در روزهای اخیر "اخباری از بلومبرگ" در خصوص تاثیر افزایش قیمت های نفت خام بر افزایش احتمال باقی ماندن ترامپ در برجام روی آنتن خبرگزاری ها رفت. برداشت خبرگزاری بلومبرگ از گلایه آقای ترامپ از افزایش اخیر قیمت‌های جهانی نفت تا مرز 75 دلار در بشکه (برای نفت خام برنت دریای شمال) و اظهارنظر 17 کارشناس نفتی در پاسخ به سوال بلومبرگ مبنی برتاثیر این روند افزایشی بر احتمال بازگشت تحریم های ایران Snap-back،که با میانگین 50 – 50 مواجه گردید، این بود که تداوم افزایش قیمت ها احتمال خروج آمریکا از برجام را نسبت به گذشته بطور محسوسی کاهش می دهد.
این در حالی است که قبلا، افزایش جهانی قیمت‌های نفت بر افزایش و تسریع تولید نفت‌خام‌های شیل آمریکا حکایت داشت و مقامات نفتی ایران نیز بر پایه همین نظریه بر سقف حداکثر 60 دلاری قیمت‌ها تاکید می ورزیدند.
در پی واکنش ترامپ به نشست غیر رسمی اخیر کمیته کنترل تولید اوپک و غیر اوپک یا JMMC در شهر جده، وکنایه برارتقای تصنعی قیمت ها توسط کشورهای اوپک ، مشخص گردید که قیمت های بیش از 75 دلار در بشکه بر توان اقتصادی آمریکا فشار وارد می کند که این امر منجر به واکنش رئیس جمهور آن شده است. هم اکنون نیز برای جلوگیری از تداوم این افزایش که عمدتا ناشی از احتمال فروپاشی برجام و کاهش صادرات نفت ایران در پی بازگشت تحریم ها تا 800 هزار بشکه در روز خواهد بود، به اشتباه سازمان اوپک را تحت فشار قرار داده است.
اینکه چگونه افزایش قیمت های جهانی نفت بر توان اقتصادی آمریکا علاوه بر افزایش هزینه واردات نفت آن تاثیر می گذارد معادله پیچیده ایست که خارج از موضوع گزارش حاضر است. فقط در اینجا می توان بر این نتیجه صحه گذارد که قیمت‌های بالای 75 دلار در بشکه پاشنه آشیل راهبرد شیل های نفتی آمریکا را آشکار نموده است.
یکبار دیگر باید یادآوری کرد که تاثیر قیمت های بالای نفت بر قدرت چانه زنی ایران در مرحله اجرای برجام که دو سال پیش، طی یادداشتی تحت عنوان " برجام هسته‌ای و برجام نفتی" منتشر گردیده بود، یک امر مسلم است. همانگونه که تحلیلگران نفتی نیز بر آن صحه می گذارند، افزایش جهانی قیمت های نفت حتما قدرت چانه زنی ایران در مرحله اجرا را ارتقا خواهد داد که ترجمان آن در وضیعت کنونی کاهش احتمال خروج آمریکا از برجام و یا حداقل در صورت عدم تعلیق تحریم ها در 22 اردیبهشت ماه سال جاری، آزاد گذاردن اروپا در روابط تجاری با ایران و جلوگیری از فروپاشی کامل آن خواهد بود.
متاسفانه ژئوپلیتک نفت و نقشی که قیمت های نفت بر اساس آن ایفا می کنند، توسط مقامات نفتی و تیم هسته ای ایران کلا مفغول واقع گردیده است. بطوریکه هم اکنون ، مقامات نفتی ایران جدا از بقیه اعضای گروه اوپک و غیراوپک همچنان بر سقف حداکثری قیمت های جهانی نفت تا سطح 60 دلار در بشکه طبق تئوری طوفان شیل های نفتی آمریکا اصرار می ورزند و علاوه بر ایجاد انشقاق در اراده جمعی به نوعی نا خواسته خروج آمریکا از برجام را نیز تسهیل می‌کنند.
محمدصادق معماریان - رئیس سابق اداره بررسی‌های بازار نفت وزارت نفت و تحلیل‌گر ارشد بازارهای انرژی
