«دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا که برای ایراد سخنرانی سالانه خود در مجمع عمومی سازمان ملل حضور یافته بود، در همان ابتدای سخنرانی خود با ارائه کارنامه‌ای از عملکرد اقتصادی خود مدعی شد که دولت او طی کمتر از دو سال گذشته بیش از هر دولت دیگری در آمریکا دستاورد موفقیت آمیز در حوزه اقتصادی داشته است.
به گزارش مهر این سخنان ترامپ در همان ابتدای سخنرانی اش با واکنش تمسخر آمیز و خنده نمایندگان کشور‌ها و دیپلمات‌های حاضر در مجمع عمومی روبرو شد و ترامپ نیز با قطع چند ثانیه‌ای سخنان خود به حاضران اعلام کرد که «اشکالی ندارد؛ انتظار چنین واکنشی را نداشتم».
ترامپ در ادامه سخنان خود علاوه بر مسائل اقتصادی آمریکا به دیگر موضوعات بین‌المللی از جمله مذاکرات کره شمالی، تحولات خاورمیانه و موضوع صلح فلسطین نیز اشاره کرد.
رییس جمهوری امریکا در پایان گفت: باید از استقلال خود پیش از هر چیزی حمایت کنیم؛ سپس راه‌های همکاری جدی را پیش روی خود می‌بینیم. بگذارید صلح و آزادی را به جای تحکم استوار سازیم.
در این ارتباط خبرگزاری مهر گفتگویی با اندیشمندان بین المللی و مقام سابق کاخ سفید انجام داده است که در ادامه آمده است.
پروفسور «نادر انتصار» استاد علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی آمریکا است.
پروفسور «فرانک فن هیپل» استاد دانشگاه پرینستون امریکا است. حوزه تحقیقاتی «فن هیپل» معاون اسبق امنیت ملی کاخ سفید در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی، چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته ای، انرژی و توازن سیاست گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است. وی، پیش از پیوستن به دانشگاه «پرینستون»، به مدت ۱۰ سال مشغول تحقیق در زمینه فیزیک نظری ذرات بنیادی بود و به طور خاص به نگارش آثاری با موضوع پایه و اساس فنی منع اشاعه هسته‌ای و راهکار‌های خلع سلاح، آینده انرژی اتمی و بهینه سازی اقتصاد سوخت خودرو علاقه دارد. هیپل در سال ۱۹۹۳ به پاس تحقیقات ارزشمندش، موفق به دریافت فلوشیپ موسسه «مک آرتور» شد. وی که دارای مدرک دکتری از دانشگاه آکسفورد است، در حال حاضر عضو هیئت مدیره پنل بین المللی درباره مواد شکافت پذیر است.
پروفسور «شیرین هانتر» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا است.
*سخنرانی ترامپ در سازمان ملل حاوی نکاتی در خصوص تقابل جدی وی با ایران بود. اظهارات او را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نادر انتصار: ترامپ همانگونه که از او انتظار داشتم در سازمان ملل سخنرانی کرد. ولی سخنان او ملغمه‌ای از عوام فریبی، فحاشی و دروغگوئی بود که باعث خنده و تمسخر حضار در مجمع عمومی سازمان ملل شد. صحبت‌های ترامپ در مورد ایران هم همان حرفهائی است که او همیشه در مورد ایران می‌زند. ما نباید انتظاری بجز قلدری و چاله میدانی حرف زدن از ترامپ داشته باشیم.
فرانک فن هیپل: من سخنرانی او را به طور کلی و یا در ارتباط با تهدید ایران دوست نداشتم. به طور کلی آمریکا سطح حاکمیت جهانی – که از پایان جنگ جهانی دوم تاکنون میزان جنگ در سیستم بین الملل را کاهش داده به نفع یا بازگشت به دورانی که سگ‌ها همدیگر را می‌خورند - جایی که قویترین سگ، احتمالا ایالات متحده، برنده خواهد شد - لکه دار نمود.
با توجه به تهدید ایران، باید گفت که امریکا ایران را به عنوان دلیل همه مشکلات در خاورمیانه اعلام کرده است. این یک دیدگاه بسیار یک طرفه است.
