هر وقت که آمارهای هشدار دهنده ای از زبان یک پزشک در ارتباط با آمار سرطان در کشور منتشر می شود، بالافاصله مسئولان وزارت بهداشت، در پاسخگویی به این نگرانی ها و هشدارها، عنوان می کنند که آمار ابتلا به سرطان در ایران، پایین تر از میانگین جهانی است. این در حالی است که مدام با افزایش موارد ابتلا به انواع سرطان ها در کشور مواجه ایم و متخصصین حوزه سرطان شناسی، وضعیت را نگران کننده تلقی می کنند.
در آخرین اظهارنظر، دکتر ایرج خسرونیا رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، با گلایه از مسئولین وزارت بهداشت که گوش شنوایی برای هشدارها ندارند، عنوان داشته همواره نسبت به شیوع سرطان در سال‌های نه چندان دور هشدار داده ایم و خواهش کردیم مسئولین گوش شنوا داشته باشند، اما متاسفانه آن را تکذیب می کنند.
در همین حال، دکتر رضا ملک زاده معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، که همواره آمار سرطان در کشورمان را اعلام می کند، در ارتباط با وضعیت شیوع سرطان های شایع در ایران، گفته است که سالانه ۴ هزار نفر در ایران جان خود را بر اثر سرطان روده بزرگ از دست می دهند و ۷ هزار بیمار جدید به شمار مبتلایان در کشور اضافه می شود.
به گفته وی، سرطان روده بزرگ، سومین سرطان شایع در ایران پس از سرطان پستان و معده است. بطوریکه، سالانه ۱.۵ میلیون بیمار جدید به تعداد مبتلایان سرطان روده بزرگ در جهان اضافه می شود و هر سال ۷۰۰ هزار مبتلا به این نوع سرطان، جان خود را از دست می دهند.
ملک زاده به این نکته تاکید دارد که این تعداد ابتلا و مرگ و میر بر اثر سرطان روده بزرگ در جهان و ایران در حالی اتفاق می افتد که این بیماری در صورت تشخیص در مراحل اولیه تا ۹۰ درصد قابل معالجه است.
معاون وزیر بهداشت با اشاره به اینکه ۹۰ درصد مبتلایان به سرطان روده بزرگ را افراد بالای ۵۰ سال تشکیل می دهند، مصرف زیاد گوشت قرمز، گوشت فراوری شده، مصرف کم سبزیجات، میوه تازه و غلات، کم تحرکی، چاقی و اضافه وزن، سن، نژاد و قومیت، سابقه فردی در داشتن پولیپ روده، سابقه خانوادگی سرطان کولون یا پولیپ های پیشرفته، سابقه فردی سایر سرطان ها، سابقه مواجهه شکم با تشعشعات رادیویی، سابقه دریافت پیوند اعضا، ابتلا به دیابت ، مصرف سیگار ، مصرف الکل، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان را از عوامل خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ برشمرد.
دکتر حمید کلانتری فوق تخصص گوارش، با اشاره به این مطلب که سرطان های دستگاه گوارش رو به افزایش است، به خبرنگار مهر، گفت: سرطان کولون از شیوع بالایی برخوردار بوده و دومین علت مرگ های سرطانی در مردان و سومین در زنان است.
وی با تاکید بر ضرورت غربالگری سرطان ها در کشور، تصریح کرد: منشا تومورها، پولیپ ها هستند که اگر صحیح تشخیص داده شوند، می توان به تشخیص درست و درمان به موقع بیماران کمک کرد.
در همین حال، دکتر محمدرضا قوام‌نصیری رئیس انجمن رادیوتراپی آنکولوژی ایران، با اشاره به اینکه سرطان دستگاه گوارش فوقانی شامل مری و معده و سرطان های دستگاه گوارش تحتانی شامل روده بزرگ و انتهای روده است، گفت: سرطان معده جزو شایع‌ترین سرطان‌ها در میان زنان و مردان به شمار می‌رود، البته در زنان سرطان سینه شایع‌تر از سرطان معده است.
وی افزود: سرطان معده با رژیم غذایی در ارتباط بوده و غذاها با نگه دارنده بنیان‌های نیتریت در صورت تبدیل شدن به نیتروزامین، سرطان معده و مری را ایجاد می‌کند که نیتریت نگهدارنده مواد گوشتی همچون کالباس و سوسیس بوده و در شهرهایی با جمعیت بالا همچون تهران مصرف این غذاها و سایر فست‌فودها بسیار زیاد است.
