آمارها نشان میدهد که معاملات مسکن طی چند ماه گذشته وضعیت خوبی نداشته است و در این بین مستاجران و خریداران بیشترین ضربه را از وضعیت گرانی مسکن متحمل شده اند.این در حالیست که راهکارهای پیش روی دولت برای بازار مسکن جوابگو نبوده است و همین موضوع باعث شده وضعیت ساخت و ساز، خرید و اجاره مسکن به طور کامل با نوسان قابل توجهی همراه باشد.
در ابتدا به بررسی بازار اجاره مسکن که در سه ماهه تابستان در صدر توجهات رسانه های خبری بوده است ،می‌پردازیم.
بازار اجاره به گفته بسیاری از مشاوران املاک و کارشناسان مسکن دچار نوسان قیمتی شدیدی شده به طوری که یکی از مشاوران املاک واقع در منطقه جنوب تهران معتقد است قیمت اجاره‌ها نسبت به سال گذشته 25 تا 30 درصد گران شده است.برای مثال اگر سال گذشته رهن خانه 40 متری، 40 میلیون تومان بود، امسال 30 تا 40 گران‌تر شده و مالک، این واحد را با درنظر گرفتن پول پیش 10 میلیون تومانی، ماهیانه 1 میلیون و 300 هزار تومان اجاره می دهد.
این مشاور املاک گفت: متاسفانه به دلیل آنکه قراردادهای مستاجران یک ساله است و مجبور به جا به جایی هستند از اینرو تن به گرانی‌های اجاره می‌دهند.
شرایط نفس‌گیر مستاجران برای افزایش نجومی قیمت‌های اجاره
یکی دیگر از مشاوران املاک در مورد وضعیت بازار اجاره گفت: مالکان 20 تا 30 درصد قیمت اجاره‌ها را افزایش داده اند.گرانی واحدهای مسکونی مستاجران و همچنین کاهش نرخ سود بانکی قیمت اجاره‌ها را چندین برابر کرده است.
در همین خصوص فرشید پورحاجت دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان، با بیان اینکه اجاره مسکن از قیمت خرید مسکن تبعیت می‌کند،گفت: زمانی که قیمت واحدهای مسکونی افزایش یابد قیمت اجاره بها نیز گران‌تر می‌شود.
وی ادامه داد: از سال گذشته حجم خانوار مستاجر در کشور چندین برابر شده است به طوری که آمارها نشان میدهد 31 درصد از خانواده‌های کشور در مسکن استیجاری ساکن هستند. بنابراین این آمارها شرایط بازار را نسبت به چند سال گذشته سخت‌تر کرده است.
پورحاجت اظهار کرد: زمانی که اجاره‌نشینی در کشور افزایش یابد نظم بازار اجاره نیز بر هم می‌خورد بنابراین ایجاد تعادل در این بازار کاملا دشوار خواهد شد.
دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان افزود: دولت باید شرایط بازار اجاره را تغییر دهد و به مالکانی که قراردادهای خود را دو تا سه ساله منعقد می‌کنند بسته‌های تشویقی ارائه دهد همین موضوع می تواند انگیزه‌ای برای کاهش نرخ‌های اجاره باشد.
پورحاجت بیان کرد:آمارها نشان میدهد که حال بازار اجاره چندان مناسب نیست و بیشترین ضربه گرانی اجاره‌ها را مستاجران متحمل می شوند. با اینکه مسئولان معتقدند دولت نباید وارد کارهای اجرایی شود و تنها باید نقش نظارتی داشته باشداما این نقش نظارتی امسال در بازار رهن و اجاره دیده نمی‌شود.
هیچ گامی برای طرح مسکن اجتماعی برداشته نشده است
بخش دیگر بازار مسکن طرح‌های مسکن مهر و مسکن اجتماعی است که دولت در ابتدای روی کار آمدن خود این طرح‌ها را مطرح کرد اما در اجرای آن تا به امروز هیچ گامی برنداشته است و تنها وعده‌های مختلفی در این باره ارائه داده است.
