به صراحت لهجه شناخته می‌شود اما به زبان اقتصاد حرف می‌زند. می‌گوید می‌توان کشور را با حداقل‌ها و بدون پاشنه آشیل نفت اداره کرد. بزرگترین فرصت و سرمایه را از آن «روحانی» می‌داند و ترامپ را یک ابله خطاب می‌کند؛ از نمی‌خواهدها و نمی تواندهای دولت می‌گوید و التیماتوم هم می‌دهد.
این نواری از اظهارات محمدرضا پورابراهیمی نماینده دو دوره مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه «کرمان» و «راور» است. وی در مجلس نهم نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس بود و هم اکنون به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس خدمت می‌کند. البته یکی از اعضای فراکسیون «نمایندگان ولایی» مجلس دهم هم است.
خبرگزاری میزان در ظهر یک روز تابستانی، میزبان محمدرضا پورابراهیمی بود. مشروح گفت‌وگوی دو ساعته این خبرگزاری با رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و عضو شورای عالی هماهنگی اقتصادی به قرار زیر است.
تشکیل شورا
اجازه بدهید اولین سوالم را درباره «شورای عالی هماهنگی اقتصادی» بپرسم که حضرت‌عالی هم عضو آن هستید؛ در جلسه‌ای که با محوریت تشکیل این شورا مطرح شد چه کسانی حضور داشتند؟
اردیبهشت امسال از سوی دفتر مقام معظم رهبری برای شرکت در جلسه‌ای دعوت شدیم. رئیس مجلس، بنده و آقای تاجگردون از مجلس؛ رئیس قوه قضاییه، معاون اول قوه قضاییه و دادستان کل کشور از دستگاه قضا و رئیس جمهور، معاون اول رئیس جمهور، وزیر اقتصاد، رئیس کل بانک مرکزی، رئیس سازمان برنامه و بودجه و معاون اقتصادی رئیس جمهور از قوه مجریه و برخی دیگر از مسئولان در این جلسه - که محرمانه بود - حضور داشتیم. در این جلسه ضرورت تشکیل چنین شورایی مطرح شد.
ظاهرا در آن جلسه صرفا به کلیات مباحث اقتصادی اشاره شد؟
بله. در آن جلسه مقام معظم رهبری مباحث مهم اقتصادی کشور را در سرفصل‌های مختلف تشریح کردند و فرمودند امروز شرایط خاصی است و همه ارکان کشور باید کنار هم باشند. به این مهم نیز اشاره داشتند که قوه مجریه در پیشانی تصمیمات قرار دارد و دو قوه دیگر باید کمک کنند. در آن جلسه موضوعاتی اعم از «بانکی»، «نقدینگی»، «مسائل ارزی»،«حمایت از دهک‌های کم درآمد» و «اشتغال و تورم» مورد بحث قرار گرفت.
بله. در آن جلسه مقام معظم رهبری مباحث مهم اقتصادی کشور را در سرفصل‌های مختلف تشریح کردند و فرمودند امروز شرایط خاصی است و همه ارکان کشور باید کنار هم باشند. به این مهم نیز اشاره داشتند که قوه مجریه در پیشانی تصمیمات قرار دارد و دو قوه دیگر باید کمک کنند. در آن جلسه موضوعاتی اعم از «بانکی»، «نقدینگی»، «مسائل ارزی»،«حمایت از دهک‌های کم درآمد» و «اشتغال و تورم» مورد بحث قرار گرفت.
سنگ تمام رهبر انقلاب برای دولت روحانی در عرصه اقتصادی
به نظر در ابتدای کار این شورا وقفه‌ای ایجاد شد، دلیل این وقفه چه بود؟
بله. این جلسات با یک وقفه دو الی سه هفته‌ای تشکیل شد و شاید هم رئیس جمهور در ابتدا برداشت مثبتی از این شورا نداشتند و فکر می‌کردند مثلا مجلس می‌خواهد در حوزه قوه مجریه دخالت کند که البته این نگاه در قوه قضائیه و مجلس چنین نبود و نگاه مقام معظم رهبری این بود که دو قوه به کمک دولت بیایند. به اعتقاد بنده این ظرفیت نه تنها برای دولت نقطه ضعفی تلقی نمی‌شد که بزرگترین سرمایه و فرصت بود برای اینکه از ظرفیت قوا در جهت حل مشکلات کشور استفاده شود. فکر می‌کنم از تاریخ انقلاب تاکنون هیچ گاه رهبری از دولتی بدین نحو حمایت نکرده بودند و به عبارتی رهبر معظم انقلاب برای دولت روحانی در عرصه اقتصادی سنگ تمام گذاشتند.
تصمیمات پخته، نظارت ناکافی
این شورا به اهدافی که به خاطر آن تشکیل شده، نائل آمده است؟
اقدامات این شورا دو بخش است، یکی در حوزه تصمیم‌گیری و دوم در حوزه اجرا؛ شورا در حوزه تصمیم‌گیری تقریبا پخته عمل کرد. اما در حوزه اجرا نیازمند این هستیم که خروجی اقدامات خود را از بیرون دریافت کنیم. یعنی اینکه اگر مصوب می‌کنیم تا ۱۳۹۰ قلم کالا به عنوان کالاهای ممنوعه شناخته شود و وارداتشان به کشور انجام نشود، این مهم اتفاق بیفتید، یعنی باید برویم و ببینیم از این ۱۳۹۰ کالا، ثبت سفارش کدامشان منتفی شده است. با این حال بنده فکر می‌کنم مسیر حرکت، مسیر خوبی است و اقدامات خوبی هم طی چندماه اخیر انجام شده که این‌ها در حوزه تصمیم‌گیری بوده است.
