«مشتری فراری شده‌است.» «هر روز وضعیت بازار بدتر از دیروز می‌شود.» «بازار خراب است.» «بدبخت شده‌ایم. دیگر مردم موبایل نمی‌خرند.» «کسی قدرت خریدی برایش باقی نمانده.» «میزان مشتری نصف شده‌است.» «فروش سخت شده و کاسبی کساد.» و... اینها بخشی از جملات مغازه داران پاساژ علاءالدین است؛ وقتی که از آنها یک سوال می‌پرسیم: «بعد از نوسانات قیمت دلار و اجرایی شدن طرح رجیستری بازار خرید و فروش موبایل چگونه شده‌است؟» همین سوال کافی ست تا سفره دل مغازه‌دارها باز شود و گلایه‌ها را از سر بگیرند که از یک سو طرح رجیستری و از سوی دیگر بالا رفتن قیمت دلار به‌شکل نجومی کاری با بازار موبایل کرده که دیگر مشتری عطای خرید گوشی جدید را به‌لقایش بخشیده‌است.
شوکی که بازار موبایل در آن گرفتار شده باعث رشد چشمگیر و تقریبا بی‌سابقه‌ای شد و کاری کرد تا روند افزایش قیمت که به‌طور معمول هر سال با آن مواجه بوده‌ایم با سیر طبیعی خود پیش نرود. به‌همین دلیل است که طرح رجیستری و برخی دیگر نوسانات ارز باعث رکود بازار شده. رکودی که البته مسئولان زیر بار آن نمی‌روند و می‌گویند که فروشنده‌ها به بهانه نوسانات قیمت دلار و طرح رجیستری دست به افزایش قیمت زده‌اند. در صورتی که موبایل با نرخ هر دلار دولتی 4200 تومان وارد می‌شود و طرح رجیستری هم هیچ تاثیری در افزایش قیمت نمی‌گذارد. به‌هر حال مشاهدات در بازار موبایل نشان می‌دهد مسئولان چه بپذیرند و چه نپذیرند این دو موضوع تاثیر خود را بر بازار خرید و فروش موبایل گذاشته‌است. افزایش قیمتی که هم مردم را در شوک افزایش نجومی قیمت‌ها باقی گذاشته و هم کاسب‌ها و موبایل فروش‌ها نمی‌دانند با این وضعیت چگونه می‌توانند به خرید و فروش‌شان در این بازار پر تلاطم ادامه‌دهند.
آذرماه سال 96 بود که بعد از 2 سال کشمکش، مسئولان طرح رجیستری را به مرحله اجرایی شدن گذاشتند و در حال حاضر فاز پایانی آن در حال اجرایی شدن است. همین موضوع در کنار نوسانات دلار کاری با قیمت گوشی‌های همراه کرد که بسیاری را انگشت به دهان نگه‌داشت. آیفون اولین برندی بود که شاهد افزایش قیمت شد. آن هم افزایش قیمت یک میلیون تومانی و حتی بیشتر؛ به طوری که بسیاری را از خرید گوشی همراه آیفون منصرف کرد. بعد از آن نوبت به برندهای دیگر رسید. برندهایی مانند سامسونگ و هوآوی که با افزایش 200 تا 600 هزارتومانی روبرو شدند و گویا همچنان این افزایش قیمت‌ها ادامه‌دارد.
خداحافظ موبایل 400هزارتومانی
با تمام این تفاسیر هنوز هم وقتی پا به پاساژ علاءالدین می‌گذارید کمتر جایی از این پاساژ را پیدا خواهیدکرد که جای سوزن انداختن باشد. اما این موضوع باعث نمی‌شود تا مغازه‌دارها از نبود مشتری و رکود خرید و فروش گلایه نکنند. یکی از مغازه دارهای اول پاساژ با وجود آنکه به نظر می‌رسد باید پاخور خوبی هم از نظر ورود مشتری داشته‌باشد؛ اما از شرایط ماه‌های اخیر رضایت ندارد و می گوید: «گوشی 400 هزارتومانی سامسونگ 650 هزارتومان شده‌است. رجیستری و دلار با هم قیمت‌ها را تکان اساسی داده‌اند. گوشی یک میلیون تومانی قدیم را باید بعلاوه 600 هزار تومان کنند و مسلما خیلی‌ها توان جیب‌شان نمی‌رسد. طرح رجیستری اجرایی شده و می‌خواهند جلوی قاچاق را بگیرند. کار بسیار خوبی است؛ اما وقتی واردات را به دست چند شرکت خاص داده‌اند و آنها هم هر طور که بخواهند فروشنده و مشتری را می‌رقصانند واقعا کار را برای ما فروشنده‌ها سخت کرده‌اند.» فروشنده شاکی دیگری از فراری بودن مشتری‌ها حرف می‌زند و می‌گوید: «مشتری فراری شده. قبلا مشتری با 500 هزارتومان می‌توانست یک گوشی خوب مدل سامسونگ بخرد؛ اما الان با 600 هزارتومان هم برند هوآوی نمی‌تواند بخرد. وقتی به مشتری قیمت می‌دهیم چون ذهنیت‌شان برای چند ماه گذشته‌است با چشم‌های گرد به‌دنبال راه فرار هستند.»