برجام هیچ حس بعدی را در مورد این ادعا که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است ایجاد نکرد. اگر ایران از برجام خارج شود، که به نظر می‌رسد دولت ترامپ به آن امیدوار باشد، نگرانی در مورد برنامه هسته‌ای ایران به جای کاهش افزایش خواهد یافت. همچنین در برجام توقف (مهلت قانونی) یک جانبه در مورد توسعه موشک‌های بالستیک با برد بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر ایران تایید نشد.
من نگران این هستم که طرفداران تغییر رژیم مانند جان بولتون سعی کنند ایران را به خروج از برجام به منظور داشتن بهانه‌ای برای تسریع در بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران، تحریک کنند. من امیدوارم که پراگماتیسم غالب شود و ایران در این تله قرار نگیرد.
من درک می‌کنم که اقتصاد ایران تحت تحریم‌های تازه آمریکا قرار داشته و آسیب می‌بیند، اما واکنش بیش از حد وضعیت را بدتر می‌کند.
من امیدوارم که ایران با شرکای دیگر در برجام برای به حداقل رساندن خسارت تا زمانی که ایالات متحده توازن سیاسی خود را بهبود بخشد همکاری کند. دولت ترامپ بسیار افراطی است. باید توجه داشت که اپوزیسیون امریکا متحدتر از آن است که من تا به حال دیده ام. متاسفانه، تعادل سیاسی با انتخابات آینده به طور کامل باز نخواهد گشت، اما امیدوارم این اولین گام باشد.
شیرین هانتر: سخنرانی ترامپ سورپرایزی نداشت. او به موضوعات مورد علاقه خود، از جمله اتخاذ تصمیمش برای کاهش تعهدات آمریکا به دیگران، به ویژه اگر آن‌ها در ذهن منافع آمریکا را حفظ نکنند، اشاره کرد. وی نشان داد که مصمم است به نوعی توافق با کره شمالی دست یابد. او در مورد خاورمیانه حرفی برای گفتن نداشت و مواضع گذشته خود را در مورد ایران تکرار کرد.
*ترامپ در سخنرانی خود اعلام کرد مخالف جهانی شدن است چرا که جهانی شدن باعث سواری دادن مجانی امریکا شده است. چرا ترامپ با جهانی شدن که حتی برخی آنرا آمریکایی شدن می‌نامند مخالفت می‌کند؟
نادر انتصار: ترامپ در زمان انتخابات رئیس جمهوری و قبل از اینکه انتخاب بشود جهانی شدن را مورد انتقاد قرار داده بود و آن را باعث رکود اقتصادی و بیکاری در آمریکا معرفی می‌کرد. برداشت ترامپ از پدیده جهانی شدن خیلی سطحی و پوپولیستی است. ولی ترامپ درک کرده بود که با مخالفت با جهانی شدن می‌تواند آرائی برای انتخاب شدنس بدست بیاورد. تمام تجارت شخصی خود ترامپ وابسته به اقتصاد جهانی است و بدون جهانی شدن خود ترامپ خسارات زیادی را متحمل خواهد شد. منظور ترامپ از جهانی شدن مورد قبول او نوعی جهانی شدن است که آمریکا بر اقتصاد دنیا کنترل کامل و صد در صدی داشته باشد و خود ترامپ به عنوان رئیس اقتصاد دنیا مورد قبول سایر کشور‌ها شناخته شود. این نمونه‌ای از طرز تفکر ابر قلدری است که ترامپ و طرفدارانش از آن حمایت می‌کنند.
فرانک فن هیپل: من فکر می‌کنم به این دلیل است که ترامپ یک قلدر است. او فکر می‌کند که ایالات متحده به عنوان قویترین کشور باید آزاد باشد تا در مورد دیگر کشور‌ها تصمیم بگیرد.
شیرین هانتر: جهانی شدن به معنای امریکایی شدن نیست. جهانی شدن به حرکت آزاد سرمایه، تجارت آزاد، بدون در نظر گرفتن تاثیر آن بر اقتصاد ملی، بین الملل گرایی فرهنگی و سیاسی اشاره دارد. بسیاری در آمریکا و اروپا معتقدند که جهانی شدن به طور منفی زندگی بخش‌های آسیب پذیرتر جوامع آن‌ها را تحت تاثیر قرار داده، در حالی که بخش‌های دیگر را غنی می‌کند.