اقدامات این شورا دو بخش است، یکی در حوزه تصمیم‌گیری و دوم در حوزه اجرا؛ شورا در حوزه تصمیم‌گیری تقریبا پخته عمل کرد. اما در حوزه اجرا نیازمند این هستیم که خروجی اقدامات خود را از بیرون دریافت کنیم. یعنی اینکه اگر مصوب می‌کنیم تا ۱۳۹۰ قلم کالا به عنوان کالاهای ممنوعه شناخته شود و وارداتشان به کشور انجام نشود، این مهم اتفاق بیفتید، یعنی باید برویم و ببینیم از این ۱۳۹۰ کالا، ثبت سفارش کدامشان منتفی شده است. با این حال بنده فکر می‌کنم مسیر حرکت، مسیر خوبی است و اقدامات خوبی هم طی چندماه اخیر انجام شده که این‌ها در حوزه تصمیم‌گیری بوده است.
نظارت بر تصمیماتی که شورای هماهنگی اقتصادی می‌گیرد بر عهده کیست؟ برای این مسئله تدابیری هم اندیشیده‌اید؟
یکی از مواردی که در حال حاضر مشغول به جمع بندی آن هستیم این است که چه سیستم نظارتی باید بر مصوبات شورا حکمفرما باشد. به هر حال مقام معظم رهبری فرمودند که شما بروید و کار را شروع کنید. ما هم باید آئین نامه‌های مدنظر را بنویسیم و ضوابطی برای این شورا تعیین کنیم؛ لذا یکی از مواردی که درحال حاضر مشغول فکر کردن به آن هستیم تا به سرعت جمع بندی درباره آن صورت بگیرد ضابطه‌مند کردن این شورا و نظارت بر تصمیمات آن است.
یکی از مواردی که در حال حاضر مشغول به جمع بندی آن هستیم این است که چه سیستم نظارتی باید بر مصوبات شورا حکمفرما باشد. به هر حال مقام معظم رهبری فرمودند که شما بروید و کار را شروع کنید. ما هم باید آئین نامه‌های مدنظر را بنویسیم و ضوابطی برای این شورا تعیین کنیم؛ لذا یکی از مواردی که درحال حاضر مشغول فکر کردن به آن هستیم تا به سرعت جمع بندی درباره آن صورت بگیرد ضابطه‌مند کردن این شورا و نظارت بر تصمیمات آن است.
آیا نهاد نظارتی این شورا هم فرا قوه‌ای خواهد بود؟
طبیعتا این مسئله بدین نحو است که تیم نظارت از بین اعضای شورا انتخاب شود.
طبیعتا این مسئله بدین نحو است که تیم نظارت از بین اعضای شورا انتخاب شود.
تصمیم‌گیری‌های خاص
از سایر تصمیمات در این شورا بگویید؟
برای تکمیل توضیحاتم باید بگویم که یکسری تصمیمات در این شورا تصمیمات همگرایانه است به مانند تشکیل «سازمان مقابله با جنگ روانی دشمن». اما یکسری تصمیمات می‌تواند یک قانون را مورد نقض قرار دهد بنابراین برای اینکه این موارد عملیاتی شود در این شورا با اذن مقام معظم رهبری تصمیم بر این شد تا درمواردی که نیاز به قانون گذاری وجود دارد در یک بازه زمانی مشخص و برای موارد خاص تعیین تکلیف شود؛ یعنی می‌گوییم فلان مصوبه برای یک سال اجرا شود لذا در برخی موارد بدین شکل عمل شده است بنابراین این شورا برای موضوعات خاص، با محورهای خاص و زمان خاص تصمیم‌گیری می‌کند و فعالیتش بدین نحو نیست که بیاید یک قانون را به طور کلی کنسل کند.
از سایر تصمیمات در این شورا بگویید؟
برای تکمیل توضیحاتم باید بگویم که یکسری تصمیمات در این شورا تصمیمات همگرایانه است به مانند تشکیل «سازمان مقابله با جنگ روانی دشمن». اما یکسری تصمیمات می‌تواند یک قانون را مورد نقض قرار دهد بنابراین برای اینکه این موارد عملیاتی شود در این شورا با اذن مقام معظم رهبری تصمیم بر این شد تا درمواردی که نیاز به قانون گذاری وجود دارد در یک بازه زمانی مشخص و برای موارد خاص تعیین تکلیف شود؛ یعنی می‌گوییم فلان مصوبه برای یک سال اجرا شود لذا در برخی موارد بدین شکل عمل شده است بنابراین این شورا برای موضوعات خاص، با محورهای خاص و زمان خاص تصمیم‌گیری می‌کند و فعالیتش بدین نحو نیست که بیاید یک قانون را به طور کلی کنسل کند.
سه‌شنبه‌های بدون سران
جلسات این شورا تنها یک روز در هفته برگزار می‌شود؟
جلسات این شورا تنها یک روز در هفته برگزار می‌شود؟
خیر. این شورا در روزهای شنبه و سه‌شنبه جلسه دارد، با این تفاوت که جلسات روز شنبه با حضور سران قوا و جلسات روزر سه‌شنبه بدون حضور سرا قوا برگزار می‌شود.
چرا؟
به دلیل اینکه تصمیمات به صورت پخته‌تری پیش برود و خوراک برای جلسات اصلی که با حضور سران قوا برگزار می‌شود، آماده شود.
