ایران کشوری خشک و نیمه خشک است که به جز مناطقی در نوار شمالی کشور و بخش های کوهستانی و کوهپایه ای، اغلب پهنه کشورمان خشک و نیمه خشک است.
به گزارش تسنیم از اینرو، کم بودن آبهای شیرین در دسترس برای مصرف جوامع روستایی و شهری و ضرورت مدیریت بهینه منابع آبی، موضوعی جدید در ایران نیست. این موضوع سابقه ای چند هزار ساله در ایران دارد. گذشتگان ما با اختراع قنات و به کارگیری تکنیک هایی چون آب انبارهای عمیق، لوله کشی های زیرسطحی و ... توانسته بودند آب را برای یک جامعه محلی حتی در بیابانی ترین نقاط کشور به صورت بهینه مدیریت کنند.
از سوی دیگر، ایران با وجود خشک و نیمه خشک بودن اغلب پهنه خود، در گذشته پربارش تر بوده، زمانی نه چندان دور، میزان آب های تجدیدشونده سالانه کشور بیش از 130 میلیارد مترمکعب بود، در حالی که جمعیت به مراتب کمتر از جمعیت امروز بود.
همزمان هم شاهد رشد جمعیت در کشور بودیم و هم با کاهش منابع آبی در دسترس مواجه شدیم. در حال حاضر منابع آب های تجدیدشونده کشور به سالی در حدود 100 میلیارد مترمکعب رسیده و شاهد کاهش قابل توجه میزان بارش ها هستیم به طوری که متوسط بارش های درازمدت ایران از حدود 254 میلیمتر به زیر 250 میلیمتر رسیده است.
با توجه به خشکسالی های چندسال اخیر و کاهش منابع آبی کشور از یک سو و ضرورت مدیریت بهینه منابع موجود آبی کشور از سوی دیگر، این سوال مطرح می شود که "بحران آب داریم یا بحران مدیریت آب؟"
با حضور در 5 منطقه پرتردد کلانشهر تهران این سوال را از مردم پرسیدیم و به پاسخ ها و نقطه نظرات جالبی رسیدیم.
* شرق تهران - فلکه اول تهرانپارس:
*من به شخصه خیلی نگران نیستم، بارش ها بالاخره می آید
مردی 48 ساله - با تحصیلات دیپلم - ساکن خیابان جشنواره (تهرانپارس) : بارش ها نسبت به سالهای قبل کاهش داشته، این را هم در روزنامه ها و اخبار دیدم و هم به چشم دیدیم که زمستان کم بارید. به نظر من آب کم داریم اما اینکه بحران داریم یا نه، فکر می کنم بحران نداریم. می گویم بحران نداریم چون ایران همیشه کم بارش بوده، اما باز هم به اندازه خودمان بارش داریم. مثلا اگر زمستان نیاید، بالاخره پاییز یا بهار می آید. مثل بارش های این روزها. من به شخصه خیلی نگران نیستم.
* آنطور که باید متوجه شرایط کم آبی کشور نیستیم
مردی 33 ساله - با تحصیلات لیسانس - ساکن بلوار شاهد (تهرانپارس): آب هست اما کم هست. این را می توانیم به وضوح ببینیم. من سال گذشته به اطراف سد لار رفتم، با وجود اینکه خط داغی آب مشخص بود اما نسبت به امسال خیلی وضعیت بهتر بود، امسال هم فروردین به همان نقطه رفتم. تفاوت تراز آب فاحش بود. به نظر من بحران آب داریم اما کمترین توجهی به این بحران می شود. نه مردم و نه مسئولین آنطور که باید متوجه شرایط کم آبی کشور نیستند. من زیاد سفر می کنم، اخیرا به اصفهان رفتم، بالادست زاینده رود را هیچ وقت اینگونه خشک و بی آب ندیده بودم. بیشتر تالاب های کشور یا خشک شده یا در شرف خشک شدن است.
