق نبودیم. ما در درونی کردن باورهای دینی و انقلابی موفق نبوده‌ایم. دستگاه‌های فرهنگی ما در انجام کار درست فرهنگی موفق نبوده‌اند و ناکارآمدی فراوانی در بخش‌های مختلف فرهنگی کشور حکمفرماست.
*مشکلاتی اقتصادی و معیشتی بر امید و اعتماد مردم تأثیر می‌گذارد
مشکلاتی هم که در سایر بخش‌ها همچون اقتصاد و معیشت وجود دارد، روی دلبستگی، باور و امید مردم و اعتماد آنها تأثیر می‌گذارد و این امر طبیعی است. ما کوتاهی‌های فراوانی داشتیم و به رغم همه آسیب‌ها و تهاجم همه‌جانبه دشمن در عرصه جنگ نرم، ظرفیت‌های بسیار امیدبخشی دراختیار داریم.
برخی افراد در سال‌های اخیر مباحثی مطرح می‌کنند که خروجی آن القای این پیام است که فتنه88 حاصل برخی اختلافات سیاسی جریانات و افراد بود. این تحلیل چه میزان به واقعیت نزدیک است؟
نائینی: 2 رویکرد نسبت به فتنه 88 وجود دارد. اولین رویکرد این است که فتنه 88 یک جنگ و دعوای انتخاباتی بین چند گروه و فرد است و این تصویر را منتقل می‌کند که یک اعتراض مدنی و انتخاباتی بود و رفتارهای احمدی‌نژاد به آن دامن زد، آن را توسعه داد و به هیجانات آن افزود.
دیدگاه دوم این است که این اقدام، برنامه‌ریزی شده و تمام عیار بود که علیه نظام صورت گرفت. به اعتقاد من در فتنه 88 دشمن از ظرفیت آنهایی که مردم آنها را به عنوان سران فتنه معرفی کردند، بهره گرفته و چالش جدی امنیتی و سیاسی در کشور به راه انداخت. برخی از نخبگان ما بهتر از این می‌توانستند در مهار و مقابله با فتنه کمک کنند و به روشنگری و تبیین فضا بپردازند.
*برخی نخبگان در فتنه88 سلایق خود را ترجیح دادند
بالاخره جهت‌گیری‌ها، راهبردها و نگاه‌های رهبر انقلاب روشن بود و می‌توانستند به صحنه آمده و حتی با هزینه کردن خود کمک کنند. آنچنان که ما از برخی نخبگان انتظار داشتیم، اقدام نکردند و سلیقه و دیدگاه‌های خود را ترجیح می‌دادند و کار خود را می‌کردند. همچنین رفتارشان به گونه‌ای بود که در مهار فتنه کمکی نمی‌کرد.
اما یک عده ابزار و عامل فتنه شدند. غفلت و کوتاهی از کسی که علی‌رغم انتظاری که از او مبنی بر عمل در چارچوب وجود دارد، بر اساس تحلیل غلط کاری انجام دهد با کسی که عامل اصلی فتنه شده تفاوت دارد.
*کنش سیاسی نخبگان جامعه در بستر زمان دچار تغییر می‌شود
نکته بعدی این است که بین گفتمان امروز احمدی‌نژاد با گفتمان امام و رهبری قطعا فاصله، شکاف و انحراف وجود دارد. اما قطعاً آنچه که از احمدی‌نژاد امروز دیده می‌شود، با آنچه که از وی در سال 84 و 88 دیده می‌شد کاملا متفاوت است. بعضی‌ها این را مطرح می‌کنند که جریان انقلابی، احمدی‌نژاد را درست نمی‌شناخت و بصیرت لازم را نسبت به رفتارهایش نداشتند، ولی باید بدانیم انسان‌ها در بستر تاریخ تغییر می‌کنند و نگاه به افراد در هر زمانی معنای تغییر خود را دارد. احمدی‌نژاد در 84 و 88 با احمدی‌نژاد امروز کاملا متفاوت است، همچنان که موسوی و کروبی 88 با 10 سال پیشش کاملاً متفاوت بود. موسوی و کروبی در زمانی که مسئولیتی در ساختار کشور داشتند مورد احترام همه بودند و با توصیفی که در سال 88 توسط مردم شدند، توصیف نمی‌شدند. در نخبگان کشور امکان تغییر و تحول وجود دارد و کنش سیاسی‌شان در بستر زمان دچار تغییر می‌شود. همچنین تحلیل رفتار سیاسی نخبگان کشور را باید در زمان خود انجام داد. ضمن اینکه آینده هیچ‌کس هم قابل پیش‌بین نیست. همچنان که خداوند متعال هم عاقبت هیچ کسی را تضمین نکرده است.