سیاست‌گذار جنگ اقتصادی
بگذارید مقداری به سایر مباحث اقتصادی بپردازیم، در حال حاضر بیش از ۱۵ مجرا برای مسائل اقتصادی کشور تعریف کرده‌ایم که هر کدام به نوعی در زمینه اقتصاد فعالیت می‌کنند؛ مانند «شورای عالی هماهنگی اقتصادی»، «ستاد ویژه اقتصادی دولت» ،«ستاد مقابله با تحریم»، «کمیسیون اقتصادی مجلس»، «کمیسیون برنامه و بودجه مجلس» و «کمیسیون اقتصادی مجمع تشخیص مصلحت نظام » سوال این است که آیا تعدد این مجراهای اقتصادی، باعث تعدد قانون نمی‌شود؟
بگذارید مقداری به سایر مباحث اقتصادی بپردازیم، در حال حاضر بیش از ۱۵ مجرا برای مسائل اقتصادی کشور تعریف کرده‌ایم که هر کدام به نوعی در زمینه اقتصاد فعالیت می‌کنند؛ مانند «شورای عالی هماهنگی اقتصادی»، «ستاد ویژه اقتصادی دولت» ،«ستاد مقابله با تحریم»، «کمیسیون اقتصادی مجلس»، «کمیسیون برنامه و بودجه مجلس» و «کمیسیون اقتصادی مجمع تشخیص مصلحت نظام » سوال این است که آیا تعدد این مجراهای اقتصادی، باعث تعدد قانون نمی‌شود؟
در حوزه تعدد مجراهای اقتصادی باید گفت که حتما مسئولیت‌ها بر اساس قانون تعریف شده است و بنده در این مسئولیت‌ها تعدد قانون نمی‌بینم، اما امکان دارد که شما بگویید که در جنگ اقتصادی بالاخره باید یک ستاد حرف اول و آخر را بزند که ما هم این موضوع را قبول داریم.
آیا می‌توان گفت که «شورای عالی هماهنگی اقتصادی» در این مقام قرار دارد، یعنی حرف اول و آخر را بزند؟
بنده اعتقادم براین است که شورا در مقام سیاست‌گذاری جنگ اقتصادی و اصلاح ساختار اقتصادی قرار داد و اما حوزه اجرا در دست دولت است.
به جز یک کشور و یک رئیس جمهور ابله/ دیوار اروپایی‌ها ...
به عنوان عضو «شورای عالی هماهنگی اقتصادی» و هم «رئیس کمیسیون اقتصادی» مجلس بفرمایید که به نظر شما تحریم‌ها که از لحاظ روانی مطرح می‌شود بدین حد که گفته می‌شود بزرگ است؟ یعنی این احساس ناامنی اقتصادی به کل به تحریم‌ها باز می‌گردد؟
به عنوان عضو «شورای عالی هماهنگی اقتصادی» و هم «رئیس کمیسیون اقتصادی» مجلس بفرمایید که به نظر شما تحریم‌ها که از لحاظ روانی مطرح می‌شود بدین حد که گفته می‌شود بزرگ است؟ یعنی این احساس ناامنی اقتصادی به کل به تحریم‌ها باز می‌گردد؟
فکر می‌کنم تحریم‌ها بیش از حد بزرگ نمایی شده است و واقعیت تحریم‌ها این نیست که برخی در حال حاضر در جامعه به آن می‌پردازند. تحریم‌هایی که آمریکایی‌ها در روزهای پایانی دولت دهم وضع کردند اسمش تحریم‌های فلج کننده بود که ما از این تحریم‌ها بدتر نداریم و البته جمهوری اسلامی ایران هم راه خود را رفت، اما سهم این تحریم‌ها به جهت توقف اقتصادی در کمترین حد قرار دارد و تحریم‌ها تنها هزینه‌های ما را از افزایش می‌دهند. در سال‌های ۹۰ الی ۹۱ که ما شاهد اوج تحریم‌ها بودیم، آن روز اتحادیه اروپا علیه ما تحریم داشت یعنی قصد دارم بگویم امروز ما نه تنها نسبت به سال‌های ۹۰ و ۹۱ وضعمان بدتر نشده است که باید گفت امروز هیچ سازمان و نهاد بین‌المللی در دنیا تحریمی علیه جمهوری اسلامی ایران اعلام نکرده است؛ به جز یک کشور و یک رئیس جمهور ابله. بنابراین امروز شدت تحریم‌ها نسبت به سال ۹۱ به مراتب کمتر است و اقتدار جمهوری اسلامی ایران باید در مقابله با این موارد خیلی بیشتر باشد. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که تعدادی از مسئولین در مقابل تحریم‌ها خودباخته هستند و بی‌کفایتی خود را همواره پشت تحریم‌ها پنهان می‌کنند و این مشکل ماست.
از مواضع اروپا صحبت کردید، باتوجه به خروج آمریکا از برجام و آغاز مذاکرات ایران با اتحادیه اروپا آیا می توان خوشبین به روابط با اروپا بود؟
درست است که ما نمی‌توانیم به دیوار اروپایی‌ها خیلی تکیه بدهیم، ولی این خیلی مهم است که علیه ما موضع نمی‌گیرند.
اداره کشور با حداقل‌ها شدنی است
بگذارید مقداری صریح‌تر سوال کنم اگر جمهوری اسلامی ایران همین الان با اراده خود نفت خود را قطع کند آیا کشور قابل اداره است؟
قطع کامل نفت طبیعتا بخشی از درآمد‌های بودجه‌ای ما را حذف می‌کند یعنی حدودا بیش از یک سوم، لذا قطع نفت مسلما تاثیرگذار است، ولی اینکه ما بتوانیم با حداقل‌ها در کوتاه مدت مسیر را ادامه دهیم این امر شدنی است.
بگذارید مقداری صریح‌تر سوال کنم اگر جمهوری اسلامی ایران همین الان با اراده خود نفت خود را قطع کند آیا کشور قابل اداره است؟
قطع کامل نفت طبیعتا بخشی از درآمد‌های بودجه‌ای ما را حذف می‌کند یعنی حدودا بیش از یک سوم، لذا قطع نفت مسلما تاثیرگذار است، ولی اینکه ما بتوانیم با حداقل‌ها در کوتاه مدت مسیر را ادامه دهیم این امر شدنی است.