* جنوب شرق تهران - افسریه - بیست متری فروردین:
* بحران مدیریت آب، ما را به بحران آبی کشاند
مردی 36 ساله - با تحصیلات لیسانس - ساکن بیست متری وحدت (افسریه): بیش از همه، این شرایط امروز ناشی از بَد مدیریت کردن منابع آبی است، پس بهتر است بگویم بحران آب داریم چون بحران مدیریت آب داریم. یعنی ابتدا با بحران مدیریت آب مواجه شدیم، هیچ کس اهمیتی نداد تا اینکه بحران مدیریت آب، کشور را به بحران آبی کشاند. این بحران مدیریت آب که هنوز هم ادامه دارد، هم در بخش مسئولان دیده می شود و هم از سوی مردم. هم مصرف کننده در خانه به فکر مصرف درست آب و مدیریت مصرف خود نیست و هم مسئولی که قرار است برنامه ریزی بهینه برای مدیریت منابع آبی داشته باشد، یا بلد نیست یا نمی خواهد بهینه کار کند.
* رویه مصرف بی مهابای آب را در تمام بخش ها عوض کنیم
خانمی 26 ساله - دانشجوی فوق لیسانس - ساکن پانزده متری سوم (افسریه) : ایران ما کشوری خشک و نیمه خشک است، این را باید بپذیریم و اگر در شهر زندگی می کنیم و با مدیریت خوب شهری، هر زمان بخواهیم آب را در نزدیک ترین فاصله به خود میبینیم، شیر آب را باز می کنیم و هر میزان می خواهیم مصرف می کنیم، نباید این شرایط را به پای این بگذاریم که همه چیز گل و بلبل است و آب در کشور فراوان است. بهتر است کمی جلوتر از بینی خود را هم ببینیم. ایران به نظر من از بحران آب هم گذشته و به معضل در بخش آب رسیده که باید طریقه مصرف بی مهابای خود را در تمام بخش ها نه فقط بخش خانگی، عوض کنیم.
* مرکز تهران - میدان انقلاب - ابتدای کارگر شمالی:
* هر کس در هر جایگاهی درست مصرف کند
مردی 30 ساله - با تحصیلات دیپلم - ساکن مخبر جنوبی (خاوران) : 20 و اندی سال پیش که بچه بودم، مادرم می گفت آب نعمت خداست، اسراف در نعمت خدا گناه دارد. از همان زمان وقت مسواک و حمام و ... حواسم بود آب را باید درست مصرف کنم. الان هم که در کار گلکاری و فروش گل هستم و با گلخانه و محصولاتش سر و کار دارم، همان رویه را پیاده می کنم. آب را درست و بجا مصرف می کنم. به نظرم اگر همه در مصرف خود، چه کشاورز، چه خانه دار، چه مهندس، چه محصل و ... متوجه ارزش آب باشند و آب را درست مصرف کنند، در هیچ شرایطی هیچ مشکلی نخواهیم داشت.
* ما پرآب نیستیم، اما بیشتر از کشورهای پرآب، آب مصرف می کنیم
خانمی 37 ساله - با تحصیلات لیسانس - ساکن خیابان خورشید (دروازه شمیران): در جهان هم کشورهای پرآب داریم و هم کشورهای کم آب. ایران جزو کشورهای کم آب است، اما نکته عجیب اینجاست که ما بیشتر از کشورهای پرآب، آب مصرف می کنیم. این وضعیت غلط سالهاست در کشور ما ادامه دارد. روی گنج هم نشسته باشی و بریز و بپاش کنی تمام می شود. ما پرآب نیستیم اما بیشتر از پرآب ها مصرف می کنیم. مشخص است که باید این رویه غلط را اصلاح کنیم. وقتی دچار خشکسالی هستیم و می دانیم که امسال باران کم تر باریده، باز هم داریم با شیلنگِ باز، خودروی خود را می شوییم؛ یا وسط ظهر داریم باغچه و حیات و درخت کنار خیابان را آبیاری می کنیم، یعنی متوجه شرایط نیستم.
* شمال تهران - بلوار اندرزگو:
* آب کم داریم، مدیر لایق هم کم داریم
* مردی 29 ساله - با تحصیلات لیسانس - ساکن کامرانیه : آب کم داریم، مدیر لایق هم کم داریم. البته باید ببینیم در چه بخشی می خواهید در مورد آب حرف بزنید. در بخش شهری که مصرف بیشتر برای شرب است، به نظرم مشکلی نیست. اما در دشت های کشور، آب برای زمین های کشاورزی، آب برای تالاب ها و حتی آب برای صنعت کم داریم. سهم بیشتر مصرف کشور هم در بخش کشاورزی است که کم آبی روی آن تأثیر گذاشته، در این بخش است که می گویم آب کم داریم، مدیر لایق هم کم داریم. اگر مدیران لایق داشتیم بهره وری در کشاورزی ما با مصرف زیاد آب انقدر کم نبود. به نظرم شرایط آبی را می شود مدیریت کرد، اگر اهلش را مدیر کنند یا مدیرانش را اهل کنند. مدیران اهل داشته باشیم طی چند سال می شود تصمیماتی را اتخاذ کرد که مصرف بی رویه آب در بخش کشاورزی مدیریت شود و از آن طرف در بخش تأمین آب هم بهینه آب تأمین شود.