* «فهم جنگ نرم» اولین دستاورد فتنه88 بود
به ریزش‌ها اشاره کردید . مقداری نیز به رویش‌های سال 88 اشاره کنید.
نائینی: دستاوردهای زیادی پس از فتنه 88 به وجود آمد و اولین آن «فهم جنگ نرم» بود. در 88 و قبل از آن دو دهه بود که رهبر انقلاب در مورد جنگ نرم و تهاجم فرهنگی صحبت می‌کرد ولی در فضای کشور یک اثر مناسب نمی‌دیدید. حرکتی برای قلم زدن و تولید اثر هنری و رسانه‌ای و ادبی کمتر می‌دیدید، اما در این دهه پس از 88 صدها اثر خوب در حوزه روشنگری و تبیین جنگ نرم منتشر شد.
به تعبیر مقام معظم رهبری جامعه واکسینه شد. این پیام منتقل شد همانطور که در جنگ 8 ساله امکان براندازی کشور توسط دشمن از طریق جنگ سخت وجود ندارد، حرکت مردم نیز در 9 دی این پیام را منتقل کرد که در جمهوری اسلامی امکان فروپاشی از درون نیست و این خود یک درس بود. جامعه انسجام گرفت و قدرت ملی به نمایش گذاشته شد. همچنین این پیام منتقل شد که مردم پایه‌های اصلی انقلاب، رهبری و عاشورا هستند و خدای متعال نیز عنایت دارند و یاری می‌کند.
به همان صورت که ما شعار امسال نهم دی «حماسه نه دی؛ تجلی قدرت الهی در شکست قدرت آمریکایی» نامگذاری شد، واقعا یکی از پیام‌های نهم دی این بود که یک عنایت ویژه الهی نسبت به انقلاب وجود دارد. هیچ‌کسی تصور این را نداشت که حرکتی به این شکل فراگیر در کل کشور برای مقابله با این توطئه خطرناک شکل بگیرد.
روزهای هفتم و هشتم دی که جلسات تشکیل می‌شد و من نیز پیگیر یک حرکت مؤثر در برابر فتنه 88 بودم. پس از حادثه 6 دی، خیلی از مسئولان و نخبگان اصلی حداکثر در این فکر بودند که تجمعی در محکومیت خباثت‌های فتنه‌گران در روز عاشورا انجام شود. ولی به یک باره موجی مردمی در سراسر کشور در روزهای هفتم و هشتم و به طور سراسری در روز 9 دی اتفاق افتاد. همه کسانی که دل در گرو انقلاب، عاشورا داشتند آمدند و کسی در حمایت از کاندیدای خاصی شعاری نمی‌داد. یعنی همه عاشورایی آمدند و به تعبیر رهبر انقلاب این تظاهرات از جنس تظاهرات اول انقلاب بود.جنس‌اش با 22 بهمن متفاوت بود و اینجا مردم برای مقابله آمدند. اولا اینکه مردم عاشورایی و برای مقابله با جریان فتنه و دفاع کامل از نظام به میدان آمدند. پیامی که این روز دارد، این است که اگر بحث انقلاب و ضد انقلاب شود مردم حاضرند که در صحنه حاضر شوند و دفاع همه جانبه کنند.
*نهم دی نمایش ظرفیت بسیج‌گری انقلاب اسلامی بود
اگر در یک کلام بخواهید حماسه 9 دی را تعریف کنید از چه عبارت یا جمله‌ای استفاده می‌کنید؟
نائینی: تجلی قدرت مردمی نظام و سرمایه اجتماعی نظام جمهوری اسلامی. زیباتر و قشنگ‌تر از توصیف رهبر انقلاب نیز پیدا نمی‌شود که فرمودند «9 دی تجلی دست و اراده الهی در به حرکت درآوردن مردم بود». رهبری فرمودند: «یک بار دیگر اباعبدالله الحسین به کمک مردم آمد». همچنین نمایش ظرفیت بسیج‌گری انقلاب اسلامی بود. این نشان داد که انقلاب اسلامی و روح ولایت چنین ظرفیتی دارد که به یک‌باره به دل‌های همه مردم بیاندازد و این جمعیت به میدان بیاید.