حوزه معادن چقدر می‌تواند آورده اقتصادی برای کشور داشته باشد یا اینکه صرفه جویی در انرژی و یا افزایش پایه‌های مالیاتی. آیا این موارد می‌تواند جایگزین نفت شود؟
درکوتاه مدت شاید مقداری کار سخت باشد، اما در میان مدت و بلند مدت این موضوع شدنی است؛ اگر شما بخواهید آثار این موضوع را ظرف مدت شش ماه بسنجید خوب باید گفت طبیعتا یک مقدار کار سخت است، ولی در میان مدت و بلند مدت حتما می‌توانیم موفق باشیم لذا در خیلی از این حوزه‌ها این امکان وجود دارد که ما بتوانیم آورده اقتصادی داشته باشیم بنابراین ما اعتقادمان بر این است که در این شرایط ما می‌توانیم حرکت خودمان را برویم و وابستگی به نفت را کمتر کنیم.
بدبینانه‌ترین حالت/ ۳ سناریو برای تحریم‌های ترامپ
مستحضرید که قرار است تحریم‌های آمریکا از ۱۳ آبان اعمال شود، درحال حاضر ما چه برنامه کوتاه مدتی برای این تحریم‌ها داریم؟
ما در کوتاه مدت سه سناریو کلی برای برون رفت از تحریم‌ها داریم. سناریوی اول ما این است که فروش نفت از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه(تولید فعلی روزانه) به ۲ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند. سناریوی دیگر فروش ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز است و سناریو ی سوم برای زمانی است که فروش نفت به یک میلیون بشکه در روز برسد. بنابراین پیش‌بینی فروش نفت تا یک میلیون بشکه هم شده است. ما در گذشته و در سخت‌ترین نوع تحریم‌ها یک میلیون بشکه نفت را هم فروخته‌ایم. البته اینکه آمریکایی‌ها می‌گویند ما کاری می‌کنیم که ایرانی‌ها یک بشکه نفت هم نفروشند، اشتباه می‌کنند، یعنی خواب می‌بینند و این مسئله شدنی نیست. رئیس جمهور هم هشدار بستن تنگه هرمز را تحت این شرایط اعلام کرده‌اند که این خود می‌تواند شرایطی را در بازار نفت ایجاد کند. با این حال در حال حاضر قیمت جهانی نفت هم رو به افزایش است و بخشی از منابعی که در بودجه پیش‌بینی می‌کردیم از طریق افزایش قیمت نفت قابل جبران است که این هم امری مهم است البته سناریوی کشور برای شرایط بلند مدت هم توجه به روش‌های جایگزین درآمد‌ی است که شما هم به آن اشاره کردید.
ما در کوتاه مدت سه سناریو کلی برای برون رفت از تحریم‌ها داریم. سناریوی اول ما این است که فروش نفت از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه(تولید فعلی روزانه) به ۲ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند. سناریوی دیگر فروش ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز است و سناریو ی سوم برای زمانی است که فروش نفت به یک میلیون بشکه در روز برسد. بنابراین پیش‌بینی فروش نفت تا یک میلیون بشکه هم شده است. ما در گذشته و در سخت‌ترین نوع تحریم‌ها یک میلیون بشکه نفت را هم فروخته‌ایم. البته اینکه آمریکایی‌ها می‌گویند ما کاری می‌کنیم که ایرانی‌ها یک بشکه نفت هم نفروشند، اشتباه می‌کنند، یعنی خواب می‌بینند و این مسئله شدنی نیست. رئیس جمهور هم هشدار بستن تنگه هرمز را تحت این شرایط اعلام کرده‌اند که این خود می‌تواند شرایطی را در بازار نفت ایجاد کند. با این حال در حال حاضر قیمت جهانی نفت هم رو به افزایش است و بخشی از منابعی که در بودجه پیش‌بینی می‌کردیم از طریق افزایش قیمت نفت قابل جبران است که این هم امری مهم است البته سناریوی کشور برای شرایط بلند مدت هم توجه به روش‌های جایگزین درآمد‌ی است که شما هم به آن اشاره کردید.
دو اقدام حمایتی؛ دست بسته نیستیم
به موضوع قیمت نفت و افزایش منابع در بودجه اشاره کردید، ما به‌التفاوت افزایش قیمت نفت به کجا واریز می‌شود؟
این رقم به عنوان درآمد به بودجه واریز می‌شود و مخارج آن هم در بودجه تعریف شده است. البته ما درحال حاضر مشغول تهیه پیشنهادی هستیم که به واسطه تورمی که در جامعه اتفاق افتاده دو کار انجام دهیم یک اینکه اگر شد بتوانیم در مقاطع مختلف سال به مردم بسته حمایتی و سبد حمایتی کالایی بدهیم و دوم اینکه حقوق و دستمزد ترمیمی داشته باشیم که هر دو موضوع درشورای عالی هماهنگی اقتصادی هم مطرح خواهد شد.
این رقم به عنوان درآمد به بودجه واریز می‌شود و مخارج آن هم در بودجه تعریف شده است. البته ما درحال حاضر مشغول تهیه پیشنهادی هستیم که به واسطه تورمی که در جامعه اتفاق افتاده دو کار انجام دهیم یک اینکه اگر شد بتوانیم در مقاطع مختلف سال به مردم بسته حمایتی و سبد حمایتی کالایی بدهیم و دوم اینکه حقوق و دستمزد ترمیمی داشته باشیم که هر دو موضوع درشورای عالی هماهنگی اقتصادی هم مطرح خواهد شد.
آیا دولت منابع لازم را برای این دو ماموریت در اختیار دارد؟
بالاخره دولت قبلا دلار را در بودجه ۳هزا رو ۸۰۰تومان می‌دید که در حال حاضر یک بخش از آن را با ۴ هزار و ۲۰۰ تومان و مابقی آن را در بازار ثانویه تنظیم می‌کند بنابراین دولت در این بخش اعداد مازاد و اعداد ریالی زیادی دارد که می‌تواند این منابع را در این دو اقدام، یعنی ارائه بسته حمایتی و ترمیم حقوق و دستمزد تزریق کند.