طرح مسکن اجتماعی به منظور خانه دار شدن خانواده‌های کم بضاعت و محروم مطرح و از همان ابتدا اجرای آن از جانب وزیر راه و شهرسازی به بنیاد مسکن واگذار شد با این حال بنیاد مسکن اعلام می‌کند که طرح و نقشه‌های مختلفی را برای ساخت مسکن اجتماعی به دولت ارائه کرده است اما تا به امروز دولت (سازمان برنامه و بودجه و وزارت راه و شهرسازی )حتی یک ریال نیز برای اجرایی کردن این طرح پرداخت نکرده است.
علاوه بر این با اینکه سازمان ملی زمین و مسکن چندی پیش اعلام کرد که تمامی اراضی لازم برای ساخت واحدهای مسکن اجتماعی به بنیاد مسکن واگذار شده است اما بنیاد مسکن ،مدعی است که هیچ زمینی برای ساخت این واحدها در شهرهای مختلف تحویل نگرفته است.
حسن محتشم عضو هیئت مدیره انجمن انبوه‌سازان اعلام کرد: مسکن اجتماعی تجربه‌ای مربوط به سال 77 است که در آن دوران آخوندی وزیر راه و شهرسازی بود این طرح در آن زمان به دلیل نواقصش مورد استقبال قرار نگرفت.با بر روی کار آمدن مجدد آخوندی به عنوان وزیر دولت فعلی ،طرح مسکن اجتماعی مجددا مطرح شد و بسیاری از انبوه‌سازان و سازندگان مسکن از آن طرح استقبال کردند.
محتشم تاکید کرد: متاسفانه مسکن اجتماعی همچنان در قالب یک طرح باقی مانده است و در این دولت نیز وزیر راه و شهرسازی تنها به عنوان یک وعده و شوی تبلیغاتی آن را مطرح کرده است.
عضو هیئت مدیره انجمن انبوه‌سازان گفت: طرح مسکن اجتماعی می‌توانست جایگزین مناسبی برای مسکن مهر باشد اما متاسفانه برای این طرح هیچ اقدامی صورت نگرفته است.
اتمام ساخت واحدهای مسکن مهر در سال 97 شوی تبلیغاتی بود
وزیر راه و شهرسازی همواره طرح مسکن مهر را یک طرح مزخرف و بی‌پایه و اساس مطرح می کند.آخوندی طی 5 سال گذشته هیچ واحد مسکن مهری را افتتاح نکرده و تمامی اقدامات این طرح را به قائم مقام خود واگذار کرده است.
مسکن مهر به عنوان یک طرح بزرگ، مُسکنی از سوی دولت هشتم و نهم بود که آثار و تبعات آن چندین دولت بعدی را درگیر خود خواهد کرد با اینکه این طرح برای بسیاری از متقاضیان نقطه امیدی بوده و هست اما هنوز بعد از گذشت هشت الی ده سال هیچ واحدی به آنها تحویل داده نشده و همچنان از آنها درخواست پول می شود.
کاهش ارزش پول ملی و افزایش قیمت مصالح ساختمانی بهانه‌ای شده است که سازندگان مسکن مهر به ویژه در شهر پردیس خواستار مجدد افزایش قیمت باشند.
حسن محتشم عضو هیئت مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن استان تهران ، با بیان اینکه ساخت واحدهای مسکن مهر امسال تمام نمی شود گفت: هیچ اراده‌ای از مسئولان دولتی برای اتمام این واحدها نمی‌بینم.
وی افزود: هیچ همکاری بین دولت و بخش خصوصی برای ساخت این واحدها وجود ندارد. دولت تصمیم‌گیری درستی برای این واحدها نگرفته است و بخش خصوصی به عنوان سازندگان این واحدها هیچ حمایتی نمی‌شود.
محتشم اظهار کرد: سازندگان و انبوه‌سازان واحدهای مسکن مهر پردیس برای جبران افزایش قیمت‌های مصالح ساختمانی از دولت تضمین لازم را می‌خواهند.
وی تاکید کرد: هم اکنون سهم آماده سازی به ازای هر واحد مسکن مهر پردیس 20 میلیون تومان است که در این بین دولت باید نصف این مبلغ را پرداخت کند اما متاسفانه به دلیل نداشتن بودجه کافی ،این مهم محقق نشده است.