*برای راهپیمایی نهم دی بالگرد و صوت مناسب پیش‌بینی نشده بود/ برآورد مسئولان این بود که مردم به این راهپیمایی نمی‌آیند
روند هماهنگی‌ها برای برگزاری راهپیمایی نهم دی 88 به چه صورت بود و چه شد که تصمیم به برگزاری آن اتخاذ شد؟
نائینی: من عضو شورای فرهنگ عمومی بودم. وقتی در جلسه‌‌ای که در هشتم دی88 برگزار شد، این را مطرح کردند که فردا نهم دی هماهنگی‌هایی برای تجمعی در میدان انقلاب انجام شده، تقریبا اکثر اعضای شورای فرهنگ عمومی نگران بودند و برآوردشان این بود که ممکن است چنین همایشی نگیرد و مردم نیایند و باید مقداری دقت و مراقبت کنیم. ساعت یک بعد از ظهر یعنی دو ساعت قبل از آغاز مراسم 9 دی، در میدان انقلاب که قرار گرفتیم، جمعیت آنچنان متراکم ایستاده بودند که تمام ورودی‌‌های انقلاب اسلامی که من از پشت بام یکی از ساختمان‌های 10-12 طبقه نگاه می‌کردم، هر طرف نگاه می‌کردی جمعیت در خیابان‌های منتهی به میدان انقلاب ایستاده و متراکم بود. ما در هیچ تجمعی چنین جمعیتی را نداشتیم و تقریبا ساعت 4 بعد از ظهر، با ارتباطاتی بی سیمی که داشتیم، اعلام شد که این جمعیت تا آن طرف میدان امام حسین و نزدیک سبلان، متراکم بود و از طرف میدان آزادی نیز تا چهارراه نواب و خیابان کارگر شمالی و جنوبی جمعیت متراکم است. نه صوت مناسب و نه بالگردی برای تصویربرداری پیش‌بینی شده بود. همه این تدارکات در صحنه تصمیم گرفته شد و پس از پیگیری‌هایی برای تصویربرداری بالگرد ارسال شد.
صوتی که برای میدان انقلاب پیش‌بینی شده بود، حداکثر 100 تا 200 متر از اطراف میدان انقلاب را پوشش می‌داد. یعنی هیچ تمهیداتی در نظر گرفته نشده بود چون بلافاصله بعد از عاشورای 88 ، تصمیم گرفته شد تجمعی در محکومیت آن حادثه انجام شود. هیچ دستگاه و نهادی هم نقش نداشت و فقط شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی یک بیانیه مردمی برای دعوت مردم صادر کرد که چنین تجمعی در فلان ساعت برگزار خواهد شد. برای مراسمی مانند دهه فجر نزدیک 2 ماه جلسه گذاشته می‌شود و همه نهادها حضور دارند، دست به کار می‌شوند و تمهیدات لازم پیش‌بینی می‌شود. همچنین مسیرها مشخص می‌شود و امکانات مهیا شده و صوت و تصویر مناسب را تهیه می‌کنند. ولی نهم دی کاملا غیر متعارف بود و در اراده کسی نبود.
*حماسه 22خرداد88 با حضور40 میلیونی مردم، در نهم دی تکرار شد
همانطور که پیش‌بینی کردید این تجمع از همه تجمعاتی چون 22 بهمن نیز سنگین‌تر و پرشورتر بود.
نائینی: قطعاً همینطور است. کارشناسان شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی همان روز حضور داشتند و طبق روال تمام راهپیمایی‌ها، جمعیت را بر اساس روش‌های علمی، محاسبه کردند. جمعیت در راهپیمایی 9 دی متراکم بود و فضای خالی کم داشتیم. جمعیت را برآورد کردند و در تهران جمعیتی که در 9 دی حضور پیدا کرد، کمتر از 4 میلیون نبود و در کل کشور حدود 40 میلیون نفر جمعیت حضور پیدا کرده بودند. دقیقا همه کسانی که به آقایان موسوی و احمدی‌نژاد رای داده بودند، غیر از کسانی که در فتنه نقش پیاده نظام داشتند، در راهپیمایی شرکت کرده بودند و همان فضای انتخابات 22 خرداد در 9 دی توسط آن افراد تکرار شد. این اعتراف غربی‌ها هم بود و آنها در نه دی اعتراف کردند و آن راهپیمایی را با تظاهرات اول انقلاب با تظاهرات مقایسه کردند و این راهپیمایی اصلا با سایر راهپیمایی‌ها مقایسه نشد.