پس مردم نباید دز زمان تحریم‌ها نگرانی داشته باشند؟
بله، پیش‌بینی‌ها شده است و مردم نباید در این زمینه نگرانی داشته باشند چرا که ما دست بسته نیستیم. ما دو الی سه حوزه داریم که امریکایی‌ها بیشتر بر روی آن دست گذاشته‌اند یکی نفت است و حوزه دیگر مراودات بانکی است.
البته در حال حاضر هم در مراودات بانکی مشکل داریم بنابراین انتظار ایجاد مشکل شاید وجهی نداشته باشد
بله، در حوزه مراودات بانکی اصلا اتفاقی رخ نداده بود که چیزی کم و یا اضافه شود و این دیگر نگرانی ندارد.
بله، در حوزه مراودات بانکی اصلا اتفاقی رخ نداده بود که چیزی کم و یا اضافه شود و این دیگر نگرانی ندارد.
آیا پیش‌بینی کرده‌اید که در زمان تحریم‌ها فروش نفت به چند دلار می‌رسد؟
ما می‌توانیم این پیش‌بینی را براساس فاکتور‌های گذشته داشته باشیم که بدبینانه‌ترین حالت باشد.
نمی‌خواهد و یا نمی‌تواند؟
به تحلیل شرایط فعلی اقتصادی کشور بپردازیم؛ صراحتا بفرمایید با توجه به شرایط اقتصادی فعلی، دولت نمی‌خواهد یا نمی‌تواند مشکلات اقتصادی را حل و فصل کند؟
معتقدم بخش عمده‌ای از اقداماتی که باید توسط دولت تصمیم‌گیری شود در اراده دولت است.
به تحلیل شرایط فعلی اقتصادی کشور بپردازیم؛ صراحتا بفرمایید با توجه به شرایط اقتصادی فعلی، دولت نمی‌خواهد یا نمی‌تواند مشکلات اقتصادی را حل و فصل کند؟
معتقدم بخش عمده‌ای از اقداماتی که باید توسط دولت تصمیم‌گیری شود در اراده دولت است.
یعنی نمی‌خواهد؟
نمی‌گویم که نمی‌خواهد، اما آن چیزی که لازم است اتفاق نمی‌افتد.
پس اگر بخواهد مشکلات حل می‌شود؟
بله، اگر اراده دولت بر همین اساس باشد بخش عمده‌ای از مشکلات قابل حل است. اما بخشی هم بخش محدودیت‌هاست. با این حال بخش عمده‌ای از مشکلات اقتصادی با اراده دولت قابل حل است.
روایت تازه از جنگ روانی جلسه استیضاح ربیعی/ لاریجانی چه گفت؟
اخیرا شاهد استیضاح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مجلس بودیم که با حواشی همراه شد، به نظر شما علت این حواشی چه بود؟
بنده از جمله نمایندگانی بودم که چندین ساعت قبل از جلسه استیضاح به جمع استیضاح‌کنندگان پیوستم و اصلا قرار نبود به استیضاح ورود کنم و دلیلش هم این بود که نمایندگانی که در گذشته به دنبال استیضاح ربیعی بودند در جریان این استیضاح قرار نداشتند. با این حال بنده با اصرار برخی از نمایندگان به استیضاح پیوستم و هیچ کس هم از وزارتخانه خبر نداشت که من هم به استیضاح‌کنندگان پیوسته‌ام، تا اینکه صبح استیضاح آن اتفاقات عجیب و غریب رخ داد و ما دیدیم که هجمه سنگینی به نمایندگانی که قراربود در جلسه استیضاح صحبت کنند وارد شده است که این نشان از اعلام یک جنگ روانی داشت که به نوعی می‌توان آن را بزرگترین بی‌حرمتی به مجلس تلقی کرد.
چرا این اتفاق افتاد؟
نمی‌دانم. این رویه تا نفر سوم موافق استیضاح به همین منوال بود و موافقین استیضاح پشت تریبون نمی‌رفتند که نهایتا آقای لاریحانی جلسه استیضاح را غیرعلنی اعلام کرد. در این بین یک الی دو نفر از نمایندگان به من مراجعه کردند و گفتند که چرا استیضاح را امضا کرده‌ام و تاکید داشتند که « خودت را خراب نکن و امضایت را پس بگیر».
موضع آقای لاریجانی درباره استیضاح آقای ربیعی چه بود؟
آقای لاریجانی بسیار ناراحت بودند که در ادامه جلسه را غیر علنی اعلام کردند و در آن جلسه به نمایندگان گفتند که یا استیضاح کنید و یا استیضاح نکنید، اما اگر استیضاح کردید دیگر این مسئله پسندیده نیست که پشت تریبون نروید و اظهارات خود را بیان نکنید. البته بنده فهمیده بودم ماجرا چیست که در ادامه به آقای لاریجانی گفتم که اگر هیچ کس استیضاح نکند، یک ساعت و نیم به تنهایی، به عنوان موافق استیضاح صحبت خواهم کرد.
البته مستحضرید که هر استیضاح یک هد یا پیشانی دارد که هماهنگی تیم استیضاح‌کنندگان با آن است لذا آن لحظه هیچ کس پیشانی استیضاح ربیعی نبود که ما در ادامه فهمیدیم که هد‌های استیضاح را هم این طرف و آن طرف کرده‌اند تا اینکه بنده خودم این مسئله را دست گرفتم و پیشانی استیضاح شدم تا هماهنگی‌ها را انجام دهم. بنده در همان چند دقیقه‌ای که آقای لاریجانی جلسه را غیر علنی اعلام کرد با تیم استیضاح‌کنندگان جلسه گذاشتم و افراد را برای نطق تعیین کردیم و فهرست بستم، یعنی من ابتدا هیچ کاره استیضاح بودم، اما در ادامه هماهنگ کننده استیضاح شدم که نهایتا با این روش استیضاح روی غلتک افتاد.