در آمریکا جهانی شدن منجر به پرواز صنایع تولیدی به مکزیک و دیگر کشور‌های جهان سوم شده و این موضوع منجر به تشدید مشکلات بیکاری در برخی از ایالات، ایالات متحده امریکا شده است. ترامپ می‌خواهد این وضعیت را تغییر دهد. اعمال محدودیت بر واردات چینی بخشی از این استراتژی است.
ترامپ همچنین معتقد است که سیاست‌های مهاجرت ضعیف چشم انداز فرهنگی آمریکا را تغییر داده است. سایر گروه‌های راست گرا در اروپا نیز دیدگاه‌های مشابه دارند. آن‌ها معتقدند جوامع در معرض خطر از دست دادن هویت‌های اصلی خود هستند. به طور خلاصه، جهانی شدن به عنوان بین الملل گرایی در اقتصاد و فرهنگ تعریف می‌شود، در نتیجه با یک دیدگاه ملی گرایانه مخالفت می‌کند.
*ترامپ همچنین در سخنرانی خود اعلام کرد بودجه صلحبانی سازمان ملل را دیگر نخواهد داد. این موضوع چه آثاری بر روند صلح در نقاط مختلف جهان خواهد داشت؟
نادر انتصار: در این سال‌های اخیر دولت‌های آمریکا بودجه سازمان ملل را کم کرده اند. کاهش بیشتر و یا قطع کامل بودجه صلحبانی سازمان ملل این نهاد بین المللی را در یکی از مهمترین کارهائی که باید انجام بدهد در عمل عقیم خواهد کرد.
فرانک فن هیپل: من صادقانه بگویم در مورد این تاثیر اطلاعی ندارم. اما ما نیاز به حفظ صلح بهتر، نه کمتر، در مکان‌های مشکل و طوفانی مانند کنگو و سودان جنوبی داریم.
شیرین هانتر: اگر سایر اعضای سازمان ملل متحد کمبودی را که ناشی از سیاست‌های ایالات متحده امریکا است، پوشش دهند، سپس تصمیم ترامپ عواقب منفی برای عملیات حفظ صلح نخواهد داشت.
*ترامپ همچنین به سازمان اوپک تاخت و از متحدان خود در اوپک انتقاد کرد که قیمت نفت را بالا نگه می‌دارند. آیا این امر موجب تقابل ترامپ با متحدانی، چون عربستان، امارات و ... خواهد شد؟
نادر انتصار: چندین بار تا کنون ترامپ به متحدان عرب خود در اوپک حمله‌های لفظی کرده است و این حملات موجب تقابل ترامپ با متحدانی، چون عربستان و امارات نشده است، چون آن‌ها در موقعیتی نیستند که بخواهند یا بتوانند ترامپ را به چالش بطلبند. ترامپ بار‌ها به این کشور‌ها گوشزد کرده است که بدون پشتیبانی آمریکا رژیم‌های آن‌ها سقوط خواهند کرد و خود آن‌ها هم بر این امر واقف هستند.
فرانک فن هیپل: از یک سو، ترامپ در حال تلاش برای کاهش صادرات نفت ایران است، از سوی دیگر، به نظر می‌رسد او درک کند که در نتیجه این تصمیم قیمت نفت بالاتر خواهد رفت.
تنها کشور‌هایی که به راحتی می‌توانند تولید نفت خود را افزایش دهند، دیگر تولید کنندگان نفت خلیج فارس هستند. آن‌ها نیاز‌های اقتصادی خود را دارند؛ بنابراین نمی‌دانم ترامپ چگونه می‌تواند موفق شود آن‌ها را متقاعد به افزایش تولید کند در حالی که منجر به کاهش درآمد آن‌ها نشود؛ بنابراین سوال به یک مسئله تکنیکی می‌رسد، درآمد نفتی یک کشور بازده (تولید) آن (قیمت منهای هزینه تولید) است. نتیجه واقعی و خالص اگر تولید افزایش یابد در حالی که قیمت کاهش می‌یابد چه خواهد بود؟
شیرین هانتر: تصمیم عربستان برای عدم کاهش قیمت نفت، مطمئنا بر درک ترامپ از ریاض به عنوان یک متحد ارزشمند تأثیر خواهد داشت. این واقعیت همچنین محدودیت‌های توانایی سعودی برای کمک به پیشبرد سیاست‌های امریکا در منطقه را نشان می‌دهد. با این حال، امتناع عربستان سعودی باعث ایجاد درگیری جدی میان دو طرف نخواهد شد.
