گروه اجتماعی صراط: عدم توجه به هشدارهای متعدد و جدی رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره گسترش اشرافیگری، امروز جامعه را با عوارض سخت و دردناکی مواجه کرده است.
نگاهی به وضعیت جامعه به خوبی این اختلاف طبقاتی را نشان میدهد، در حالی که گروهی از مردم در ابتدائیات زندگی ماندهاند ، نه کاری دارند و نه نانی که سر سفره برند و با مشکل رهن و اجارههای سنگین دست بهگریبانند گروه دیگر درآمدهای آنچنانی داشته، با خودروهای لوکس رفت و آمد کرده و در منازل اشرافی اقامت دارند!
این تفاوت و فاصله طبقاتی مردم را رنج داده و آنان را ناامید و بدبین میسازد، طبیعی است که در چنین موقعیتی که روحیه اشرافیگری از قله جامعه به بدنه سرریز میکند و یک رقابت نامشروع در مانور تجمل روی میدهد مردمی که توان انطباق خود با این رقابت را نمییابند و ندارند، حس ناکامی و خشم خواهند داشت.
خواستههای مردم در این میان آن نیست که همه دارای زندگی آن چنانی باشند بلکه آنان میگویند جامعه دارای چنان فاصله طبقاتی نباشد که عدهای گود نشین و گروهی نیز صدر نشین باشند و این فاصله با گذر زمان نیز روز به روز بیشتر شود.
رهبر معظم انقلاب در طول سالیان متمادی بارها در دیدار با اقشار مختلف مردم و مسئولین نسبت به تبعیض و فاصله طبقاتی هشدار دادهاند، هشدارهایی که اگر از سوی مسئولین جدی گرفته و به آنها گوش داده میشد امروز با وضعیت متفاوتی روبرو بودیم.
نکته قابل توجه آن است که این روزها رسانههای خارجی نیز در گزارشها و تحلیلهای مستقل و مختلفی به نقش ثروتهای بادآورده و زندگی هایاشرافی در نارضایتیهای اخیراشاره کردهاند.
لس آنجلس تایمز در گزارشی با عنوان «تبعیض ناآرامیهای ایران را تغذیه میکند» به شکاف طبقاتی فزاینده در تهراناشاره کرده و نوشته است : در حالی که اغلب مردم با اتوبوسهای پر از جمعیت و شلوغ یا ماشینهای سواری معمولی و قراضه تردد میکنند اما برخی با مازراتی در همین خیابانها تردد میکنند.
این روزنامه آمریکایی بااشاره به اینکه این قشر بسیار ثروتمند واشرافی سبک زندگی خود را از طریق شبکههای اجتماعی به رخ جامعه میکشند، این موضوع را یکی از عوامل عصبانیت و حس تبعیض و بیعدالتی در مردم معرفی کرد.
روزنامه ایندیپندنت نیز در گزارشی درباره زندگی عجیب و غریب این قشر ابر ثروتمند، نوشت : « این عده در حالی مانند یک طبقهاشرافی جدید عمل میکنند که توجهی به منبع ثروت خود ندارند.»
وبسایت یاهو نیز در تحلیلی به قلم الکس اریکسن نوشت؛ این گروه ثروتمند که در شبکههای اجتماعی نیز فعالند میتوانند درباره علت ناآرامیهای اخیر ایران توضیح دهند.
محتوای تمام این گزارشها و تحلیلها و مطالب مشابه، شبیه هم هست و عنوان میکند که عدهای در ایران دارای ثروتهای نجومی هستند و در حالی که پیش از این مردم کمتر از زندگی آنها میدانستند اما اینک به کمک شبکههای اجتماعی آنان سبک زندگی تجملاتی و اشرافی خود را به نمایش میگذارند و همین موضوع باعث تشدید احساس نارضایتی و تبعیض در میان مردم شده است.
گزارش امروز رسانههای غربی و اذعان آنها به نقشاشرافیت و نمایش آن در نارضایتی مردم در حالی است که همین رسانهها و دستگاههای تبلیغاتی غرب در طول دو دهه گذشته از همین نوکیسهها به عنوان پیادهنظام ترویج سبک زندگی سرمایه سالارانه غربی استفاده کرده و همواره مدافع خواستههای آنان بودهاند.