چطور شد که در جریان استیضاح وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی بحث شما با آقای پزشکیان بالا گرفت؟
واقعا من قصدی نداشتم و البته تعجب کردم که آقای پزشکیان در آن جلسه صحبت کردند، اما درباره آوردن نام دختر آقای پزشکیان باید بگویم من زمانی که می‌خواستم پشت جایگاه ناطقان مجلس قرار بگیرم برخی از همکاران دور بنده جمع شدند و گفتند که این مورد هم درباره فرزند آقای پزشکیان است. بنده خودم هم در فضایی اینچنینی نبودم که اسمی در مجلس ببرم که ای کاش آن اسم را مطرح نمی‌کردم.
شنیدم که شما رفتید و از آقای پزشکیان معذرت خواهی کردید
بله، بنده قصدی نداشتم. البته آقای پزشکیان صحبت‌های بنده را درجلسه تایید کردند. با این حال ماهم بی حرمتی نکردیم و یا اتهامی را وارد نکردیم که ای کاش همین موارد را هم نمی‌گفتیم.
دعوا و اختلاف شما با آقای ربیعی به نظر به مجلس نهم برمی گردد قبول دارید؟
پورابراهیمی: بله، بنده با آقای ربیعی از روز اول مخالفت بودم. من اولین نفری بودم که در جلسه رای اعتماد وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی، علیه آقای ربیعی دردوره قبل صحبت کردم.
اخیراً درباره استیضاح وزیر اقتصاد در مجلس گفته شد که چرا کمیسیون اقتصادی در جریان این استیضاح قرار نگرفت. واقعا چرا قرار نگرفت؟
در مورد موضوع سوال از رئیس جمهور و موضوع استیضاح وزیر اقتصاد و امور دارایی باید بگویم که کمیسیون اقتصادی مجلس درباره استیضاح وزیر اقتصاد دو جلسه ۴ ساعته گذاشت و گزارش خود را تهیه کرد و در جلسات هم نگاهش بر این بود که مستقلا گزارش خود را به صحن بیاورد. کمیسیون اقتصادی به عنوان کمیسیون تخصصی به نوعی پیگیری ماجرا را برعهده داشت.
در مورد موضوع سوال از رئیس جمهور و موضوع استیضاح وزیر اقتصاد و امور دارایی باید بگویم که کمیسیون اقتصادی مجلس درباره استیضاح وزیر اقتصاد دو جلسه ۴ ساعته گذاشت و گزارش خود را تهیه کرد و در جلسات هم نگاهش بر این بود که مستقلا گزارش خود را به صحن بیاورد. کمیسیون اقتصادی به عنوان کمیسیون تخصصی به نوعی پیگیری ماجرا را برعهده داشت.
در فضای مجازی مطرح شد که در جریان استیضاح ربیعی امضای یکی از نمایندگان جعل شده است. این موضوع صحت دارد؟
از این موضوع اطلاعی ندارم.
از این موضوع اطلاعی ندارم.
برگزاری دادگاه‌های علنی بازدارنده است
در حال حاضر شاهد برگزاری دادگاه‌های علنی مفاسد اقتصادی در محاکم قضائی هستیم، به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نظر شما در مورد علنی برگزار شدن این دادگاه‌ها چیست؟ این موضوع چقدر می‌تواند بازدارنده باشد؟
قطعا این مسئله بازدارنده است و تاثیر دارد و می‌تواند درس عبرتی برای کسانی باشد که می‌توانند در این مسیر قرار گیرند، وقتی که تخلف با شرایط خاص صورت می‌گیرد به نظر بنده این موارد باید مطرح شود.
در حال حاضر شاهد برگزاری دادگاه‌های علنی مفاسد اقتصادی در محاکم قضائی هستیم، به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نظر شما در مورد علنی برگزار شدن این دادگاه‌ها چیست؟ این موضوع چقدر می‌تواند بازدارنده باشد؟
قطعا این مسئله بازدارنده است و تاثیر دارد و می‌تواند درس عبرتی برای کسانی باشد که می‌توانند در این مسیر قرار گیرند، وقتی که تخلف با شرایط خاص صورت می‌گیرد به نظر بنده این موارد باید مطرح شود.
اخیرا سخنگوی دستگاه قضا نام قضات فاسد دستگاه قضا را هم عنوان کرده‌اند، نظر شما در این رابطه چیست؟
این مسئله بسیار بازدارنده بوده و خیلی کمک می‌کند البته دراین موارد هم بایدبا عدالت پیش برویم ولی اینکه قوه قضاییه بیاید با یک راهبرد جدید به این مسئله بپردازد، بسیار قابل قبول است و حتما این موضوع می‌تواند اثرگذار باشد.
بررسی لایحه نظام بانکداری اسلامی پس از تعطیلات مجلس/ چاره‌اندیشی برای موسسات مالی و اعتباری
از لایحه نظام بانکداری اسلامی چه خبر؟ آیا بررسی این لایحه در کمیسیون اقتصادی به اتمام رسیده است؟
بخشی از بررسی این لایحه انجام شده است و انشاالله به زودی کمیسیون مجددا وارد بررسی این لایحه خواهد شد. این لایحه بیش از ۲۰۰ ماده دارد.
از لایحه نظام بانکداری اسلامی چه خبر؟ آیا بررسی این لایحه در کمیسیون اقتصادی به اتمام رسیده است؟
بخشی از بررسی این لایحه انجام شده است و انشاالله به زودی کمیسیون مجددا وارد بررسی این لایحه خواهد شد. این لایحه بیش از ۲۰۰ ماده دارد.