گرایش مردم به‌سمت گوشی دست دوم
یکی از مغازه دارها جلوی در مغازه‌اش ایستاده و مردمی که از کنارش رد می‌شوند را دعوت به مغازه‌اش می‌کند. وقتی از او درباره وضعیت بازار می‌پرسیم به رفت و آمد مردم اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «می‌بینید که بازار خراب است. افت مشتری کاملا محسوس بوده. در این چند ماهه به هر دلیلی قیمت‌ها بالا رفته‌است. گوشی 600 هزار تومانی 900 هزارتومان شده‌است. در دو هفته اخیر قیمت‌ها عجیب بالا رفته. آنقدر قیمت‌ها بالا رفته‌است که دیگر مردم به سمت خرید گوشی دسته دوم تمایل پیدا کرده‌اند.» مغازه‌دار دیگری که در آن حوالی صدای ما را می‌شنوند می‌گوید: «تا 4-5 ماه پیش یک نفر بعد از نهایت یکی، دو سال گوشی‌اش را با یک گوشی مدل بالاتر عوض می‌کرد؛ اما الان خیلی‌ها دیگر در توان‌شان نیست که بخواهند تصمیم بگیرند و گوشی‌شان را با یک مدل بالاتر عوض کنند.»
مردم بی‌اعتماد شده‌اند
مغازه‌دار دیگری از بی‌اعتمادی مردم نسبت به قیمت‌هایی که در بازار وجود دارد حرف می‌زند و می‌گوید: «وضعیت بازار هر روز بدتر می‌شود. یک گوشی یک میلیون تومانی 400 هزار تومان گران‌تر شده‌است. مشتری‌ها از این همه افزایش قیمت تعجب می‌کنند. رجیستری آنقدر روی قیمت تاثیر نگذاشته؛ اما چون اطلاع از این طرح ندارند خیلی وقت ها به‌دلیل همین بی‌اطلاعی‌شان از خرید منصرف می‌شوند. مشتری‌ها بی‌اعتماد شده‌اند و نمی‌دانند باید چه کار کنند. در صورتی که گوشی‌هایی که کار نکنند باید فروشنده آن را پس بگیرد.» او ادامه می‌دهد: «به هر حال افزایش قیمت دلار هم تاثیرات خود را بر روی قیمت گوشی‌های همراه گذاشته‌است و نمی‌شود آن را کتمان کرد؛ اما مسئولان در روزنامه‌ها و تلویزیون می‌گویند که این افزایش‌ها بر روی قیمت موبایل اثرگذار نبوده! چرا نبوده؟ همین حرف‌ها مردم را نسبت به ما کاسب‌ها بی‌اعتماد می‌کند. اینکار اشتباه است و باعث تفرقه افکنی بین مردم و بازار می‌شود.» فروشنده گلایه‌مند دیگری از این وضعیت بسیار شاکی است و در حالی که سرش در حساب و کتاب‌هایش است معترضانه می‌گوید: «بدبخت شدیم. قیمت‌ها دو برابر شده، مشتری‌ها نصف شده، فروش سخت‌تر شده. کلا گند زده‌اند به کاسبی‌ها رفته‌است. رجیستری هم تاثیرات منفی خودش را گذاشته‌است. وقتی گوشی سامسونگ 400 هزارتومانی ساده 800 هزارتومان شده دیگر چه انتظاری از خرید و فروش این روزها می‌توان داشت؟»
تاثیر منفی رکود بازار