* باید نگاهمان را به آب عوض کنیم
خانمی 43 ساله - با تحصیلات فوق لیسانس - ساکن دزاشیب: هم بحران مدیریت آب داریم و هم بحران آب داریم. طبق آنچه در رسانه ها خواندم در شرایطی هستیم که خشکسالی در کشور بیشتر از قبل شده و بسیاری از رودخانه ها و دریاچه ها و تالاب های کشور یا خشک شده یا کم آب شده اند. در این شرایط هم باید مدیریت را سخت گیرانه تر کرد و هم مردم باید به آب با چشم یک ماده با ارزش نگاه کنند. به نظر من اگر نگاهها به آب عوض شود و به جای یک کالای بی ارزش، به ان به عنوان باارزش ترین ماده جهان نگاه کنیم، خود به خود به سمت اصلاح امور چه در مدیریت و چه در مصرف می رویم.
* غرب تهران - فلکه اول صادقیه:
* باید درست مصرف کنیم
مردی 50 ساله - با تحصیلات سیکل - ساکن یافت آباد: هدر دادن آب در هیچ جا پسندیده نیست. هم از نظر عقلی و هم شرعی نباید آب را هدر داد. من هم شنیده ام که رسانه ها می گویند آب کم است و وضعیت آب کشور خوب نیست. خشکسالی داریم و در جاهایی هم روی آب دعوا هست. خب اگر آب نباشد ما هم نیستیم. آب مایه زندگی است، باید بهتر مصرف کنیم. جمعیت ایران 80 میلیون نفر است. جمعیت زیادی است. وقتی می توانیم آب را برای این جمعیت تأمین کنیم، پس کار مسئولان ما خوب است. ما مردم هم باید درست مصرف کنیم.
* بی نظمی و بَدمصرفی ادامه پیدا کرده تا به بحران رسیدیم
خانمی 38 ساله - با تحصیلات دیپلم - ساکن کرج: به نظر من باید مسئولان کشور با هم بیشتر هماهنگ باشند و بهتر برنامه ریزی کنند. بالاخره خدا بنده اش را بدون روزی نمی گذارد. امسال هم که زمستانِ کم باران و برف داشتیم، بهار دارد جبران می کند. اگر مسئولان با هم هماهنگ باشند و برنامه ها و سیاست های درستی را در هر بخش با نگاه کلان پیاده سازی کنند، مطمئنا به مشکلی برنمی خوریم. از طرف دیگر مردم هم باید مدیریت مصرف را در برنامه خود قرار دهند، اما باز هم مدیریت مصرف را می توان با قانون گذاری درست و برخورد با مشترکان پرمصرف اجرایی کرد. ما اگر امروز در خصوص آب، بَد مصرف هستیم، از مدیریت بَد مسئولان ما ناشی می شود. هر جا بی نظمی هست، ضابط و ناظم باید وارد عمل شود؛ در خصوص آب اینکار نشده و بی نظمی و بَدمصرفی ادامه پیدا کرده تا به بحران رسیدیم.
شرایط ویژه کم‌آبی و خشکسالی امسال که در نیم قرن اخیر بی‌سابقه بوده و همچنین رویه مصرف آب در کشور که با هیچ منطقی نمی‌توان مصرف بی‌رویه و غیربهینه آب در بخش‌های شرب، کشاورزی، صنعت و آبیاری شهری را توجیه کرد، خبرگزاری تسنیم را بر آن داشت تا با بررسی جزئیات بحران آبی کشور نسبت به ترسیم دقیق شرایط موجود و آینده اقدام کند و با پژوهش در این زمینه و بهره‌گیری از نظرات مدیران مسئول و کارشناسان خبره، در قالب پرونده "بحران آب ایران" راهکارهایی عملی برای اصلاح امور به‌منظور رفع تنش‌ها و رسیدن به شرایطی که مدیریت بهینه تأمین و مصرف آب را در کشور شاهد باشیم، ارائه کند.