آیا برای حل مشکلات سپرده‌گذاران در موسسات مالی و اعتباری در این لایحه چاره‌اندیشی شده است؟
بله. ما قصد داریم پیرو این لایحه حوزه نظارتی بانک مرکزی را به کل متحول کنیم بنابراین اگر ساختار نظارتی بانک مرکزی را اصلاح کنیم، فکر می‌کنم بسیاری از مشکلات اعم از مشکلات موسسات مالی و اعتباری حل شود. جنس نظارتی بانک مرکزی ما جنس سنتی است و همواره پس از وقوع مشکل به نظارت می پردازد انجام با این تفاوت که این نظارت در سایر کشورهای دیگر در حین وقوع مشکلات است. البته جنس نظارتی بانک مرکزی ما اساسا وابسته به دولت است که این مسئله در دنیا مجزاست.
مراقبت‌های ویژه
می‌توان گفت که مشکل موسسات مالی و اعتباری به طور کلی حل شده است؟
خیر، از نظر مجلس هنوز مشکلات تمام نشده، چرا که هنوز اعداد بزرگ تعیین تکلیفی صورت نگرفته است با این حال انشاالله کمیسیون درباره تعیین تکلیف نهایی موسسات چه مواردی که به سپرده سپرده‌گذاران منتهی می‌شود و چه برخورد با مالکان موسسات، جلسه‌ای را با رئیس کل بانک مرکزی خواهد داشت چرا که هنوز برخی از مالکان موسسات مالی تخلفات سنگینی در اقتصاد کشور داشته‌اند و نباید به امان خدا رها شوند. با این حال شما به مشکلات موسسات مالی و اعتباری اشاره دارید، اما من می‌خواهم بگویم که در حال حاضر هیچ گونه نظارتی از سوی بانک مرکزی بر بانک‌ها، درباره رعایت سود سپرده‌ها و نرخ وام‌های بانکی انجام نمی‌شود که این خود می‌تواند زمینه ایجاد موسسات مالی و اعتباری در آینده را به وجود بیاورد. البته با توجه به هزینه‌های زیادی که نظام در رابطه با موسسات مالی و اعتباری پرداخت در حال حاضر مراقبت‌های زیادی از این مسئله انجام می‌پذیرد.
خیر، از نظر مجلس هنوز مشکلات تمام نشده، چرا که هنوز اعداد بزرگ تعیین تکلیفی صورت نگرفته است با این حال انشاالله کمیسیون درباره تعیین تکلیف نهایی موسسات چه مواردی که به سپرده سپرده‌گذاران منتهی می‌شود و چه برخورد با مالکان موسسات، جلسه‌ای را با رئیس کل بانک مرکزی خواهد داشت چرا که هنوز برخی از مالکان موسسات مالی تخلفات سنگینی در اقتصاد کشور داشته‌اند و نباید به امان خدا رها شوند. با این حال شما به مشکلات موسسات مالی و اعتباری اشاره دارید، اما من می‌خواهم بگویم که در حال حاضر هیچ گونه نظارتی از سوی بانک مرکزی بر بانک‌ها، درباره رعایت سود سپرده‌ها و نرخ وام‌های بانکی انجام نمی‌شود که این خود می‌تواند زمینه ایجاد موسسات مالی و اعتباری در آینده را به وجود بیاورد. البته با توجه به هزینه‌های زیادی که نظام در رابطه با موسسات مالی و اعتباری پرداخت در حال حاضر مراقبت‌های زیادی از این مسئله انجام می‌پذیرد.
ظاهرا تحقیق و تفحص از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را کلید زده‌اید. این تحقیق و تفحص چند محور و چند بخش دارد؟
این تحقیق و تفحص قرار است در ۴ بخش انجام شود؛ «صندوق بازنشستگی کشوری»، «سازمان تامین اجتماعی»، « صندوق فولاد» و «صندوق بیمه عشایر و روستایی» چهار بخش این تحقیق و تفحص هستند. در حال حاضر گزارش‌ها درباره تحقیق و تفحص ازصندوق بازنشستگی کشوری دریافت و نهایی شده است و تا به زود رای‌گیری آن در کمیسیون، صورت خواهد گرفت؛ اما تاکنون محورهای ۳ تحقیق و تفحص دیگر آماده نشده است.
گرانی قیمت کالاهای اساسی آه از نهاد مردم بلند کرده است این موضوع چگونه باید مدیریت شود؟
دلایل این موضوع ریشه در افزایش قیمت ارز دارد. در حال حاضر قیمت اقلام با ارز تنظیمات می‌شود بنابراین اگر قیمت ارز پایین بیاید قطعا قیمت‌ها کاهش خواهد یافت.
دلایل این موضوع ریشه در افزایش قیمت ارز دارد. در حال حاضر قیمت اقلام با ارز تنظیمات می‌شود بنابراین اگر قیمت ارز پایین بیاید قطعا قیمت‌ها کاهش خواهد یافت.
التیماتوم مجلس به دولت در حوزه معیشت
به نظر شما تصمیمات دولت در حوزه اقتصاد تا ماه‌های آینده به بهبودی شرایط می‌انجامد؟
همواره به دولت گفته‌ایم و می‌گوییم که اگر در حوزه اقتصادی تصمیم نگیرد مجلس تصمیم خواهد گرفت. چرا که مطالبه مردم مطالبه جدی است و نمایندگان دیگر درحوزه اقتصادی هیچ خط و مرز فراکسیونی و سیاسی را نمی‌شناسند بنابراین امیدواریم دولت پیام مجلس را خوب درک کرده باشد و امیدواریم این مسئله منجر به بهبود عملکرد دولت شود لذا دولت اگر ظرف ماه‌های آینده اقدامی جدی دربرطرف کردن مشکلات اقتصادی کشور و مردم نداشته باشد مجلس در نیمه دوم سال جاری تصمیم دیگری خواهد گرفت و این یک اولتیماتوم به دولت در حوزه معیشتی است.