گفتنی است، رهبر معظم انقلاب اسلامی اردیبهشت ماه دو سال پیش جولان دادن برخی جوانهای سرمستِ غرورِ ثروت با خودروهای گرانقیمت در خیابانها را یکی دیگر از مظاهر ایجاد ناامنی روانی در جامعه برشمرده و تأکید کرده بودند: نیروی انتظامی باید برای ابعاد مختلف ناامنی برنامه داشته باشد و با آنها مقابله کند.
اشرافیگری بلای کشور
رهبر معظم انقلاب 11 مرداد سال گذشته در دیدار اقشار مختلف مردم بااشاره به بلای اشرافیگری در کشور تصریح کردند: «جلوی اشرافیگری باید گرفته بشود؛اشرافیگری بلای کشور است. وقتی اشرافیگری در قلّههای جامعه بهوجود آمد، سرریز خواهد شد به بدنه؛ [آنوقت] شما میبینید فلان خانوادهای که وضع معیشتی خوبی هم ندارد، وقتی میخواهد پسرش را داماد کند یا دخترش را عروس کند یا فرض کنید مهمانی بگیرد، مجبور است به سبکاشرافی حرکت بکند. وقتی اشرافیگری فرهنگ شد، میشود این. جلوی اشرافیگری باید گرفته بشود. رفتار مسئولین، گفتار مسئولین، تعالیمی که میدهند، باید ضدّ این جهت اشرافیگری باشد؛ کمااینکه اسلام اینجوری است.»
حضرت آیتالله العظمی خامنهای 14 خرداد 1391 نیز در مراسم بیست و سومین سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) خطاب به مسئولین تصریح میکنند: «اگر ما مسئولان کشور... دچار خودمحوری شویم، دچار تکبر شویم، دچار خودشگفتی شویم، تودهنی خواهیم خورد. دنیا اینجور است، سنت الهی این است. در پی کسب محبوبیت نباشیم، دنبال تمتعات دنیوی نباشیم، دنبال پرداختن به اشرافیگری و تجملات نباشیم. ما مسئولین، خودمان را حفظ کنیم؛ همچنانکه این مرد بزرگ [امام(ره)] خود را حفظ کرد.»
رهبر معظم انقلاب ادامه دادند : « در راه پیشرفت، توقف ممنوع است؛ خودشگفتی ممنوع است؛ غفلت ممنوع است؛ اشرافیگری ممنوع است؛ لذتجوئی ممنوع است؛ به فکر جمع کردن زخارف دنیا افتادن، برای مسئولین ممنوع است. با این ممنوعیتهاست که میتوانیم به قله برسیم.»
نمود اشرافیگری روند حرکت به سمت عدالت را کند میکند
معظمله در دیدارهای مختلف خود نسبت به نموداشرافیگری در جامعه هشدار دادهاند ، به عنوان یک نمونه دیگر رهبر معظم انقلاب در دیدار 5 شهریور 1380 با رئیسجمهور وقت و هیئت دولت تاکید میکنند : « از جمله چیزهایی که روند حرکت به سمت عدالت را در جامعه کُند میکند، نموداشرافیگری در مسئولان بالای کشور است؛ از این اجتناب کنید. اشرافیگری دو عیب دارد؛ عیب دومش از عیب اوّلش بزرگتر است. عیب اوّلِ اشرافیگری، اسراف است -اشرافیگریِ حلال را میگوییم؛ یعنی آن چیزی که پولش از راهحلال و بحق به دست آمده - اما عیب دوم بدتر است و آن این است که فرهنگسازی میکند؛ یعنی چیزی برای مسابقه دادن همه درست میکند. البته در این زمینه مسئولان درجه یک بسیار نقش دارند؛ تلویزیون بسیار نقش دارد؛ منش من و شما هم بسیار نقش دارد.»
حضرت آیتالله العظمی خامنهای در همین دیدار تاکید میکنند : « به نظر من زرق و برق در زندگی شما وقتی به بیرون منعکس شود، آناشکال دوم را دارد: فرهنگ میسازد و یک عدّه نوکیسه و تازه به دوران رسیده را به خرجها و تجمّلبازیِ زیادی تشویق میکند. بعد هم میبینند رؤسای نظام هستند؛ همه به آن طرف حرکت میکنند؛ آنوقت از شما تندتر هم میروند؛ چون شما بالاخره ملاحظاتی دارید که بسیاری از آنها ندارند.»