محتشم تاکید کرد: متاسفانه پیشرفت فیزیکی واحدهای مسکن مهر پردیس قابل قبول نیست و دولت و وزارت راه و شهرسازی در این بین هیچ تصمیم‌گیری درستی انجام نداده اند.
حمیدرضا عظیمیان معاون وزیر راه و شهرسازی چندی پیش اعلام کرد که وعده رئیس جمهور برای اتمام ساخت واحدهای مسکن مهر تا پایان سال 96 ،بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته است.
افزایش قیمت واحدهای مسکن مهر تبدیل به یک کابوس برای متقاضیان شده است ،بخش دیگری از مشکلات مسکن مهر مربوط به بازار خرید و فروش و ساخت و ساز مسکن است چندی پیش دولت 9 راهکار را برای خروج از چالش‌های بازار مسکن اعلام کرد که به گفته بسیاری از کارشناسان و سازندگان مسکن این راهکارها جوابگوی مشکلات بخش مسکن نیست.
بازار فراموش شده این روزهای مسکن
عرضه بسته تشویقی مالیاتی تسریع در تصویب لایحه قانونی پیش فروش ساختمان، کنترل سوداگری در بخش زمین، حمایت از ساخت واحدهای مسکونی کوچک‌متراژ، اجرای برنامه بازآفرینی شهری، تغییر ماموریت بانک مسکن از بانک تخصصی به بانک توسعه‌ای از مهمترین راهکارهای دولت برای بازار مسکن به شمار می‌رود اما به گفته پورحاجت دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان ،دولت باید برای ارائه این بسته‌های تشویقی مکانیزم‌های درستی به کار بگیرد این 9 ماده می‌تواند گره‌گشای بازار مسکن باشد اما به شرطی که تسریع در اجرای این برنامه‌ها وجود داشته باشد.
وی ادامه داد: برای بهبود وضعیت بازار اجاره باید قراردادهای اجاره ای از یک سال به دو تا سه سال تغییر کند تا بخشی از مشکلات این بازار رفع شود.
همچنین حسن محتشم عضو هیئت انبوه‌سازان اعلام کرده است که افزایش قیمت مسکن زمینه‌ساز افزایش قیمت‌های اجاره‌ها شده است.
وی ادامه داد: تغییر شرایط سیاسی و اقتصادی کلان کشور شوک ناگهانی به بازار مسکن وارد کرده است بنابراین با کاهش نوسانات اقتصادی می‌توانیم امیدوار باشیم این بازار نیز به حالت تعادل برسد.
بازار مسکن می‌تواند بهترین بخش اقتصادی کشور بعد از نفت به شمار آید اما متاسفانه رکود 5 ساله این بازار باعث ایجاد مشکلاتی در این بخش شده است. بسیاری از کارشناسان مسکن ورود دلالان و سوداگران به این بازار باعث شده است که قیمت زمین که هیچ ارتباطی به بازار ارز ندارد تحت تاثیر قرار گیرد و دچار رشد قیمتی 5 الی 6 برابری شود.
به گفته بسیاری از مشاوران املاک ،میانگین قیمت مسکن طی چند ماهه گذشته بین دو تا 3 میلیون در هر متر مربع با افزایش مواجه شده است و در این بین هیچ مسئولی پاسخگو نیست.یکی از مشاوران املاک معتقد است که اخذ مالیات از خانه‌های خالی نیز نمی‌تواند راهگشای وضعیت بازار مسکن باشد زیرا که هر چقدر مالیات از این واحدها دریافت شود فروشندگان و مالکان چندین برابر این مالیات را به قیمت واحد مسکونی خود انتقال میدهد در نتیجه این خریداران و مستاجران هستند که مالیات را پرداخت می‌کنند.
بازار مسکن به عنوان رکن اصلی اقتصاد این روزها حال چندان خوشی ندارد و افزایش قیمت‌های نجومی بازار مسکن ، آسیب های زیادی به این بخش وارد کرده است امیدواریم دولت که این روزها سرگرم گرانی های دلار و سکه شده است بتواند به این بخش فراموش شده نیز رسیدگی کند.
گزارش از محبوبه کباری