به نظر شما تصمیمات دولت در حوزه اقتصاد تا ماه‌های آینده به بهبودی شرایط می‌انجامد؟
همواره به دولت گفته‌ایم و می‌گوییم که اگر در حوزه اقتصادی تصمیم نگیرد مجلس تصمیم خواهد گرفت. چرا که مطالبه مردم مطالبه جدی است و نمایندگان دیگر درحوزه اقتصادی هیچ خط و مرز فراکسیونی و سیاسی را نمی‌شناسند بنابراین امیدواریم دولت پیام مجلس را خوب درک کرده باشد و امیدواریم این مسئله منجر به بهبود عملکرد دولت شود لذا دولت اگر ظرف ماه‌های آینده اقدامی جدی دربرطرف کردن مشکلات اقتصادی کشور و مردم نداشته باشد مجلس در نیمه دوم سال جاری تصمیم دیگری خواهد گرفت و این یک اولتیماتوم به دولت در حوزه معیشتی است.
مسئولیت دیگری به جز مجلس ندارم
اجازه بفرمایید در بخش پایانی از مجموع دریافتی حضرت‌عالی بپرسم. دریافتی شما به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس چقدر است؟
حقوق بنده ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. شاید جالب باشد بدانید امسال حقوق ما بخاطر قانون مجلس که نباید حقوق مدیران افزایش پیدا کند، افزایش پیدا نکرد.
اجازه بفرمایید در بخش پایانی از مجموع دریافتی حضرت‌عالی بپرسم. دریافتی شما به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس چقدر است؟
حقوق بنده ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. شاید جالب باشد بدانید امسال حقوق ما بخاطر قانون مجلس که نباید حقوق مدیران افزایش پیدا کند، افزایش پیدا نکرد.
البته برخی می‌گویند این رقمی که اعلام می‌شودصرفا رقم حقوق است و رقم دریافتی نیست؟
ما یک فیش حقوق بابت حقوق ماهانه داریم که ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است همچنین برای ایاب و ذهاب هم هزینه‌ای به ما داده می‌شود.
هزینه ایاب و ذهاب به چه میزان است؟
بستگی دارد. من هر هفته به حوزه انتحابیه می‌روم هزینه ایاب و ذهاب را تا یک حدی که تعریف شده است مجلس می‌دهد و لی مابقی را خودم پرداخت می‌کنم.
ظاهرا مجلس هزینه یکی از سه پرواز نمایندگان به حوزه‌های انتخابیه را پرداخت می‌کند، همین طور است؟
این موضوع را محاسبه نکرده‌ام، اما ما هزینه‌ای که برای پرواز‌ها می‌گیریم بیشتر از پولی است که مجلس به ما می‌دهد. پرداختی‌های که به ما می‌شود یکی به دلیل ایاب و ذهاب و دومی به لحاظ هزینه‌های دفتری است؛ درحال حاضر بنده دو دفتر یکی در کرمان و یکی در راور دارم که حدودا ده نیرو در آن فعالیت می‌کنند که البته برخی از آنها مامور به خدمت از نهادهای دیگر هستند و برخی دیگر را هم ما خودمان با آنها توافق کردیم بنابراین هزینه‌هایی که به ما می‌دهند بابت اجاره، نیروی انسانی، ایاب و ذهاب هوایی و داخل شهر، تلفن و ... است که ارتباطی با حقوق ما ندارد و جداگانه است و هر نماینده‌ای که هزینه اش بیشتر شود باید از جیب خودش بپردازد.
شما به جز فعالیت در مجلس، مسئولیت دیگری هم دارید؟
خیر. بنده به خاطر اینکه هیچ تعهدی به جایی نداشته باشم هیچ جا مسئولیت دیگری ندارم.
با چه خودرویی تردد می‌کنید؟ منظور این است با خودروی مجلس است یا خودوری شخصی؟
قبلا بخش حمل و نقل مجلس به نمایندگان سرویس می‌داد، اما مجلس دید که این هزینه‌ها زیاد شده است لذا مجلس این هزینه‌ها را نصف کرد و گفت که ما این هزینه‌ها را به خودتان می‌دهیم تا خودتان خودرو تهیه کنید بنابراین ما ماشین خریدیم و دیگر از خودروی مجلس استفاده کنیم.
مدل خودرو...
خودروی بنده ایرانی و برای شرکت سایپاست؛ سراتو.
خودروی بنده ایرانی و برای شرکت سایپاست؛ سراتو.
لابد از نوع گران!
در زمان خودش این خودرو را ۹۰ میلیون تومان خریدم.
ظاهرا شما جزو نمایندگانی هستید که به سفر خارجی کمتر می‌روید؟
بله. البته بنده برای سفرهایی چون کشور عراق شخصی اقدام می‌کنم و هرسال دو سه بار کربلا می‌روم. با این حال مجلس سفرهای خارجی داشته که به زور آنها را لغو کرده‌ام.
با توجه به اینکه مقام معظم رهبری اشاره‌ای به موضوع سفرهای غیرضروری مسئولین داشته‌اند،به نظر شما چقدر ضرورت دارد مسئولین به سفرهای غیرضروری نروند؟
در خیلی از موارد نمایندگان می‌توانند از این سفرها چشم‌پوشی کنند، اما برخی از سفرها هم ضروری است و باید انجام شود بنابراین می‌شود تا حد زیادی این سفرها را کاهش داد.البته ما یک مشکل هم داریم و اگر بخواهیم روی موضوعی ۵ ساعت کار کنیم واقعا این مسئله در مجلس امکان پذیر نیست و زمان کم می آوریم بنابراین اتفاقی رقم می‌خورد که بر فرض مثال به نماینده‌ای گفته می‌شود که باید بیاید مشهد و در کنار زیارت امام رضا ۳۰ ساعت هم کارکند لذا فعالیت در آن ۳۰ ساعت قطعا با ارزش است و این نوع سفرها،می تواند سفرهای مفیدی باشد.
گفت‌وگو: وحید عظیم‌نیا و سعید ابراهیمی
