شورای شهر پنجم در اولین گزینه خود برای شهرداری تهران شکست سنگینی خورد. محمدعلی نجفی پس از هفت ماه زیر بار مسئولیت شهرداری کمر خم کرد و عطای بهشت را به لقایش بخیشد. حال پس از استعفای نجفی، اعضای شورای شهر بار دیگر دور هم جمع شده اند تا بتوانند به یک گزینه جدید برسند.
اما در این بین نکته اصلی در موضوع شاخص هایی است که اعضای شورای شهر این بار برای شهردار جدید در نظر گرفته اند. در مردادماه سال گذشته برخی از اعضا از انتخاب گزینه ای سخن می گفتند که دارای سابقه مدیریت کلان و ستادی باشد ولی این بار بر روی مدیری تاکید می کنند که توانمندی های اجرایی در حوزه عملیاتی و میدانی نیز داشته باشد.
این رویکرد دقیقا جهت عکس خواست های اعضای شورای شهر در گذشته است. در همین زمینه بود که زهرا نژاد بهرام در تقبیح مدیریت محمدباقر قالیباف اعلام کرده بود که قرار نیست نجفی مدیر اجرایی باشد و بر سر حوادث حضور یابد: « قرار نیست، شهردار تهران همه کارها را خودش انجام دهد و بلافاصله بعد از وقوع هرحادثه کوچکی، شال و کلاه کند و به محل حادثه برود که اگر قرار بود چنین باشد، پس چرا شهردار معاون و مدیر انتخاب می کرد؟ کلان شهر تهران، مدیریتی مانند مدل مدیریت نجفی می خواهد.»
حال پس از شکست مدل مدیریتی نجفی، شورای شهر متوجه آن شده که تهران را نمی توانند با مدیرانی اداره کنند که تنها از پشت میز و دفتر بخشنامه و دستور صادر کنند.
افشین حبیب زاده، عضو شورای شهر نیز در این زمینه نسبت به تغییر معیارها گفته است: « اعضا موافقت کردند که معیارهایی که در دوره قبل برای انتخاب شهردار تعیین کرده بودند، در این دوره با تغییراتی مدنظر قرار دهند.»
محمد سالاری، دیگر عضو شورا نیز بر انتخاب مدیر میدانی تاکید کرده است: « از جمله تغییراتی که در دارا بودن شرایط عمومی شهردار اعمال شده این است که شهردار منتخب باید علاوه بر اینکه فرد توانمندی باشد باید دارای پیشینه مدیریت کلان بوده و در اصل یک مدیر میدانی باشد. اساسا نوع فعالیت در شهرداری از نوع مدیریت سازمانی است و شهرداری تهران نیاز به فردی دارد که علاوه بر دارا بودن سوابق موثر، باید بتواند کارهای عملیاتی ؛ صف و میدانی هم انجام دهد و همچنین با سرعت در فرایند تصمیم گیری ها ورود پیدا کند.»
ورای این موضوع بحث تاریخ انتخاب شهردار است. برخی از اعضای شورای اعلام کرده اند که فرآیند انتخاب تا 25 اردیبهشت نهایی خواهد شد و برخی نیز تا دو هفته آینده را مطرح ساخته اند. علی اعطا، سخنگوی شورای شهر در همین زمینه درباره فرآیند انتخاب و تاریخ های مطرح شده گفته است:« کلیات معیارهای انتخاب شهردار که در مرداد ماه سال گذشته انتخاب شده بود تغییری نکرده است. یکشنبه 16 اردیبهشت 7 کاندیدای شهرداری جهت ارائه برنامه به صحن خواهند آمد. از بین این 7 کاندیدا 2 نفر نهایی میشوند؛ مجددا برنامه ها و تیم همکاری خود را مطرح می کنند. در نهایت نیز تا 23 اردیبهشت شهردار انتخاب می شود.»
تناقض ها درباره تغییر معیارهای انتخاب شهردار در اظهارات مقامات شورا محسوس است و مشخص نیست که پشت درهای بسته چه تصمیماتی گرفته می شود، در حالیکه یکی از وعده های شورای پنجم شیشه ای کردن تصمیم گیری ها بود.
اما در کنار فرآیند انتخاب شهردار، بار دیگر شوآف استفاده از ظرفیت جوانان و زنان نیز مطرح شده و شورا از این اقشار خواستند که با توجه به شاخص هایی که مدنظر شوراست، رزومه ارسال کنند. نامزد‌های شهرداری تهران باید علاوه بر دارا بودن شرایط قید شده در آیین نامه اجرایی شرایط احراز تصدی سمت شهردار مصوب 1377/6/11 هیات وزیران، شرایط دیگری نیز از جمله در چند محور زیر را داشته باشند:
1- داشتن پیشینه اصلاح طلبی و اعتدال گرایی
2- اشتهار به پاکدستی در سطح افکار عمومی و باور به مبارزه با فساد
3. داشتن سابقه کار اجرایی در سطح ملی مانند معاونان رئیس جمهور، وزرا و معاونان وزرا، سفرا، نمایندگان مجلس و استانداران، شهرداران تهران و دیگر کلانشهر‌ها و سایر مقامات همتراز
4. باور داشتن به کار گروهی، خرد جمعی و استفاده از خدمات کارشناسی در مرحله تصمیم سازی و در عین حال شجاع بودن در مرحله تصمیم گیری
5. توانا بودن در همکاری با ارکان نظام، دولت، مجلس، احزاب و جناح‌های سیاسی اعم از جریان‌های موافق و رقیب، جامعه علمی و
پژوهشی کشور، نهاد‌های مدنی و سازگاری با سایر مراجع موثر
6. داشتن بینش استراتژیک و کلان
در کنار این معیارها، 10 مورد دیگر نیز اعلام شده ولی تنها مروری بر این چند مورد نشان می دهد که بسیاری از زنان و جوانان هرچند با استعداد و توانمند از این مدار حذف می شوند. کسی که دارای پیشینه اصلاح طلبی و در راس یا کنار مقاماتی قرار گرفته باشد، تنها با شاخص های ژن های خوب می تواند مدنظر قرار گیرد. به بیان دیگر این ژن های برتر و آقازاده ها هستند که با رانت پدران خود توانسته اند در پست هایی قرار گیرند و اینک این رزومه در اختیار آنهاست تا بتوانند در حد گزینه شهردار تهران وارد شوند!
در هر حال آنچه در روزهای اخیر در شورای شهر تهران برای انتخاب شهردار در حال اتفاق است، مجموعه ای از تغییرات اساسی در معیار انتخاب، نمایش توجه به زنان و جوانان و از سوی دیگر اظهارات متناقض در فرآیند زمانی انتخاب مدیر جدید پایتخت است. هرچند نباید از فشارها و لابی های بیرونی گروه ها و احزاب سیاسی اصلاح طلب برای تاثیرگذاری بر این فرآیند غافل شد، تاجایی که در برخی گزارش ها مطرح می شود، تصیمم نهایی بیرون از شورا گرفته می شود و اعضای شورا تنها مجریان این تصمیم خواهند بود.