قوام نصیری در مورد سرطان مری، گفت: این سرطان ضایعه بدخیمی است که در ایران شیوع زیادی داشته و در مناطق خاصی همچون ترکمن‌صحرا، خراسان شمالی، آذربایجان غربی و شرقی بیشتر بوده و در واقع این مناطق به کمربند افغانستان، چین، تبت و مغولستان به لحاظ شیوع سرطان مری متصل می‌شوند.
رئیس انجمن رادیوتراپی آنکولوژی ایران، اضافه کرد: مصرف مایعات داغ همچون چای و کمبود ویتامین C و A در بروز سرطان مری نقش داشته، البته گاهی کمبود ویتامین D نیز مؤثر است و عوامل ژنتیکی نیز از دیگر دلایل بروز این بیماری به شمار می‌رود، به طوری که افراد دارای این سرطان در نسل‌های قبلی خانواده خود، احتمال بیشتری برای ابتلا شدن به این بیماری دارند.
این در حالی است که دکتر علی عبداللهی بازرس جامعه جراحان ایران، با اظهار تاسف از اینکه برنامه ای برای غربالگری سرطان ها در کشور نداریم، به خبرنگار مهر، گفت: در خانم ها شاهد رشد افزایش سرطان پستان هستیم و در آقایان نیز سرطان دستگاه گوارش(روده بزرگ)، رشد افزایشی داشته اما هیچ گونه برنامه غربالگری نداریم.
وی افزود: عدم غربالگری سرطان ها، علاوه بر اینکه هزینه های درمانی را بالا می برد، باعث مصرف سرمایه نیز می شود. در صورتی که در تمام کشورهای دنیا که سرطان های شایع مثل کشور ما دارند، برنامه غربالگری انجام می دهند.
دکتر حسین فودازی دبیر انجمن انکولوژی، از سرطان به عنوان یکی از عوامل مشکل زا در نظام سلامت یاد کرد و گفت: شایع ترین سرطان در پسران جوان لنفوم(سرطان غدد لنفاوی) و تومورهای بیضه هستند. این بیماری در سنین ۱۵ سالگی تا ۳۵ سالگی شیوع بیشتری دارد و اگر تشخیص سریع، صورت گیرد کاملا درمان پذیر است.
وی افزود: یکی دیگر از سرطان های شایع در جوانان سرطان لنفوم است و خود را با نشانه هایی چون توده هایی در کشاله ران و گردن و زیر بغل آشکار می کند و اگر این نشانه ها همراه با علائمی چون خارش، تب، درد و کاهش وزن باشند باید به متخصص مراجعه شود.
دبیر انجمن انکولوژی، سرطان لنفوم و خون را شایع ترین سرطانی هایی دانست که به سراغ خانم های جوان می آید و ادامه داد: سرطان سینه در خانم های جوان کمتر مشاهده می شود اما وجود هرگونه توده در سینه بی شک نیاز به بررسی متخصص دارد بویژه اگر توده به تازگی بوجود آمده باشد.
دکتر مستانه صانعی متخصص رادیو آنکولوژی، در گفتگو با خبرنگار مهر، بیشترین موارد سرطان‌های قابل مشاهده در زنان را سرطان پستان و در مردان سرطان‌های دستگاه گوارش دانست و افزود: با توجه به اینکه تعداد متخصصین در کشور چند برابر شده، ولی آمار بیماران مبتلا به سرطان نیز رو به افزایش است.
وی، تغییر روش زندگی، کم‌تحرکی، مصرف دخانیات، فست‌فودها، آلودگی محیط و همچنین عوامل ژنتیکی و ارثی را از مهم‌ترین عوامل شیوع سرطان در کشورمان دانست و گفت: متأسفانه ما هنوز با مشکل غربالگری منظم برای تشخیص سرطان مواجه هستیم.
صانعی در رابطه با بیشترین موارد قابل مشاهده سرطان‌ها در کشور، افزود: بیشترین موردی که در زنان برخورد می‌کنیم، سرطان پستان و در مردان، سرطان‌های دستگاه گوارش است.
در حالی که مشاهدات و اظهارات متخصصین حوزه سرطان شناسی، حکایت از این واقعیت دارد که میزان بروز و شیوع سرطان ها در کشورمان رو به افزایش است، اما تکذیب های پی در پی هشدارها از سوی مسئولین وزارت بهداشت، نشان می دهد که ترس از «سونامی» سرطان در ایران، جدی بوده و می بایست از حالا به فکر بود. زیرا، افزایش سن امید به زندگی، می تواند آمار ابتلا به سرطان را نیز افزایش دهد. از همین رو، لازم است با انجام کار غربالگری، نسبت به پیشگیری و کنترل سرطان در کشور، اقدام کرد.