«هیچ‌کس قدرت خرید ندارد.» این را آقای فروشنده‌ای می‌گوید که در حال سیگار کشیدن است: «مردم دیگر خرید نمی‌کنند. روی قیمت گوشی آیفون یک میلیون تومان اضافه شده. بر روی قیمت گوشی سامسونگ از 400 هزار تومان به بالا اضافه شده و گوشی مدلهای دیگر هم از 200 تا 500 هزارتومان با افزایش قیمت روبرو بوده‌اند. به هر حال وضعیت رکود بازار تاثیرات منفی خودش را گذاشته است و کاری هم از دست ما ساخته نیست. مردم هم حق دارند که خرید نکنند. اما همین روند باعث ورشکستگی ما هم می‌شود...» کاسب دیگری هم از مسئولان انتقاد دارد و می‌گوید: «به جای آنکه دولت و مسئولان طرفدار مردم جامعه باشند بر مشکلات هم اضافه می‌کنند. آنها به جای اینکه خودشان نوسانات بازار ارز، قاچاق کالا، تثبیت قیمت‌ها را مدیریت کنند به مردم توصیه می‌کنند که فعلا از خرید موبایل خودداری کنند. آنوقت مردم خودداری کردند ما دزدی کنیم و نان به سر سفره زن و بچه‌هایمان بیاوریم؟ انصاف هم خوب چیزی است.»
مشتری نباید تاوان جلوگیری از ورود کالای قاچاق را بدهد
مردمی که در پاساژ علاءالدین در حال رفت و آمد هستند هم چندان از وضعیت موجود راضی نیستند. یکی از همین مشتری‌ها می‌گوید: «افزایش قیمت موبایل هر سال بوده و چیز تازه‌ای نیست. اما همیشه یک روند معمول و منطقی داشته که امسال دیگر خبری از آن افزایش قیمت منطقی نیست. برای همین است که بازار دچار شوک شده و الان قیمت ها با قیمت‌های 6 ماه پیش صدها هزارتومان و حتی تا یک میلیون تومان فرق کرده‌است.» آقای دیگری که درباره وضعیت بازار موبایل به سوال ما جواب می‌دهد می‌گوید: «تا قبل از طرح رجیستری گفته می‌شد که 90 درصد موبایل‌های در بازار قاچاق بوده؛ قبول. حالا که آنها می‌خواهند جلوی قاچاق کالا را بگیرند این گام خوبی است؛ اما نباید به گونه‌ای باشد که من مشتری تاوان افزایش قیمت‌اش را بدهم و بگویم آقا بگذارید قاچاق وارد شود حداقل توان خرید من کاهش پیدا نمی‌کند.» کسی که همراه این آقا بود ادامه می‌دهد: «می‌گویند نهایت افزایش 10 درصدی بر روی قیمت گوشی هاست. اینها یا نمی‌دانند 10 درصد چیست یا حساب و کتاب نمی‌دانند و در محاسبات‌شان اشتباه عمل کرده‌اند. الان تفاوت قیمت‌ها روی 50-60 درصد است. دیگر کمتر کسی برای خرید موبایل در خود قدرت خرید نمی‌بیند.»
حبابی که قصد ترکیدن ندارد
آقای رهگذر دیگری از حباب قیمت‌ها می‌گوید: «در این سال‌ها آنقدر صحبت از حباب قیمت شده که دیگر نمی‌شود برای آن نام حباب گذاشت. قرار بود عمر حباب کم باشد و موقت؛ اما با دیدن این قیمت‌ها نشان می‌دهد که جنس و کیفیت حباب‌ها خیلی بهتر شده‌است و قرار نیست حالا حالاها بترکد و سر جای خودش مانده.» مشتری دیگری با انتقاد از این وضعیت می‌گوید: «من خودم می‌خواستم گوشی‌ام را ارتقا دهم؛ اما با این رقم‌ها اصلا نمی‌شود. هر روز معطل هم می‌کنم پشیمان می‌شوم و می‌گویم ای کاش دیروز خریده بودم.» خانمی که او هم قصد خرید موبایل دارد می‌گوید: «البته در این بین یکسری سودجو هم هستند که از این وضعیت قمر در عقرب سواستفاده می‌کنند و از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند. کلاهش هم به سر ما مردم بیچاره می‌رود. آنها سودشان را می‌کنند و ما هم هر روز فقیرتر می‌شویم.»