این گونه نیست که رهبر معظم انقلاب توصیههای کلی به مسئولین درباره اشرافیگری داشته و از آن عبور کنند بلکه بنا به گزارشات دقیق مصادیق جزئی نیز در بیاناتشان ارائه میکنند، به عنوان نمونه در دیدار 5 شهریور 1380 با هیئت دولت وقت که ذکر آن رفت با بیان یک نمونه خاص تصریح میکنند : « در همین چند ماه قبل دو گزارش جداگانه از بوشهر و اصفهان به من رسید که به معنای حقیقیِ کلمه خواب را از چشم من ربود؛ هر دو هم مربوط به دستگاههای دولتی بود. گزارش اصفهان مربوط به محل سدّ است؛ مظهر فاصله و درّه بین وضع زندگی قشرهای فقیر و قشرهای دولتی. در آنجا خانهها و ویلاهایی ساختهاند - البته بخش خصوصی هم هست، اما دولت هم در آنجا از این کارها کرده است - کنارشان هم مردم زندگی عادیای ندارند؛ نان ندارند که شکمشان را سیر کنند؛ دروازه هم گذاشتهاند که کسی حق ندارد از آنجا عبور کند و به آن طرف برود! در یکی از جزایر بوشهر هم همین اتفاق افتاده و مربوط به یک بخش دولتی است. اینها اصلاً قابل قبول نیست.»
فاصلهای که نباید زیاد و دره عمیقی باشد
همچنین رهبر معظم انقلاب اولین روز سال 1376 و در آخرین ماههای دولت به اصطلاح سازندگی نیز در حرم مطهر رضوی(س) نسبت بهاشرافیگری بخشهایی از جامعه در دوره سازندگی هشدار داده و تصریح میکنند فاصله میان فقیر و غنی نباید زیاد و دره عمیقی باشد.
معظمله در این سخنرانی تاکید میکنند: «اسلام از ما خواسته است که روی زمین را آباد کنیم و به ثروت جامعه بیفزاییم. این درست؛ اما در عین حال اسلام خواسته است که در جامعه، فاصله میان دو قشر از جامعه - قشر فقیر و قشر غنی - فاصله زیاد و دره عمیقی نباشد و شکاف به وجود نیاید. این طور نباشد که در جامعه، عدّهای دچار فقر و تنگدستی و تیرهروزی باشند، اوّلیات زندگی به دست آنها نرسد؛ اما عدّهای ثروتهای افسانهای درست کنند. این را اسلام نمیخواهد. این، خلافِ عدالت است. این، همان چیزی است که اگر در جامعه به وجود آمد و به آن میدان داده شد، آن وقت دیگر تأمین عدالت اجتماعی در جامعه، شکل افسانهواری به خود خواهد گرفت. دیگر نمیشود امیدوار بود که جامعه به عدالت اجتماعی خواهد رسید. باید جلوِ این را گرفت.»
امام(ره) نابرابری اقتصادی را به شدت رد میکرد
رهبر معظم انقلاب همواره در سخنان خود به توصیههای امام خمینی(ره) نیزاشاره میکنند، یکی از توصیهها و هشدارهای همیشگی بنیانگذار انقلاب دوری مسئولین از اشرافیگری و پرهیز از سیاستهای مبتنی بر نابرابری اقتصادی بوده است.
حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای در 14 خرداد 1394 بیست و ششمین سالگرد رحلت امام خمینی(ره) در جمع اقشار مختلف مردم در این زمینه میگویند: «امام طرفدار جدّی حمایت از محرومان و مستضعفان بود؛ امام نابرابری اقتصادی را با شدّت و حدّت رد میکرد؛ اشرافیگری را با تلخی رد میکرد؛ به معنای واقعی کلمه امام طرفدار عدالت اجتماعی بود؛ طرفداری از مستضعفان شاید یکی از پرتکرارترین مطالبی است که امام بزرگوار ما در بیاناتشان گفتند؛ این یکی از خطوط روشن امام است؛ این یکی از اصول قطعی امام است، همه باید تلاش کنند که فقر را ریشهکن کنند؛ همه تلاش کنند که محرومان را از محرومیّت بیرون بیاورند و تا آنجایی که در توان کشور است، به محرومان کمک کنند. از آن طرف به مسئولان کشور هشدار میداد درباره خوی کاخنشینی ... و همه را از خوی کاخنشینی برحذر میداشت.»
خلاصه سخن اینکه اشرافیگری مسئولین و نوکیسههای تازه به دوران رسیده یکی از زمینههای مهم نارضایتیهای اخیر است، مردمی که از حداقلها برخوردار نیستند زمانی که مسئولین و یا گروهی را مشاهده میکنند که از اشرافیترین زندگیها برخوردارند، این تبعیض را بر نمیتابند.